«وقتی دخترم نزدیك یک سالش بود، برای رفتن به حمام مدام بهانه می‌آورد و یكدندگی می‌كرد. او حتی وقتی آب وان را پر می‌كردم ابراز ناراحتی می‌كرد. حتی كارهای روتین ما كه شامل آواز خواندن و آب بازی بود، به جیغ و داد تبدیل شده بود. من نمی‌خواستم او را عصبی ببینم.» كاملا طبیعی است كه تمام انواع ترس‌ها و عصبی شدن‌های غیرمعمول در سنین بین 12 تا 15 ماهگی بروز كند. یکی از دلایل چنین رفتاری این است که در این سنین کم‌کم کودک شروع به راه رفتن می‌كند؛ بزرگ‌ترین مرحله‌ای كه نسبت به موقعیت خود آگاهی می‌یابد و از لحاظ عاطفی تغییراتی می‌كند. یکی از کارهایی که در ابتدا می‌توان انجام داد این است که كودك برای مدتی بسیار کوتاه از مادر دور نگه داشته شود اما این کار باید در شرایط هیجان‌انگیز انجام شود نه در یک موقعیت ترسناک. برای کمک به فرزندتان به منظور عبور از این دوره ترس، بهتر است توصیه برخی از متخصصان و راهبردهایی را که در نظر گرفته‌اند، بخوانید.
ترس از حمام در بچه‌ها
چه چیزی پشت این ترس است؟
کودک ممکن است این احساس را داشته باشد که تعادلش در وان به هم می‌خورد. او مدام ترس این را دارد که لیز بخورد یا به نوعی در چاه حمام فرو برود.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
برای این کار میتوانید او را مدتی در سینک دستشویی آشپزخانه حمام کنید. شیر را باز کنید و اجازه دهید همان‌طور که با لیف او را می‌شویید، احساس راحتی کند و هرچقدر دلش می‌خواهد شلپ شلوپ راه بیندازد. تکنیک دیگر این است که سعی کنید وان حمام را با مداد رنگی رنگ کنید یا با اردکی که روی آب در حال حرکت است صحبت كرده و صداهای بامزه ایجاد کنید؛ اگر کارساز نبود تعداد دفعات حمام رفتن را کاهش دهید.
ترس از سروصدا
چه چیزی پشت این ترس است؟
همین‌طور که کودک سعی می‌کند دنیا را به صورت مستقل کشف کند، می‌خواهد بر محیط نیز غلبه کند. صدای بلندی که او فوری نتواند تشخیص دهد یا متوقفش کند، صداهایی مانند سیفون توالت یا رعد و برق می‌تواند منجر به وحشت زدگی و مشوش شدن او شود.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
خردسالان به اندازه کافی عقل دارند که بدانند بیرون ممکن است خطراتی آنها را تهدید کند اما اینقدر نمی‌دانند که کدامشان ارزش نگران شدن را دارند. اگر کودک می‌تواند صحبت کند، میتوانید به او کلمات مربوط به ترس را یاد دهید؛ مثلا به او بگویید وقتی می‌ترسد کلمه «ترسیدم» را به زبان بیاورد؛ به این ترتیب می‌تواند به راحتی درباره عامل ترس هم صحبت کند. وقتی آرام شد دوباره منبع صدا را بررسی کنید و با شنیدن این صدا بخندید. با این روش کودک با احساس مثبت شما درباره آنچه او را ترسانده بود ارتباط برقرار می‌کند.
ترس از حیوانات
چه چیزی پشت این ترس است؟
حیوانات غیرقابل پیش‌بینی هستند. آنها به نظر بی‌خطر می‌آیند مانند گربه و پروانه اما ممکن است کودکتان را عصبی کنند. آنها ممکن است به یکباره بپرند و چنگ بزنند.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
یک بار که آرام بود، اجازه دهید کودک شما اوضاع را تا حد امکان کنترل کند. به او آزادی عمل دهید تا خودش به این نتیجه برسد که حیوانات خطرناک نیستند. به جای اینکه او را مجبور کنید خرگوش همسایه را نوازش کند، اجازه دهید فقط تماشاگر نوازش‌های شما بر سر خرگوش باشد. بگذارید خودش تمایل نشان دهد. اگر دیگر از پرنده‌ها نمی‌ترسید، میتوانید بگویید می‌خواهیم برویم پارک و ممکن است تعدادی پرنده ببینیم؛ به این ترتیب او دیگر در برابر وضعیت پیش آمده شوکه نمی‌شود.
