اين، متن ايميلي است که از طرف يکي از مخاطبان «سلامت» به دست‌مان رسيده است. شايد مشکل او مشکل شما هم باشد: «با سلام، پسر 18 ماههاي دارم که به هيچ يک از خواستههاي من توجه نميکند...
اين، متن ايميلي است که از طرف يکي از مخاطبان «سلامت» به دست‌مان رسيده است. شايد مشکل او مشکل شما هم باشد: «با سلام، پسر 18 ماههاي دارم که به هيچ يک از خواستههاي من توجه نميکند. ابتدا فکر ميکردم هنوز زمان آن نرسيده که متوجه حرفهايم شود اما 2 ماه پيش متوجه شدم حرفهايم را به خوبي ميفهمد و حتي از سنش باهوش‌تر است. داشتم در خانه دنبال جورابش ميگشتم و با خودم حرف ميزدم که جورابت کجاست ميخواهيم به پارک برويم و... با سرعت دويد و جورابش را که قبلا در جايي ديده بود، براي من آورد در حالي که حتي وقتي کنار چيزي نشسته‌است، اگر 100 بار به آن جسم اشاره کنم و بگويم آن را به من بدهد، اين کار را انجام نميدهد. حتي وقتي از او ميخواهم کارهاي خيلي سادهتر مثل دست زدن، باي‌باي کردن و دست دادن که همه بچه‌ها از 8-7 ماهگي ياد ميگيرند انجام بدهد، به حرفم گوش نميدهد، يا وقتي از او ميخواهم به سمتي نگاه کند اصلا سرش را برنميگرداند. اوايل فکر ميکردم کندذهن است و متوجه حرفهايم نميشود ولي وقتي بچههاي ديگر را ديدم متوجه شدم همه دوست دارند والدينشان از آنها خشنود شوند و به همين دليل کارهايي را که به آنها ياد ميدهند، تکرار ميکنند ولي ظاهرا پسر من مستقل است و علاقهاي به خشنود کردن ما و انجام کارهاي تکراري ندارد. البته شايد اين رفتارها در حال حاضر مشکل محسوب نشود ولي من نگران آينده او هستم، ميترسم که لجباز باشد و وقتي به سن بالاتر رسيد کارهاي خوبي را که از او ميخواهيم انجام ندهد يا علاقهاي به يادگيري نداشته باشد. او بسيار مستقل است و وقتي موقع بازي زمين ميخورد يا اتفاقي که خودش مسبب آن بوده برايش ميافتد، اصلا گريه نميکند تا جايي که بعضي وقتها زماني که به خواب ميرود و از جنب‌و‌جوش ميايستد، متوجه ميشوم جايي از بدنش زخم شده يا خون‌آلود است اما چون هيچ عکس‌العملي نشان نداده، متوجه نشدهام چه وقت و چگونه آسيب ديده‌است./ با احترام، خليلي»
نگاه روان‌پزشک کودک و نوجوان
دکتر کتايون رازجويان
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي
به روان‌پـزشـک کـودک مـراجـعـه کـنـيـد
گاهي روند رشد کودک از زمان تولد طبيعي است و خنديدن، ارتباط چشمي، رفتارهاي اجتماعي و دوستيها در زمان مناسب اتفاق افتاده است اما گاهي حرف گوش نميکند، حواسش پرت است، سرش به چيز ديگري گرم است و واکنشي نشان نميدهد و گاهي مساله فراتر از اينهاست؛ يعني کودک برخي واکنشهاي اجتماعي مربوط به رشد را نشان نميدهد يا گاهي نشان مي‌دهد و گاهي نشان نميدهد. گاهي کودک کارهايي مانند خداحافظي، نگاه کردن به چيزي که مادر ميگويد و اشاره کردن را انجام نميدهد و گاهي اين کارها را کوتاه انجام مي‌دهد. در اين صورت هرچه سريع‌تر بايد به‌وسيله يک روان‌پزشک کودک بررسي شود چون اگر دچار اختلالي باشد، هرچه زودتر درمان و به او رسيدگي شود، موثرتر خواهد بود. فرزندتان را نزد يک روان‌پزشک کودک ببريد چون در آنچه در مورد فرزندتان شرح دادهايد، نشانه‌هايي وجود دارد که ميتواند جدي باشد و به بررسي بيشتري نياز دارد. خوشبينانهترين حالت اين است که کودک نافرماني ميکند. خيلي بعيد است کودک در 18 ماهگي به صورت انتخابي به مادر واکنش نشان ندهد مگر اينکه دلبستگياش به مادر کم يا مشکل خاصي با مادر يا پدر داشته باشد يا محيط خانه به گونهاي باشد که اين واکنش را نشان مي‌دهد. اگر مادر مراقب و حمايت‌کننده و پدر گرم باشد، چنين واکنشي در اين سن خيلي بعيد است. واکنش نشان ندادن کودک به درد، نشانه مستقل بودن نيست. اينکه کودک به رخدادهايي که براي بچههاي ديگر خيلي دردناک است هيچ واکنشي نشان ندهد، گريه نکند، محل آسيب‌ديدگي را به مادر نشان ندهد و گاهي در نقطه مقابل، با کوچک‌ترين محرک مثلا صداي بلند واکنشهاي تند نشان بدهد، جيغ بزند و پرخاشگر شود، ممکن است علامتي جدي باشد که بايد پيگيري شود.
نگاه روان‌شناس
دکتر سيما فردوسي
مشاور خانواده، استاديار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي
کـودک 18مـاهـه
مـتوجه رضـايـت والـدين نـميشـود
يک دليل اينکه کودک حرف گوش نميکند اين است که سنش کم است و نميتوان انتظار داشت به همه حرفها و دستورها گوش بدهد ولي اگر مادر احساس ميکند فرزندش عمدا نافرماني ميکند، ميتواند از روشهاي تشويقي استفاده کند يعني بگويد اگر فلان چيز را به من بدهي، تو را به پارک ميبرم و ببيند که با تشويق اين کار انجام مي‌شود يا نه. در مورد استفاده از روشهاي تشويقي نگران نباشيد و نترسيد، کودک شرطي نميشود و تا آخر عمرش اينطور نميماند. با توجه به سن کم کودک، به نظر ميرسد انتظار شما در مورد حرف گوش دادن او زياد است و همين انتظار بالا باعث مي‌شود فرزندتان عکس‌العمل نشان بدهد و به حرف گوش نکند. يک کودک 18ماهه متوجه رضايت والدين نميشود. ممکن است چيزي را زياد تکرار کرده يا با خشونت يا زياد از او خواسته باشند. در مورد اينکه اگر زمين بخورد گريه نميکند و متوجه زمان و چگونگي آسيب ديدن نميشويد و با ديدن جاي کبودي متوجه آن ميشويد، توصيه ميکنم حتما به يک متخصص مغز و اعصاب، عصب‌شناس يا نورولوژيست مراجعه کنيد تا کودکتان را از نظر درک درد بررسي کنند و مشخص شود که آيا مساله فيزيولوژيک مطرح است يا نه.