همه مي دانيم كه "بازي" ، مهمترين ، خطيرترين وسرنوشت سازترين "كار" يك خردسال يا يك كودك است . پس بدانيد كه بي ارزش تلقي كردن آن ، ارمغاني جزحسرت و "آه" در پي نخواهد داشت .
دانشمندان و متخصصان دريافته اند كه چگونه تجربيات پساز تولد ، " اتصالات " واقعي مغز انسان را تعيين مي كند .
*در طولروز مدام با او حرف بزنيد .نگذاريد به حكم ناتواني كودك در حرفزدن ، خانه در سكوت مطلق قرار گيرد . وقتي مشغول كارهاي خانه هستيد ، صندلي يا رختخواب او را جائي قرار دهيد كه بتواند شما را ببيند . مدام برايش قصه بگوئيد و قربانصدقه اش برويد . حتي وقتي داريد برنج دم مي كنيد يا ظرف ها را مي شوئيد به اوبگوئيد : " خوب حالا برنج را خيس مي كنيم ، حالا مي گذاريم آب جوش بيايد ، ..." يا " خوب پسر قشنگم !حالا نوبت شستن قابلمه هاست " . تعداد كلمه هايي كه نوزادان هرروز مي شنوند ، هوش ، مهارت هاياجتماعي و موفقيت هاي تحصيلي آنها را در آينده تحت تاثير قرار مي دهد .كودكاني كه با كلمات احاطه مي شوند ، تقريبا تا سن سه سالگي درصحبت كردن روان مي شوند و برعكس كودكاني كه از تجربه هاي زباني محروم هستند ، ممكناست براي تسلط در حرف زدن دچار مشكل شوند .
*به "غان و غون " هاي كودك توجه كنيد و آنها را تكرار كنيد. اين كار بهكودكتان نشان مي دهد كه داريد به او گوش مي دهيد و از صداهايي كه درمي آورد ، لذتمي بريد . با نشان دادن توجه و علاقه ي خود به آنچهكودكتان مي گويد ، مهارت هاي زباني و اعتماد به نفس او را تكامل مي بخشيد .حتي مي توانيد صداي كودك را ضبط و سپس برايش پخش كنيد . مطمئنباشيد كودكتان هيجان زده مي شود و به صداي ضبط شده واكنش نشان مي دهد .
*در اين دوران است كه كودك دستان خودرا كشف مي كند . آنها را نگاه مي كند و سعي مي كند به وسيله ي آن ، آشياء را به چنگآورد . دست هاي كودك را بگيريد و به هم بزنيد . آواز :" دست دستي باباش مياد ، صدايكفش پاش مياد " را برايش بخوانيد .
*كف دستان كودك را بگيريد ، با انگشتاشاره روي آنخط هاي دوراني بكشيد و "لي ليلي لي حوضك ، جوجو اومد آب بخوره ،افتاد تو حوضك " بخوانيد . انگشتانش را باز و بسته كنيد و " من ِمن ِكله گنده " بازي كنيد . تركيب لمس كردن و صدا ، در اين بازي بسيار محرك است و براي كودكخوشايند مي باشد .اين گفتار نمايشي ، احساسات را درنوزادان بروز مي دهد . اين كار به نوبه ي خود مغز را فعال مي سازد تا مواد شيميائيرا كه به حافظه كمك مي كند آزاد سازد .
* لگد انداختن ، مهارتجنبشي كودك را تحول مي بخشد . چيزهاي رنگارنگ به پاي مچ پاي كودكببنديد و لگد پراني او را با سرخوشي تماشا كنيد و برايش دست بزنيد. يك جغجغه يا توپجلوي پايش آويزان كنيد . به او ياد دهيد كه چگونه مي توان به آنها لگد زد . تكرار پيوسته ي مهارت هاي جنبشي ، مسيرهاي عصبي راتقويت مي كند .
از سه الي شش ماهگي كودك شما ممكن است بتواند يك شي را از يك دستبه دست ديگرش بگذارد . اين كار را اينگونه به او ياد دهيد : وقتي جغجغه در يك دستشقرار دارد ، دست ديگرش را روي جغجغه بگذاريد . او به صورت خودكار جغجغه را خواهدگرفت
*كودك رابغل كنيد و با شعرهايكودكانه ي تلويزيون حركت دهيد ، آرام بچرخيد و بالا و پائين برويد . مثلا در شعر " توحوض خونه ي ما ، ماهي هاي رنگارنگ ، بالا و پائين مي رن ، ... " وقتيبه "بالا وپائين مي رن " رسيديد ، آرام بنشينيد و بلند شويد . يا در شعر " يه توپ داره قلقليه، سرخ و سفيد و آبيه ، مي زنم زمين هوا ميره " وقتي به عبارت آخر رسيديد ، آرامبنشينيد و بعد بايستيد و او را محكم در هوا نگه داريد .
*نوزاد را سينه خيز بر روي يك ملحفه يبزرك وسط اتاق قرار دهيد و يك اسباب بازي كه به وسيله ي باتري چراغ هايش روشن ميشود ومي چرخد را كمي دورتر در مقابل او قرار دهيد . نوزاد در تلاش براي به دستآوردن اسباب بازي به جلو مي خزد . او را تشويق كنيد و هروقت كمي حركت كرد، برايشدست بزنيد و آفرين بگوئيد . اين نوع موفقيت ، اعتمادبه نفس فراواني را به وجود مي آورد .