ترس از ناشناخته‌ها
چه چیزی پشت این ترس است؟
فهم بچه‌ها از جهان براساس چیزهایی است که تجربه می‌کنند؛ بنابراین وقتی با کسی روبه‌رو می‌شوند که شبیه دلقک است و غیرطبیعی نگاه می‌کند و حرکات صورتش عادی نیست، این ممکن است در آنها احساس ناخوشایندی ایجاد کند.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
اگر به تولدی دعوت شدید که قرار بود در آن یک نفر لباس‌های عجیب و غریب بپوشد به کودک خود توضیح دهید که چه چیزی قرار است ببیند و چرا آن فرد جور خاصی لباس می‌پوشد، بعد کتاب‌هایی درباره دلقک برایش بخوانید یا در اینترنت عکس‌هایش را به او نشان دهید؛ به این ترتیب او با آنچه می‌خواهد ببیند از قبل آشنا شده است. درباره ترس‌های او نگران نباشید و آن را تبدیل به یک معضل بزرگ نکنید و زمان دهید تا همه چیز بهتر شود.
ترس از هیولا
چه چیزی پشت این ترس است؟
او فکر می‌کند چیزی زیر تختش است و ممکن است به او صدمه بزند.
چطور بر این ترس غلبه کنیم؟
حتی اگر همه ما بدانیم که چیزی به نام هیولا وجود ندارد، هیچ فایده‌ای ندارد آن را به بچه‌ها بگوییم چون باور نمی‌کنند. آنها این تصور عجیب را دارند که هیولاها در جاهای تاریک، سایه‌ها، ابرها یا هرجای دیگری وجود دارند. به جای سرزنش به نگرانی‌اش اهمیت دهید و هرکاری که لازم است انجام دهید تا او هیولا را نبیند. بعد از اینکه زیر تخت، داخل کمد و هرجایی که احتمال وجود هیولا را می‌دهد چک کردید، یک بطری آب پر کنید و به او اطمینان دهید که وقتی این بطری آب در اتاقش هست، هیولا نمی‌تواند به او آسیبی بزند. علامت «ورود هیولا ممنوع!» را روی در اتاقش نصب کنید.
ترس از خواب بد
چه چیز پشت این ترس است؟
او می‌ترسد تنها بخوابد چون فکر می‌کند کابوس می‌بیند.
چگونه بر این ترس غلبه کنید؟
خواب‌های بد و کابوس، نمونه مشخص مبارزه کودک برای ایجاد تمایز بین واقعیت و خیال است. بچه‌ها شاید نتوانند دقیقا آنچه در خواب دیده‌اند را توضیح دهند اما آن را به شکل علائم استرسی مانند گریه و جیغ زدن یا بیان اینکه نمی‌خواهند بخوابند در رفتارشان نشان می‌دهند. بعد از اینکه کودک خواب بد دید پتوی مورد علاقه یا حیوان مورد علاقه‌اش را در اختیارش بگذارید و به او اطمینان دهید كه در امان است و شما همیشه برای کمک به او آنجا حضور دارید. اگر کودک به شکل مداوم کابوس میبیندبا پزشک مشورت کنید؛ او ممکن است دچار وحشت شبانه شده باشد.
ترس از جدایی
چه چیزی پشت این ترس است؟
او از اینکه تنهایش می‌گذارید، نگران میشود و دلیلی برای این کار نمیبیند؛ او از این ترس دارد که شما برنگردید.
چگونه بر این ترس غلبه کنید؟
این کاملا طبیعی است که کودک نو پا وقتی مراقبانش ترکش می‌کنند، مضطرب و نگران شود. کلید غلبه بر این ترس، یک خداحافظی معمولی و همیشگی است. همیشه کودکتان را همراه پرستار یا اعضای خانواده بگذارید و هر وقت که می‌‌خواهید ترکش کنید از او خداحافظی کنید. کاری کنید قبل از رفتن شما، کودکتان مشغول انجام کاری باشد اما حتما از او خداحافظی کنید نه اینکه ناگهان غیبتان بزند؛ خداحافظی به این معناست که مادر همیشه برمی‌گردد.
این نکته‌ها را به خاطر داشته باشید
اگر به تولدی دعوت شدید که قرار بود در آن یک نفر لباس‌های عجیب و غریب بپوشد به کودک خود توضیح دهید که چه چیزی قرار است ببیند
در شرایط آب و هوایی مختلف بیرون بروید و بازی کنید؛ به این ترتیب کودک بهتر آب و هوای بارانی یا باد را درک می‌کند
به کودک خود یاد دهید که چه چیز واقعی است و چه چیز تصنعی و چیزهایی که باعث ترس می‌شوند مانند حمام و توفان، در واقع چگونه عمل می‌کنند
ترس از ماسک‌های عجیب و غریب
چه چیزی پشت این ترس است؟
لباس‌هایی مانند لباس حاجی فیروز و انواع ماسک‌ها می‌تواند او را بترساند زیرا او هیچ درکی از آنها ندارد و حتی نمی‌داند کسی پشت ماسک هست یا نه.
