حوادث و کودکان:
امروزه حوادث یکی از علل مهم مرگ و میر و صدمات و معلولیتها در سطح جهان است.بد نیست در این رابطه به آمار و ارقام منتشر شده از سوی نهادهای ذیربط نگاهی داشته باشیم. طی سالهای اخیر میزان مرگ و میر کودکان کاهش قابل ملاحظه ای داشته است و بسیاری از کودکان از مرگ به علّت بیماریهای عفونی نجات پیدا کرده اند.به عنوان مثال میزان مرگ و میر نوزادان ایرانی از 54 نفر به ازای هر هزار تولد زنده در سال 1990 به 30 نوزاد در سال 2006 رسیده است.همچنین میزان مرگ و میر کودکان زیر 5 سال از 72 کودک به ازای هر هزار تولد زنده در سال 1999 به 35 نفر در سال 2006 رسیده است.با این حال هنوز بسیاری از کودکان در معرض خطر مرگ و یا معلولیت ناشی از سبک زندگی،محیط و شرایط اجتماعی قرار دارند.در حال حاضر حوادث مهمترین علّت مرگ پس از یکسالگی به شمار می رود.در همین راستا میزان معلولیتهای ناشی از حوادث بیشتر از مرگ و میر ناشی از بیماری ها است.به طور کلی آمارها نشان دهنده ی این است که میزان شیوع حوادث در بین کودکان پسر نسبت به کودکان دختر بیشتر است.همچنین میزان مرگ و میر در بین طبقات اجتماعی نیز بسیار متفاوت است.بر حسب سن نیز تفاوتهایی در میزان و علّت حوادث وجود دارد.مثلا آمار حوادث نشان می دهد
که بیشتر حوادث در کودکان زیر 5 سال در خانه ها اتفاق می افتد در حالی که در کودکان بالای 5 سال با حوادث بیرون از خانه مواجه می شوند.این مشخصه های آماری در طی زمان ثابت بوده و پایدار مانده است بنابراین می توان گفت که الگوی حوادث به تفکیک متغیرهایی مانند سن،جنس و طبقه ی اجتماعی در آینده قابل پیش بینی است.حال به منظور بررسی وضعیت موجود در کشور به مرور مطالعات مختلف انجام شده در کشور می پردازیم. بر اساس آمار پزشکی قانونی شهر تهران طی سالهای 1375 تا 1378 عمده ترین حوادث کودکان زیر 12 سال عبارتند بوده اند از: تصادفات 53/87%،سوختگی ها 29/24%،برق گرفتگی 91/3%،غرق شدگی 19/4%،سقوط از ارتفاع 77/3%،مسمویت 71/2%،بلع جسم خارجی 3%.
17-2-2) علل حوادث: گرچه بر اساس باور عامه ی مردم، حوادث به صورت تصادفی و پیش بینی نشده، اتفاق می افتد اما شواهد علمی نیز نشان می دهند که حوادث رویدادهای اتفاقی و غیرقابل پیش بینی نیستند.پژوهش های فراوانی در این حوزه انجام شده که ماحصل آنها علل بروز حوادث را در سه طبقه دسته بندی نموده اند:
الف) ویژگی های محیطی مانند وسایل بازی غیراستاندارد،وجود فضاهای خطرناک در خانه مانند تراس های بدون حصار مناسب،پنجره های با ارتفاع کم در اتاق ها،عدم وجود مکانهای امن برای عبور از خیابانها.
ب) ویژگی های خانوادگی مانند: مدیریت ضعیف،نامشخص و بی ثبات در خانواده (آگاهی کم والدین از نیازهای رشدی کودک،باورهای نادرست نسبت به توانایی های کودک در مراقبت از خود،تعداد زیاد اعضای خانواده،مکان پرجمعیت،پدر بیکار،والدین با سطح تحصیلی پایین).
ج) ویژگی های کودک چون ویژگی شخصیتی ( اضطراب،بی حوصلگی،دست و پا چلفتگی،پرخاشگری).
د) ویژگی های شناختی و ادراکی (عقب ماندگی ذهنی و بیش فعالی).
هرکدام از این عوامل به نوعی در بروز حوادث برای کودکان سهیم می باشند.از آنجا که کودکان به ویژه در سنین پایین بسیار کنجکاو بوده و از طرف دیگر چون میزان خودوقوفی آنها به دلیل عدم شکل گیری کامل ساختارهای ذهنی وشناختی پایین است،بنابراین شروع به جستجو و کندوکاو در تمامی وسایل موجود در محیط اطراف خود نموده و همین امر گاهی موجبات آسیب و زیانهای جدی و برگشت ناپذیر به آنها را فراهم می آورد.در اینجا این نقش پدر و مادر در درجه ی نخست و سپس برادر و خواهر بزرگتر کودک است که او را از مخاطرات فراوانی که در محیط اطرافش قرار دارد نجات دهد.اهمال والدین در مراقبت از کودک دلیل بسیاری از حوادثی است که برای کودک به وجود می آید.
منابع: