حمید كوچولو كمی دورتر از بچه‌ها می‌ایستد و دقایقی به آنها نگاه می‌كند.آنها با هم بازی می‌كنند. حرف می‌زنند. گاهی جیغ می‌كشند و گاهی گریه می‌كنند. زمانی هم می‌خندند.
سرو صدا مربی مهد كودك را كلافه می‌كند، اما حمید در سكوت به آنها نگاه می‌كند.
دعوا بر سر عروسك‌هاست. مربی چند عروسك دیگر می‌آورد و به بچه‌ها می‌دهد.
حمید هم جلو می‌رود و سعی می‌كند به مربی هم بگوید یكی به من بده اما اصوات بلند و نامفهومی از دهانش خارج می‌شود كه یكی از بچه‌ها را می‌ترساند و او هم حمید را هل می‌دهد.
حمید كمی به عقب پرت می‌شود و خیلی زود از روی زمین بلند می‌شود و سعی می‌كند به آن كودك بفهماند كه عروسك سهم اوست و او دوتا عروسك برداشته اما بازهم اصوات نامفهوم و فریاد مانند بچه‌ها را می‌ترساند و كتك كاری شروع می‌شود. مربی آنها را جدا می‌كند و حمید را دورتر نگه می‌دارد و به بچه‌ها می‌گوید: حمید هم مثل شماست. خیلی دوستتان دارد. او جیغ نمی‌كشد. سعی می‌كند حرف بزند. اما نمی‌تواند. او نه می‌شنود و نه حرف می‌زند.
مادر حمید شاغل است و حمید، كوچولوی كر و لال به دنیا آمده را نمی‌تواند به مهد بسپارد. او با بچه‌ها كنار نمی‌آید. آنها با او دوست نمی‌شوند. حالا خیلی زود است كه كودكان دو تا چهار ساله همبازی او بفهمند كه كرو لال بودن چیست. آنها فقط از حمید كناره‌گیری می‌كنند و اگر حمید بخواهد به آنها نزدیك شود دعوایشان بالا می‌گیرد.
پرورش كودكان كر و لال كار ساده‌ای نیست. این كار نیاز به اختصاص وقت بیشتری دارد و برای این‌كه پیوند كودك با دنیا بهتر صورت بگیرد باید او را مورد توجه قرار داد.
بازی با كودكان كرو لال
اگر كودك شما ناشنوا متولد شده باشد باید به بازی‌هایی كه با او می‌كنید دقت كنید. آنها حركات شما را دنبال می‌كنند و صدای شما را نمی‌شنوند. چون حس شنوایی و قدرت گویایی كودك مختل است، باید سعی كنید از حواس دیگر او كمك بگیرید و آموزش اصوات را جور دیگری به او بیاموزید.
قبل از هر چیز باید یك رابطه صمیمی و خوشایند با كودك داشته باشید. خستگی و بی‌صبری و عصبانیت او را بر اثر ناتوانی در ادای كلمات درك كنید و با او صبور باشید.
سكینه شیبانی، آموزگار یك مركز آموزشی كودكان ناشنوا به والدین توصیه می‌كند: در بازی با این نوع كودكان نظرات خود را تحمیل نكنید.
تا می‌توانید برای تكلم به كودك انگیزه بدهید و پشتكار داشتن را دراو تشویق كنید و با وعده‌های دور و سختگیری دنیای كودك را خراب نكنید. زیرا آن‌كه كودكی خوبی نداشته باشد بزرگسالی خوبی نخواهد داشت
اصرار نداشته باشید هر بازی برای كودك جنبه آموزشی داشته باشد. وی به والدین توصیه می‌كند در بازی با این كودكان همواره جنبه لذت‌بخشی بازی را حفظ كنید تا بازی برای كودك به یك تمرین سخت و طاقت‌فرسا تبدیل نشود.
یك حرف و دو حرف برزبانش
زبان آموزی به كودك كر و لال یكی از سخت‌ترین مراحل تربیت این كودكان است.
شیبانی توصیه می‌كند: زبان در تعامل متقابل یاد گرفته می‌شود پس مدام جای خود و كودك را به عنوان گوینده و شنونده عوض كنید. وی به مادران توصیه می‌كند همواره با رفتارها و برنامه‌ریزی‌های آموزشی خوشایند توجه كودك را جلب كنیم و برای آموزش این كودكان وقت بیشتری نسبت به كودكان عادی اختصاص دهیم.
