قاعده صورت خندان براي کودکان

قاعده صورت خندان براي کودکان سه تا شش ساله، قابل اجرا و اگر آن را مو به مو پياده کنيد، تاثير خيلي زيادي دارد. ني‌ني کوچولوها از نظمي که يک برنامۀ رفتاري دقيق برايشان فراهم مي‌کند، واقعاً لذت ميبرند.
آنها فقط ميدانند که‌از ميدان در بردن شما غيرممکن است و کاملاً آگاهند که اگر روزي روزگاري‌از حد و مرزي هم بگذرند، چه آشي برايشان پخته ايد.
والدين بچه‌هاي خردسال تمام کاري که براي اصلاح رفتار کودکانشان مي‌کنند از چند چيز خارج نيست؛ تهديد به روي باسن زدن، سرزنش کردن و نصيحت. تهديدهاي بيهودۀ آنها را گاه و بيگاه در بازارچه‎‌ها، بقالي‌ها، غذاخوري‌ها و خانه‌هايشان ميبينيم و مي‌شنويم.
قاعدۀ صورت خندان عبارت است از سه صورت خندان کشيده شده بر يک برگ کاغذ. هر صبح يک برگ با استفاده‌از آهنربايي که آن را سر جايش نگه دارد، بر روي در يخچال نصب کنيد. باقي برگهاي صورت خندان را روي يخچال بگذاريد.
هروقت که بچۀ شما بي ادبي ميکند، همان لحظه يکي از صورتهاي خندان را خط بزنيد و روي خطي که زير صورت خندان کشيده شده است، کار خلاف را دقيقاً بنوبسيد.
باورتان نميشود که يک صورت خندان خط خورده چقدر بر روي کودک تاثير دارد، چون تحمل آن براي کودکان فوق‌العاده سخت است. وقتي هر سه تا صورت خندان خط خورده باشد، بچه‌تان را جريمه کنيد.
پيش از هر چيز خوب است نگاهي به نمونۀ بارز رفتارهاي ني‌ني کوچولوها بيندازيم که به‌خاطر انجام دادن هر يک از آنها، بايد يک صورت خندان را از دست بدهند. بي‌ادبي‌هاي بچه هاي بين سه تا شش ساله در کل‌از اين چند مورد خارج نيست:
- انجام ندادن چيزي آنطور و آن‌وقت که به آنها گفته شده است (يعني موقعي که شما از او ميخواهيد انجامش دهد، نه هروقت خودش اراده کند).
- پرخاشگري (گاز گرفتن،لگد زدن، به‌هم کوبيدن در)
- توي حرف والدين پريدن (معمولاً موقعي که داريد با تلفن حرف ميزنيد يا ميخواهيد در مورد چيزي با همسرتان صحبت کنيد).
- جنجال راه انداختن و قشقرق به پا کردن

اول بايد اين برنامه را طوري بچينيد که دقيقاً روي رفتارهايي اثر بگذارد که شما تشخيص ميدهيد بايد کاهش پيدا کنند. چون هر خانواده‌اي با ديگري متفاوت است، پس کودک شما قطعاً چند رفتار وروجکانۀ خاص خودش دارد که در ميان موارد بالا نيست.
وقتي هر سه صورت خندان خط بخورند، بايد دو کار بکنيد. اول،از ظرفي که آنرا صبح همان روز با چهار جايزه براي بچه‌تان پُر کرده بوديد، يک خوراکي را برداريد. خوراکيها ميتوانند آب نبات، چوب شور يا خرت و پرت‌هاي کوچولوي ارزان قيمتي باشند که واقعاً کودک‌تان را ذوق زده ميکنند.
خوراکي باخته شده را به کيسۀ اصلي خوراکيها برگردانيد. کودک‌تان فرصت به‌دست آوردن مجدد آن خوراکي را در همان روز ندارد. بنابراين، اکنون سه خوراکي توي ظرف بچه باقي مانده است.
دوم ميرسيم به تاديب. شما بايد بچه‌تان را تاديب کنيد. اين روند به‌همين طريق در طول روز ادامه خواهد يافت. رفتار کودک‌تان دقيق و مو‌به‌مو بر روي طرح صورت خندان ثبت مي‌شود و هر زمانکه سه صورت خندان خط بخورند، بچه يکي از جوايز درون ظرف را مي‌بازد و مدت زمان معيني را در محل تاديب ميگذراند.
به‌محض تمام کردن هر تاديب، يک برگ تازه با سه صورت خندان ديگر بر در يخچال نصب کنيد. کودک‌تان در آخر روز (يک ساعت و نيم قبل از وقت خواب بچه)، هر آنچه‌از جوايز درون شيشه را اگر که‌باقي مانده باشد، تحويل ميگيرد.
به اين مي‌گويند يک تير و دو نشان. چون هم داريد جايزه ميدهيد و هم تنبيه ميکنيد. ني‌ني کوچولوها به اين نوع رفتار واکنش خيلي خوبي نشان مي‌دهند.
جانب احتياط را نگه داريد: براي بچه‌هاي خردسال (سه و چهار ساله) بايد روز را به دو بخش تقسيم کرد. به‌عنوان مثال، شايد آنها از موقع بيدار شدن تا ساعت دو، بتوانند دو جايزه کسب کنند و سپس دو جايزۀ ديگر از ساعت دو تا موقع خواب.
ولي کودکان بزرگتر (پنج و شش ساله ها) روال عادي را طي ميکنند و براي تمام جوايزشان تا يک ساعت و نيم قبل از خواب منتظر ميمانند.