چگونه بر این ترس غلبه کنید؟
کودکان تصورات عجیبی دارند و نمی‌توانند درست تشخیص دهند چه چیزی حقیقت دارد و چه چیزی نه. در حالی که ممکن است عکس انداختن با حاجی فیروز برایتان جالب باشد، باید تشخیص دهید که ماسک‌های دایناسور و لباس خرگوش می‌تواند به دلیل عدم تناسب و تازگی ترسناک باشد. هیچ وقت کودکتان را مجبور نکنید با کسی که لباس و ظاهر خاصی دارد معاشرت کند و توجه کنید که افراد ماسک‌شان را بردارند تا او بفهمد پشت آن ماسک چهره‌ای مهربان وجــود دارد. کار‌دیگری که می‌توانیـد انجام دهید این است که در مراسم مختلف بر تن او هم لباس‌های خاص بپوشانید تا این موضوع را درک کند.
ترس از پزشکان و دندانپزشکان
چه چیزی پشت این ترس است؟
او فکر می‌کند که دکتر برای او آمپول تجویز می‌کند یا از او آزمایش خون می‌گیرد که همه اینها دردناک است.
چگونه بر این ترس غلبه کنید؟
برای بچه‌ها در این سن کاملا طبیعی است که از پزشک واهمه داشته باشند. ممکن است کودک شما وقتی به اتاق انتظار می‌رود، یخ کند زیرا برایش تداعی‌کننده درد است. پیش از رفتن به مطب، کودک خود را آماده کنید و برایش جایزه‌ای در نظر بگیرید که در صورت همکاری با پزشک به او بدهید. خواندن کتاب یا داستان در حالی که منتظر نوبت‌تان هستید می‌تواند از اضطراب او کم کند. به او یاد دهید بر ترسش مدیریت داشته باشد.
ترس از آب و هوا
چه چیزی پشت این ترس است؟
صدای باد و زوزه گردباد می‌تواند برای کودک ترسناک باشد.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
به کودک کمک کنید درباره آب و هوا بیشتر بداند. لذت بردن از انواع آب و هوا بهترین راه مبارزه با این ترس است. در شرایط آب و هوایی مختلف بیرون بروید و بازی کنید؛ به این ترتیب کودک بهتر آب و هوای بارانی یا باد را درک می‌کند. کار دیگری که میتوانید انجام دهید این است که یک جدول آب و هوا برای کودک تهیه کنید تا او شرایط آب و هوایی هر روز را در آن بنویسد. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که پر از گردباد و توفان است، یک برنامه برای آب و هوای بد برنامه‌ریزی کنید؛ به این ترتیب او بر شرایط کنترل خواهد داشت.
ترس از غریبه‌ها
چه چیزی پشت این ترس است؟
او کسی را که کمتر دیده، نمی‌شناسد و انتظاراتش را نمی‌داند؛ بنابراین ترجیح می‌دهد به مادرش بچسبد.
چطور بر این ترس غلبه کنید؟
ترس از غریبه‌ها برعکس بیشتر ترس‌ها، ترس سالمی است و کودک را محافظت می‌کند. بچه‌ها نباید به سمت افرادی که نمی‌‌شناسند بروند. اشکال زمانی است که ترس کودک از دوستان و آشنایانی است که به طور منظم آنها را نمیبیند. به کودک خود فرصت دهید تا با افراد تعامل برقرار کند و آنها را کم‌کم بشناسد. زمانی که کودک با افراد جدید آشنا میشود، در کنار فرزندتان باشید و رفتار دوستانه‌تان را الگوی او قرار دهید. اگر می‌دانید که فرزندتان خجالتی است به دوستان و آشنایان توضیح دهید که ممکن است کمی زمان ببرد تا با آنها گرم بگیرد. درباره برخی بازی‌ها و فعالیت‌های مورد علاقه برای آنها توضیح دهید؛ طوری که به کمک همین‌ها زودتر یخ كودك آب شود.
ترس از تنهایی
چه چیزی پشت این ترس است؟
او زمانی که والدین در اتاق در کنارش هستند، احساس امنیت می‌کند و دوست ندارد شما از دیدش دور شوید. این نوع ترس به ترس از جدایی بسیار نزدیک است.
چگونه بر این ترس غلبه کنید؟
یک بازی تنها بودن ترتیب دهید. بازی به این صورت باشد که گاهی مادر تنها باشد و گاهی هم کودک. ابتدا دور از او در گوشه و کنار اتاق قرار بگیرید و بعد اتاق‌های مجزا را امتحان کنید. هر کدام از این وضعیت‌ها را در زمانی کوتاه، مثلا 30 ثانیه امتحان کنید تا اینکه او احساس راحتی کند. به یاد داشته باشید اصلا درست نیست كه کودکتان را برای مدت طولانی تنها بگذارید.