چگونه ترس فرزندمان را بريزيم

  در اين شرايط احساس‌ها و واكنش‌هايي مانند نگراني و ترس از آنچه برايتان ناشناخته است، طبيعي است اما نبايد از روي ناآگاهي، با خشم و عصبانيت با همسرتان كه مانند شما نگران فرزندش است رفتار كنيد. شما مي‌توانيد با به دست آوردن آگاهي از آنچه قرار است اتفاق بيفتد، بر خودتان مسلط شويد و به كودكتان هم دلگرمي دهيد تا مطمئن شود قصد صدمه‌زدن يا تنبيه او را نداريد. بسياري از والدين از انجام آزمايش‌ خون يا بردن كودك به مراكز تشخيصي و درماني به عنوان حربه‌اي براي ترساندن كودك استفاده مي‌كنند تا به‌رغم خودشان كنترل او را در دست بگيرند. اين درست نيست كه به كودك بگوييد چون بچه خوبي نبوده يا كار اشتباهي انجام داده، مي‌خواهيد او را به آزمايشگاه يا راديولوژي ببريد. كودك بايد بداند قرار است به دليل مشكلي كه دارد و براي بررسي علايم بيماري‌اش اين كار انجام شود. او بايد بداند دوستش داريد و براي كمك به يافتن علت مشكل او حاضريد وقت و هزينه‌ صرف كنيد تا سلامت و شادابي‌اش را برگردانيد. لازم است بيش از قبل او را در آغوش بگيريد و ببوسيد. كودك را به خاطر همكاري‌اش در قسمت‌‌هاي مختلف بررسي‌هاي تشخيصي تشويق كنيد و به او جايزه بدهيد. او بايد بداند اين اولين و آخرين باري نيست كه براي تشخيص بيماري‌اش راهي اين بخش‌ها مي‌شود و در آنجا قرار نيست اتفاق بدي برايش بيفتد.

کودک و سونوگرافي

• رايج‌ترين سونوگرافي‌اي که امکان دارد براي کودک درخواست شود، سونوگرافي معده موسوم به GER است که براي تشخيص ريفلاکس معده به مري انجام مي‌شود. با تشخيص بيماري، عوارض آن شامل استفراغ، بي‌قراري‌‌هاي شبانه و خس‌خس سينه‌ درمان مي‌شود. قبل از انجام سونوگرافي، لازم است کودک 2 ساعت ناشتا باشد و در لحظه سونوگرافي به او مايعات و اگر شيرخوار است، به او شير ‌دهيد تا پزشک متخصص با پراب سونوگرافي را انجام دهد. آرامش داشته باشيد و اگر سن کودک، اقتضا مي‌کند، برايش توضيح دهيد کار سختي پيش رو ندارد و پزشک فقط مي‌خواهد متوجه مشکلش شود تا بتواند آن را درمان کند.

• براي انجام سونوگرافي کليه و مجاري ادرار، اگر کودکتان کنترل ادرار دارد، بهتر است مثانه‌اش پر باشد تا اندازه‌گيري کليه و مثانه با سونوگرافي راحت‌تر شود. البته پر بودن مثانه براي کودکان خيلي اهميت ندارد و نبايد خود يا کودکتان را اذيت کنيد. اين سونوگرافي براي بچه‌هاي کوچک‌ و حتي نوزادان انجام مي‌شود و خيلي وقت‌ها کودک به محض اينکه ژل سونوگرافي روي بدنش مي‌ريزد، احساس خنکي مي‌کند و ادرارش سرازير مي‌شود. پزشکان معتقدند انجام سونوگرافي با مثانه پر در کوچولوها کاملا شانسي است.

• گاهي براي دخترکوچولوها هم سونوگرافي رحم و تخمدان درخواست مي‌شود که آن هم بهتر است با مثانه پر باشد، البته به شرط اينکه کودک بتواند اين کار را انجام دهد.

کودک و راديولوژي

• وقتي نام راديولوژي و اشعه ايکس که براي گرفتن عکس تشخيصي لازم است، مي‌آيد، بسياري از والدين نگران و دچار اضطراب مي‌شوند، غافل از اينکه اطراف همه ما اشعه‌هاي زيادي وجود دارد و همواره در معرض آنها هستيم. همين تلفن‌همراهي که دست کودکتان مي‌دهيد يا مايکروفر خانه‌تان، اشعه دارند و بدون اينکه سودي به کودک برسانند، سلامت او را تهديد مي‌کنند.