این كارشناس آموزش كودكان ناشنوا توصیه می‌كند به‌خاطر سستی یا ناتوانی در توجه، تمركز، یادگیری و همكاری، كودكان را تنبیه، سرزنش یا محدود نكنید. بلكه با ایجاد انگیزه و محرك و تشویق مشاركت او را جلب كنید.
معمولا كودكان موضوع را پیش از این‌كه بیان كنند درك می‌كنند و قدرت بیان آن را ندارند. زبان زیربنای اساسی گفتار است. به زبان بیشتر از گفتار اهمیت بدهید و هنگامی به تصحیح گفتار بپردازید كه زبان، رشد لازم را كرده باشد.
وی توصیه می‌كند: هرگونه تلاش ارتباطی كودك را بپذیرید وایراد نگیرید بلكه به آن جهت بدهید.
برای این‌كه در آموزش گفتار به كودكتان موفق باشید، نشان بدهید كودك خود را فقط بخاطر این‌كه فرزند شماست دوست دارید و ناتوانی او تاثیری در این محبت ندارد.
این آموزگار توصیه می‌كند: در انتخاب محرك‌ها و نحوه ارائه آن دقت كنید تا قابل فهم باشد و برای درك بهتر موضوع به جای شرح و بسط فراوان، گفته‌های خود را كوتاه كنید و مدام تكرار نمایید ولی عناصر اصلی و لازم را حذف نكنید.
با تقلید و تكرار پیوسته، كودك بزودی می‌تواند به گفتار صحیح دست یابد.
اگر با تمام این تلاش‌ها كودك هنوز نمی‌تواند تكلم كند احتمال سایر مشكلات گفتاری را در او بررسی كنید.
شیبانی تاكید می‌كند: تا می‌توانید برای تكلم به كودك انگیزه بدهید و پشتكار داشتن را دراو تشویق كنید و با وعده‌های دور و سختگیری دنیای كودك را خراب نكنید. زیرا آن‌كه كودكی خوبی نداشته باشد بزرگسالی خوبی نخواهد داشت.
در پایان توصیه می‌شود كاری كنید كه كودك با تمام ناتوانی‌هایی كه دارد از زندگی خود لذت ببرد و امكان رشد داشته باشد. توانایی‌ها و استعدادهای او را كشف كنید تا با تقویت كردن بخشی از استعدادهای او، ناتوانایی‌هایش در تكلم و شنیدن اصوات جبران شود. توجه به جنبه‌های مثبت كودك باعث رشد او خواهد شد.
نیازهای تعلیم و تربیت كودكان كر و لال
پس از رشد اولیه كودك در دامان والدین نوبت به تعلیم و تربیت این كودكان می‌رسد. اما تعلیم و تربیت افراد كرولال باید از سن كودكی و هرچه زودتر به‌طور رایگان آغاز شود. در كمیسیون آموزش و پرورش یونسكو در مورد این كودكان به كشورهای مختلف چنین توصیه شده است:در شهرها كودكستان‌های روزانه برای پذیرش خردسالان كر تأسیس شود و برای رسیدگی به كودكان مقیم روستاها آموزگاران سیاری تربیت و استخدام شوند تا به نوبت به خانه‌های این‌گونه كودكان سركشی كنند و مادر را به وظایف خود در مقابل طفل كرولال آشنا سازند.
برای راهنمایی والدین كودكان كرولال باید مراكز«آموزش با مكاتبه» تأسیس شود تا اطلاعات و راهنمایی‌های لازم را رایگان در اختیار والدین قرار دهد. از طریق این مكاتبات باید والدین اطفال كرولال را با مسائلی كه مشكل كری برای كودك ایجاد می‌كند، آشنا سازند و توجه آنها را به احتیاج این‌گونه اطفال به تفاهم و محبت بیشتر جلب كنند.
به موازات توسعه دبستان‌های معمولی، تعداد دبستان‌های كرو لال‌ها بیشتر شود تا بتدریج مساله بی‌سوادی كرولال‌های بزرگسال بخودی‌خود منتفی گردد.