يکي از دغدغه‌هاي والدين نوزاد پسر، ختنه او و زمان انجام اين کار است. والديني که کودکشان قرار است ختنه شود، سوال‌هاي زيادي دارند مثلا اينکه آيا واقعا اين عمل لازم است، بهترين زمان آن چه موقع است و در کجا بهتر است انجام شود؟ آيا خطري براي کودک دارد؟ اگر شما هم در اين مورد نگراني داريد، پاسخ سوال‌هاي خود را از زبان دکتر جهان اوجي، فوق‌تخصص بيماري‌هاي نوزادان، بخوانيد...
سلامت: لطفا از تاريخچه ختنه برايمان بگوييد.
ختنه، عمل جراحي کوچکي است که سابقه 5 هزار ساله دارد. تاريخچه ختنه به مدت‌ها پيش و به مصر باستان برمي‌گردد. انجام ختنه فقط جنبه بهداشتي داشت اما امروزه مسلمانان، مسيحيان، زرتشتيان، يهوديان و بسياري از مناطق دنيا پسران را ختنه مي‌کنند. مسلمانان علاوه بر دليل پزشکي، به دلايل اسلامي و مذهبي فرزند خود را ختنه مي‌کنند اما ساير مذاهب و اديان براي پيشگيري از بسياري از مشکلات پزشکي کودکان خود را ختنه مي‌کنند.
سلامت: چرا بايد کودک را ختنه کنيم؟
دلايل مختلفي براي ختنه نوزاد وجود دارد؛ به‌طور طبيعي زير پوستي که آلت‌تناسلي کودک را مي‌پوشاند، ماده سفيد رنگ و پنيري شکلي که حاوي سلول‌هاي مرده است، توليد و جمع مي‌شود. اين ماده به دليل نرم‌بودن، مانع چسبيدن پوست به سر آلت مي‌شود. گاهي اين ترشحات عفوني مي‌شود و پوست سرآلت را نيز دچار عفونت مي‌کند. در موارد نادر اين عفونت مخصوصا در نوزادان و شيرخواران به عفونت کليه‌ها مي‌انجامد. پزشکان به‌طور خلاصه فوايد ختنه را 5 مورد زير مي?دانند:
1) شانس ابتلا به عفونت ادراري در اولين سال زندگي در يک نوزاد پسر ختنه‌شده حدود 1 در 1000 و در نوزاداني که ختنه نشده‌اند، 1 در 100 است.
2) ختنه خطر سرطان آلت تناسلي را که در مردان شايع هم نيست، کاهش مي‌دهد.
3) خطر ابتلا به عفونت‌هاي قابل انتقال جنسي مانند ايدز کاهش مي‌يابد و از عفونت پوست آلت پيشگيري مي‌شود.
4) مي‌توان از فيموزيس، بيماري‌اي که مردان ختنه نشده به آن مبتلا مي‌شوند، پيشگيري کرد.
5) از سرطان دهانه رحم در همسر مردان پيشگيري مي‌کند.
سلامت: بهترين زمان براي ختنه چه زماني است؟
زمان دقيقي براي انجام ختنه وجود ندارد اما مي‌گويند اگر ختنه بعد از تولد يا در ماه‌هاي اول تولد انجام شود، به بيهوشي عمومي نياز نيست و با بي‌حسي موضعي انجام مي‌گيرد. اگر ختنه در ماه‌هاي اول تولد انجام نشود، علاوه بر اينکه بايد کودک را بيهوش کرد، هزينه‌اي اضافه‌اي به خانواده تحميل مي‌شود و اثر بد رواني نيز روي کودک مي‌گذارد. کودک (به‌خصوص از 2 تا 3 سالگي)، به حفظ آلت‌تناسلي خود حساسيت دارد و چه بسا ختنه را تنبيه پدر و مادر تصور کند و اين تصور او را آزرده مي‌کند. اين عمل مي‌تواند در بيمارستان قبل از اينکه مادر و کودک ترخيص شوند انجام شود. بايد توجه داشت که نوزاد هنگام ختنه سلامت کامل داشته و حداقل يک بار بعد از تولد ادرار کرده باشد و 1ساعت قبل از ختنه چيزي نخورده باشد.
سلامت: درمورد نوزاداني که دچار مشکل هستند، چه توصيه‌اي داريد؟
نوازداني که با نقايص جنيني آلت متولد مي‌شوند (مثلا هيپوسپادياس که در آن مجراي ادراري در جايي به غير از جاي طبيعي قرار دارد) بهتر است ديرتر ختنه شوند، اگر سابقه خونريزي در خانواده وجود داشته باشد، پزشک ممکن است توصيه کند که تا کشف دليل خونريزي صبر کنند.
سلامت: آيا ختنه خطري هم دارد؟
عوارض ناشي از ختنه معمولا نادر است. به‌هرحال هر جراحي‌اي کمي خطر دارد و عوارضي که ممکن است رخ دهد عبارتند از: خونريزي، عفونت، آسيب به آلت يا مجراي ادراري و زخم و در موارد نادر، ممکن است نياز باشد ختنه تکرار شود.
سلامت: چه مراقبت‌هايي بعد از ختنه لازم است و چه توصيه‌هايي به والدين کودک داريد؟
بعد از انجام ختنه باندي آغشته به ژل وازلين يا کرم تتراسيکلين روي سر آلت قرار داده مي‌شود. در بسياري موارد، پوست در مدت 7 تا 10 روز بهبود مي‌يابد. قبل از ختنه، بايد به والدين اطلاعاتي در مورد مراقبت‌هاي بعد از ختنه داد. آنها بايد بدانند که اندکي تورم و قرمزي طبيعي است. بايد انتظار مشاهده کمي خون هم در پوشک داشت اما اگر بيش از يک‌چهارم پوشک نوزاد خوني بود، حتما بايد پزشک را مطلع کرد.
12 ساعت اول بعد از اين عمل پماد وازلين يا کرم تتراسيکلين بايد در اطراف زخم حداقل براي 5 روز ماليده شود تا از چسبندگي آلت به پنيس جلوگيري شود. پوشک را بعد از هر بار ادرار و مدفوع تعويض کنيد تا از عفونت پيشگيري شود.