• ميزان اشعه‌اي که براي تهيه عکس از قفسه‌سينه يا شکم به بدن کودک تابانده مي‌شود، در حد مجاز و در کمترين حد است و سود اين کار براي کودک بيشتر از پيامدهاي نامطلوب احتمالي است. پرتوکاري که عکس را مي‌گيرد، مي‌داند بي?توجهي به ميزان اشعه و تکرار عکس‌هايي که مي‌تواند با صرف دقت بيشتر از آن جلوگيري کند، چقدر مي‌تواند مضر باشد. کارشناس راديولوژي به دليل شغل خود مدام در معرض اشعه است و در تعيين دوز مناسب اشعه تخصص دارد پس بهتر است به او اعتماد کنيد.

• در بخش راديولوژي و سي‌تي‌اسکن، پشت در اتاق عکسبرداري که معمولا روي در آن هشدار «خطر پرتوگيري» نصب شده، ننشينيد زيرا با اينکه آن در سرب‌کوبي شده و جلوي تابش اشعه را مي‌گيرد، گاهي لاي در اتاق باز مي‌ماند يا ممکن است در فرسوده و خراب باشد و کودکي کنجکاو که والدينش از او غفلت کرده‌اند، ناخواسته در معرض پرتو قرار ‌گيرد. پس تا نوبتتان نشده، پشت در اتاق نرويد.

• در آزمون‌هاي راديولوژي تشخيصي که از اشعه ايکس استفاده مي‌شود، ميزان تشعشع براساس نوع آزمون متفاوت است. ميزان اشعه‌ براي عکس گرفتن از دست‌وپاي کودک به منظور تشخيص شکستگي (راديوگرافي ساده) با اشعه‌ يک راديوگرافي تخصصي مانند باريم‌انما، متفاوت است.

• فهرست بلندبالايي از راديوگرافي‌هاي ساده و تخصصي که براي کودکان درخواست مي‌شود، وجود دارند اما نکته مهم اين است که بدانيد کودک شما از تشخيص مشکلش با عکس راديوگرافي، چقدر سود خواهدبرد.

• گاهي کودک در اثر يک سرماخوردگي ساده دچار عفونت ريه مي‌شود و پزشک برايش عکس قفسه‌سينه درخواست مي‌کند يا ممکن است براي بررسي پيچ‌خوردگي روده‌ها يا انسداد آن عکس ساده از شکم درخواست ‌شود. در هر صورت هنگام عکسبرداري از کودکتان بخواهيد همکاري کند و بي‌حرکت بماند چون قرار است اشعه از اندام موردنظر بگذرد و عکس آن را روي فيلم راديولوژي يا صفحه رايانه بيندازد. اگر کودک حرکت کند، امکان تکرار عکس و گرفتن اشعه دوباره وجود دارد. بيشتر بچه‌ها وقتي با ملايمت و لحن خوب از آنها درخواست شود، همکاري مي‌کنند.

کودک و آزمايش‌هاي تخصصي

اين آزمون‌هاي تخصصي فراوانند و دانستن اينکه قرار است در رايج‌ترين اين راديوگرافي‌هاي تخصصي يا به قول عام، عکس‌هاي رنگي، چه کاري انجام شود، مي‌تواند کمي خيالتان را راحت کند و آرامش شما مساوي است با انجام بهتر آزمون و تشخيص بهتر. برخي از اين آزمون‌ها عبارتند از:

• باريوم سوالو: به معناي عكس رنگي از مري است (مري ابتداي لوله گوارش است كه دهان را به معده مرتبط مي‌كند). براي انجام اين كار بيمار بايد 3 ساعت ناشتا باشد. در اين راديوگرافي سولفات باريوم را براي نشان دادن مري با شيشه يا سرنگ به كودك مي‌خورانند. وجود دو نفر همراه براي نگه‌داشتن کودک و همكاري با تكنولوژيست در همه آزمون‌هاي کودکان لازم است. از آنجا كه تمام راديوگرافي‌ها با تابش اشعه X انجام مي‌شوند، براي جلوگيري از تكرار راديوگرافي و در معرض اشعه قرارگرفتن كودك، بايد به دستورات و توصيه‌هاي تكنولوژيست كه از قبل و هنگام انجام راديوگرافي ارائه مي‌شود، دقت كرد. در انجام راديوگرافي اطفال، همكاري بيمار (نوزاد يا كودك) و هر دو همراه او لازم و ضروري است. اگر به بارداري مشکوکيد، به عنوان همراه کودک به بخش راديولوژي، سي‌تي‌اسکن (خطر اشعه ايکس) و پزشکي هسته‌اي (خطر اشعه گاما) وارد نشويد.