بعد از يک موعد زماني طولاني (يک يا دو ساعت) با وقفه‌اي طولاني در فعاليتهاي روزانه (از جمله چرتي کوتاه)، حتي اگر تا آن لحظه يک يا دو صورت خندان خط خورده باشند، برگه‌اي تازه روي يخچال بچسبانيد.
با اينکار اين امکان از بين ميرود که کودکتان، در اول صبح دو صورت خندانش خط بخورد، ولي دو ساعت بعد از آن رفتار نسبتاً خوبي از خود در پارک نشان ميدهد، يعني ديگر صورت خنداني از او خط نميخورد. سپس بعد از نهار يک صورت خندان را از دست بدهد.
نتيجه اين سه صورت خندان خط خورده است و اجراي جريمه. زمان زيادي از خلافهاي صبح کودک گذشته است و بچۀ خردسال قطعاً نميداندکه چرا تاديبش ميکنند و چرا ناگهان يکي از خوراکيهاي توي ظرف، سر جايش نيست.
اين فنون قرص و محکم تربيتي به دو منظورند: اول، کاري ميکنيد که ديگر مجبور نباشيد نق زدنهاي يکريز بچه را بشنويد و دوم، به او ميفهمانند که پشت سر هر بداخلاقي يا بي ادبي، يک جريمۀ بي‌معطلي هست. اين جريمه به‌نوعي تاوانِ کار آنهاست.
کودک شما فهميده است‌که نق زدن و گريه کردن اصلاً به‌جريمه اش نمي‌ارزد، چون اين رفتارها هم باعث باخت صورتهاي خندان و خوراکيها ميشوند، هم برايشان تاديب مي‌آورند.
اجراي قاعده صورت خندان ظاهراً کار سخت و طاقت‌فرسايي است، ولي تاثير معجزه آسايي دارد و به‌طور قطع کودک را به‌خود مي‌آورد.
از کجا بدانيد که قاعده صورت خندان اثربخش است يا نه؟ کودکان کم‌کم در برابر اين قاعده، واکنش خيلي قوي نشان ميدهند. بيشترشان در روز اول خيلي خوبند، چون جوايز خيلي ذوق رده‌شان مي‌کند و از سوي ديگر، تاديب را هم دوست ندارند.
کودکان ديگر (معمولاً لجوجترها) خيلي به‌خودشان فشار مي‌آورند تا به‌شما ثابت کنند که قاعده رويشان اثر ندارد. آنها به تاديب تن ميدهند و آنجا ساکت ميمانند و بعد بيرون مي‌آيند، فقط به اين خاطرکه‌به شما بگويندکه اصلاً به آنها سخت نگذشته و برايشان خيالي نيست اگر باز هم آنجا بروند. به‌طور قطع بهترين واکنش تربيتي در برابر اين رفتارها، خونسردي و رو دست نخوردن است.
تاديب به‌خاطر باخت صورت هاي خندان در طول روز همچنان ادامه دارد. اين کودکان ، بيشتر مواقع چندتا از آنها را در طول هفتۀ اول تجربه ميکنند. بعد از شش يا هفت روز، حتي لجوجها نيز کم‌کم از بازي خسته ميشوند. آنوقت است که ميپذيرند تاديب چندان هم تفريحي نيست. 
قاعده صورت خندان بايد تا هنگام بزرگ‌شدن و رسيدن‌به هفت سالگي، همراه بيشتر کودکان باشد. يعني زماني برسد که بتوان يک شيوۀ تنظيم رفتاري پيچيده‌تر را روي آنها اجرا کرد.
بدون يک شيوۀ تنظيم رفتاري از هر نوع‌که باشد، خانۀ شما دچار هرج و مرج ميشود و دوباره برميگردد به‌همان وضع سابق.
عيب نداردکه اين شيوه‌ها چقدر وقت گير و خسته کننده‌اند. در عوض، خانۀ شما به‌شکلي صحيح و آرام اداره ميشود و خيلي زود ميفهميد که واقعاً ارزشش را دارد