درباره فوايد شير مادر بارها مطالب مختلفي گفته شده و امروز كمتر كسي است كه نداند شيرخواران تا چه حد به اين مايع مغذي نياز دارند، اما گروهي از مادران جوان با تصور اين كه تغذيه شيرخوار با شير مادر مي‌تواند به ضرر دندان‌هايش باشد يا كودك را از شيرشان محروم مي‌كنند يا اين كه خيلي زود او را از شير مي‌گيرند تا مبادا مرواريدهاي سفيد و كوچكي كه در دهان كودك است، خراب شود. اين در حالي است كه متخصصان مي‌گويند به هيچ وجه نبايد به اين بهانه، تغذيه شيرخوار با شير مادر را متوقف كرد.
دكتر غلامحسين رمضاني، متخصص دندانپزشكي كودكان با اشاره به عوامل پوسيدگي دندان‌ها به جام‌جم مي‌گويد: پوسيدگي دندان يك بيماري عفوني است و به همين دليل ميكروب‌هاي مولد پوسيدگي، عامل اصلي بروز اين مشكل به حساب مي‌آيند. دومين عامل موثر در پوسيدگي، مواد قندي و كربوهيدرات‌ها بوده و پس از آن، ميزبان كه همان دندان است، به عنوان سومين مورد و زمان نيز به عنوان آخرين فاكتور بايد مورد توجه قرار گيرد؛ منظور از زمان هم مدتي است كه در اختيار ميكروب‌ها قرار مي‌گيرد تا با توليد اسيد، موجب تخريب ميناي دندان و ايجاد پوسيدگي شود.
با توجه به اين توضيحات، اهميت استفاده مرتب و بموقع از مسواك و نخ دندان بيش از پيش مشخص مي‌شود؛ چراكه ميكروب‌ها به عنوان اولين عامل وجود دارند، دندان هم به عنوان ميزبان هميشه حضور دارد و ناچار هستيم از مواد قندي هم استفاده كنيم. بنابراين تنها كاري كه مي‌توان براي پيشگيري از پوسيدگي دندان انجام داد، استفاده مرتب و منظم از مسواك است تا فرصت كافي براي توليد اسيد و تخريب دندان را از ميكروب‌ها بگيريم.
اين متخصص دندانپزشكي كودكان با اشاره به مواد قندي كه يكي از عوامل پوسيدگي دندان‌هاست، توضيح مي‌دهد: بايد دقت داشته باشيد لاكتوز موجود در شير كه هم در شير مادر وجود دارد و هم در شير خشك و شير حيواني، مي‌تواند موجب پوسيدگي دندان‌ها شود. علاوه بر اين، تعداد دفعات مصرف مواد قندي نيز در اين زمينه موثر است؛ به طوري كه هر چه بيشتر از اين مواد استفاده شود، احتمال بروز پوسيدگي هم افزايش خواهد يافت.
شب‌ها پوسيدگي در كمين است
شيرخواران معمولا ترجيح مي‌دهند شب‌ها بيشتر شير بخورند و دوست ندارند كسي مانع آنها شود. ولي خوب است بدانيد يكي از مهم‌ترين علل پوسيدگي دندان‌ها، تغذيه شبانه شيرخوار است و همين موضوع نشان مي‌دهد اين كار بايد متعادل و منطقي انجام شود.
دكتر رمضاني ضمن بيان اين كه ترشحات بزاق در طول شب كمتر است و در نتيجه ميكروب‌ها فرصت بيشتري براي فعاليت دارند، يادآور مي‌شود: طي شب با كاهش ترشحات بزاق و همچنين افزايش تعداد دفعات شير خوردن، لاكتوز موجود در شير هم بيشتر با سطح دندان‌ها در تماس بوده و در نتيجه احتمال پوسيدگي افزايش مي‌يابد. به همين دليل مي‌توان گفت پوسيدگي ناشي از شير شبانه، يكي از مهم‌ترين مواردي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد.
البته گروهي از والدين تصور مي‌كنند مضرات شير خشك در اين مورد كمتر است و به همين دليل سعي مي‌كنند حداقل شب‌ها بيشتر از شير خشك كمك بگيرند. اين دندانپزشك كودكان ضمن اشتباه دانستن چنين طرز فكري مي‌گويد: شير خشك هم مي‌تواند موجب پوسيدگي دندان‌ها شود و بايد در نظر داشته باشيد شير خشك به دليل داشتن مواد قندي، بدتر هم خواهد بود.