• UGI: عكس رنگي از مري، معده و ابتداي روده باريك كه براي انجام آن بايد 3 تا 4 ساعت ناشتا باشد.

• ترانزيت: راديوگرافي از روده باريك است و براي گرفتن نتيجه بهتر كودك حداقل بايد 4 ساعت ناشتا باشد. براي اين تصويربرداري، گاهي به بررسي بيشتر يا تهيه كليشه‌هاي تاخيري نياز است و لازم است کل مسير روده که در اثر عبور باريوم نمايان مي‌شود، بررسي شود.

• باريوم انما: راديوگرافي از روده بزرگ است كه براساس علايم باليني كودك انواع متفاوتي دارد و آمادگي‌هاي لازم براي انجام آن متفاوت است. در باريوم انما، سولفات‌باريوم را از مقعد کودک وارد روده‌اش مي‌كنند و از مراحل کار عکس مي‌گيرند تا محل انسداد يا پيچ‌خوردگي روده مشخص شود. حسن اين آزمون تشخيصي، اين است که مي‌تواند در موارد خفيف انسداد را هم برطرف و مسير بسته با فشار باريوم باز شود. براي بررسي ضايعات مخاطي روده همچون كوليت، پوليپ، اولسر يا زخم، ركتوراژي يا خونريزي معمولا دوبل كنتراست (علاوه بر باريوم از يک کنتراست‌دهنده ديگر هم استفاده مي‌شود) انجام مي‌شود و براي اين بررسي آمادگي كامل ضروري است؛ به اين معنا كه بايد از شب قبل به كودك روغن كرچك داد يا از شياف بيزاكوديل طبق دستور بخش راديولوژي استفاده كرد و صبح روز انجام راديوگرافي، كودك بايد ناشتا به بيمارستان برده شود و صبحانه نخورده باشد.

بررسي راديولوژيكي سيستم ادراري، معمولا پس از انجام سونوگرافي از سيستم ادراري به‌وسيله اورولوژيست يا نفرولوژيست توصيه مي‌شود. براي انجام اين نوع راديوگرافي‌ها هماهنگي قبلي با بخش راديولوژي الزامي است. شايع‌ترين بررسي‌هاي دستگاه ادراري اينها هستند:

IVP: براي بررسي عملکرد سيستم ادراري فوقاني مانند كليه‌ها، حالب و مثانه توصيه و انجام مي‌شود. براي انجام اين راديوگرافي، تزريق دارو الزامي است. اگر كودك كمتر از يك سال داشته باشد، هيچ‌گونه آمادگي‌اي براي انجام اين روش لازم نيست و در موارد اورژانس نيز آمادگي قبلي ضرورت ندارد ولي در ساير موارد، بيمار بايد با آمادگي قبلي شامل خوردن روغن كرچك يا استعمال شياف بيزاكوديل براي پاك‌شدن روده‌ها و واضح‌ترشدن تصاوير مراجعه كند. بيمار بايد صبح روز مراجعه به بخش راديولوژي ناشتا باشد و صبحانه نخورد. در صورتي كه نياز باشد تصاوير تاخيري هم براي بررسي کامل عملکرد کليه گرفته شود، اين آزمون زمان‌بر خواهد بود. اگر كودك حساسيت غذايي يا دارويي دارد يا به بيماري‌هاي متابوليك يا سيستميك مبتلاست، حتما بايد تكنولوژيست مربوطه را قبل از تزريق داروي مخصوص ايجاد کنتراست آگاه كرد.

VCUG: براي بررسي سيستم ادراري تحتاني (يعني پيشابراه و مثانه) و بررسي ريفلاکس انجام مي‌شود. اين راديوگرافي با سونداژ و تزريق دارو همراه است. براي انجام آن به آمادگي قبلي و ممنوعيت غذايي نياز نيست. دو همراه براي انجام راديوگرافي الزامي است. براي اين راديوگرافي توجه به آموزش‌ها و توصيه‌هاي تكنولوژيست بسيار سودمند است و از تكرار پرتودهي جلوگيري مي‌كند.