وي با اشاره به اين كه شير مادر سرشار از خاصيت است، توصيه مي‌كند: با اين كه مصرف شير براي بافت دندان‌ها ضروري است، ولي نبايد فراموش كنيم ماندن لاكتوز موجود در شير روي سطح دندان‌ها و شست‌وشوي نامناسب هنگام شب مي‌تواند موجب پوسيدگي دندان‌ها شود. به همين دليل بهتر است پس از رويش دندان‌ها و از حدود يك سالگي، تغذيه كودك را كنترل كنيد كه اين مساله بخصوص در طول شب اهميت بيشتري دارد.
دكتر رمضاني مي‌افزايد: البته به هيچ وجه نبايد به بهانه پوسيدگي دندان‌ها، شيرخوار را از شير مادر محروم كنيد، ولي خوب است براي پيشگيري از ايجاد مشكل با توجه به سن كودك، قبل از خواب تغذيه كاملي براي او در نظر بگيريد و دندان‌هايش را نيز تميز كنيد تا احتمال پوسيدگي كاهش يابد. بنابراين اگر كودك بعد از تميز كردن دندان‌هايش بخوابد و صبح شيرش را بخورد، براي سلامت دندان‌ها ايده‌آل است و اگر چنين كاري ممكن نيست، مي‌توانيد با توجه به سن كودك تعداد دفعات شير خوردن در طول شب را كاهش دهيد و پس از هر بار تغذيه شبانه هم دندان‌هاي او را با يك دستمال تميز پاك كنيد تا احتمال پوسيدگي كمتر شود.
اين مرواريد‌ها بايد تميز شود
خيلي از پدر و مادرها فكر مي‌كنند دندان‌هاي شيري چندان اهميتي ندارد و به همين دليل لازم نيست آنها را تميز كنند. غافل از اين كه اين باور بسيار اشتباه بوده و مي‌تواند به بروز مشكلاتي براي كودك منجر شود.
دكتر رمضاني نيز در اين زمينه يادآور مي‌شود: وقتي دندان‌هاي كودك رشد مي‌كند، حتما بايد با استفاده از مسواك، دندان‌ها را تميز كنيد. البته جالب است بدانيد حتي قبل از رويش دندان‌ها هم دو يا سه بار در روز به كمك يك دستمال تميز لثه كودك را بايد پاك كنيد تا مواد غذايي روي سطح لثه نچسبد.
به گفته وي، متاسفانه در بسياري از مواقع قبل از رويش دندان‌ها و هنگامي كه دندان هنوز زير لثه قرار دارد، پوسيدگي ايجاد مي‌شود و به همين دليل نظافت لثه و دندان‌ها مورد مهمي است كه حتما بايد مورد توجه قرار گيرد.
اين دانشيار دانشگاه آزاد مي‌افزايد: بهترين حالت اين است كه سه مرتبه در روز دندان‌هاي كودك را مسواك بزنيد و چنانچه اين كار برايتان ممكن نيست، به هيچ وجه مسواك زدن بعد از صبحانه و قبل از خواب را فراموش نكنيد.
شير خشك يا شير مادر؟
متاسفانه برخي والدين با تصور اين كه شير مادر مي‌تواند موجب پوسيدگي دندان‌ها شود، تصميم مي‌گيرند از شير خشك استفاده كرده و به تصور خودشان مشكل را حل مي‌كنند.
دكتر رمضاني با تاكيد بر اين‌كه شير خشك به هيچ وجه بهتر از شير مادر نيست، چنين توضيح مي‌دهد: شير خشك به دليل داشتن مواد قندي و مصنوعي از نظر پوسيدگي بدتر از شير مادر بوده و درصد پوسيدگي دندان‌ها را افزايش مي‌دهد. بنابراين بهترين كار اين است كه تغذيه با شير مادر متعادل و اصولي انجام شود تا به بهترين شكل از فوايد شير مادر بهره‌مند شويم.
اين متخصص دندانپزشكي كودكان ضمن بيان اين كه مواد موجود در شير مادر براي استحكام تمام بافت‌هاي نرم و سخت بدن مفيد و مناسب است، مي‌گويد: دندان‌ها هم جزو بافت سخت بدن محسوب مي‌شود و به همين دليل مصرف شير به نفع سلامت‌شان خواهد بود، ولي نبايد شيوه صحيح مصرف و حفظ تعادل را ناديده گرفت.
متاسفانه برخي از خانم‌ها به دلايل مختلف كودك را از تغذيه با شير مادر محروم مي‌كنند و پوسيدگي دندان‌ها را بهانه‌اي براي اين كار قرار مي‌دهند، در حالي كه اين كار ظلم بزرگي در حق كودك است و بايد بدانيد اگر تغذيه با شير مادر اصولي انجام شود، به طور حتم مشكلات آن بسيار كمتر از شير خشك خواهد بود.