*از سهالي شش ماهگي كودك شما ممكن است بتواند يك شي را از يك دست به دست ديگرش بگذارد .اين كار را اينگونه به او ياد دهيد : وقتي جغجغه در يك دستش قراردارد ، دست ديگرش را روي جغجغه بگذاريد . او به صورت خودكار جغجغه را خواهد گرفت . سپس انگشتان دست قبلي را باز كنيد . وقتي نوزادتان توانست اين كار را انجام دهددستش را ببوسيد و تشويقش كنيد .
*نوزادتان را تشويق به غلتيدن كنيد . نوزادان با استفاده مداوم از عضلاتدست و پاي خود ، به قدرت و انعطاف لازم جهتغلتيدن دست مي يابند . كودك را به پشت روي يك ملحفه ي بزرگ وسط اتاق بگذاريد و اورا براي غلتيدن كمك كنيد . با
كف دست كمرش را از زمين بلند كنيد و او را وادار به چرخش كنيد . مي توانيد يكعروسك پشمالو را كنار كودك كمي آن طرفتر بگذاريدتا او با غلت زدن آنرا به چنگآورد . اين كار ماهيچه هاي كودكرا تقويت مي كند . هيچ چيز هيجان انگيزتر از اين نيست كه سرتان رابرگردانيد و ببينيد كودكي كه به پشت رها كرده بوديد ، حال بر روي شكم ، دست و پا ميزند .
*كودكتان را در بغل بگذاريد ، يكاسباب بازي مورد علاقه ي كودك را روي يك پايتان بگذاريد، مطمئن شويد آنرا مي بيند،بعد آنرا روي پاي ديگرتان بگذاريد . به او بگوئيد :" موش كوچولو رفت ؟ رفت توآسمون ( به بالا نگاه كنيد) ، رفت روي زمين ( به زمين نگاه كنيد) ، آهان ! موشكوچولو اينجاست پيداش كردم ( اسباب بازي را روي پاي ديگرتان تكان دهيد ) " . ميتوانيد اسباب بازي را پشتتان پنهان كنيد وبعد از اينكه ذهن كودك را به جستجوي اومشغول كرديد ، آنرا بيرون بياوريد و بگوئيد :" دالي موشه ! موش كوچولو اينجا بود ! " . شما با حركت دادن اسباب بازي در ديدرس كودكتان ،و قايم كردن آن ،كنجكاوي او را تحريك خواهيد كرد . اين عمل ، در بهبود يادگيريكودك حائز اهميت است .
*كودك را در مقابل آينه ، روي ميزآرايش اتاق خواب بنشانيد و خودتان پشت او بايستيد و او را محكم بگيريد . كودك راتشويق كنيد تا خودش و شما را در آينه ببيند . چشمك بزنيد ، بعد دستتان را رويچشمتان بگذاريد و بگوئيد :"چشم ، اين چشم من است " . بعد لب هايتان را كج و معوجكنيد و بگوئيد :"لب ، اين لب منه " . بعد از معرفي خود به سراغ او برويد . به بينياش دست بزنيد و بگوئيد : "بيني!" . تمام اعضاي صورت و دست و پايش را همراه با شعر وآواز به او نشان دهيد . حالا از او بخواهيد كه با گفتن "بيني" ، دستش را روي بينياش بگذارد . عمل " ديدن " و " خوب ديدن " كودك رادقيق و موشكاف بارمي آورد .تحريككودكان به "ديدن" براي رشد ذهني كودكان حائز اهميت است .كودكان ازديدن خود در آينه لذت مي برند . مي توانيد يك آينه ي كوچك جيبيدر دستانش قرار داد، تا با سعي و كوشش بتواند خودش را پيدا كند .
*او را در معرض همه جور صدايي قراردهيد : مچاله كردن كاغذ يا زرورق ، ريختن نخود و لوبيا در قوطي هاي آشپزخانه ، سوتو سرفه ، ... . كاغذ چيبس و پفك را بشوئيد و به دستش بدهيد . رنگ شاد و صداي جرقجرق كاغذ براي كودك لذت بخش است .
*عروسك هايي كه دست داخل آنها مي رودو مي توان دست هايشان را با انگشتان حركت داد ، بسيار مورد علاقه ي كودكان هستند . او را روي صندلي مخصوص كودك بنشانيد و خودتان به پشت مبل برويد . عروسك را دست كنيدو هربار از يك طرف مبل بيرون بياوريد و سلام كنيد . سعي كنيد نگاه كودك را با خودهمراه سازيد . يك سيرمشخص را چندين بار تكرار كنيد . مثلا : اول از سمت چپ ، بعد ازبالا ، بعد هم از سمت راست . بگذاريد كودك ، رفتار شما را پيش بيني كند و قبل ازاينكه عروسك رابه سمت بالا بياوريد ، او نگاهش را به بالاي مبل منتظر نگه دارد . عروسك را به كودك دهيد و ببينيد آيا او از شما تقليد خواهد كرد يا نه !
كودكان عاشق بازي " دالي موشه " هستند . اين بازي به كودكان ميآموزد كه اشياي ناپديد شده دوباره برخواهند گشت . يك پارچه ي تميز روي سر و صورتخود بكشيد و از كودك بخواهيد آنرا بكشد . تا توانستپارچه را بردارد و صورت شما راببيند ، به او بگوئيد "دالي" يا بهتر است بگوئيد : " سلام " . بعد پارچه را رويصورت كودك بگذاريد ،تا او خود پارچه را بكشد
*كودكان عاشق بازي " دالي موشه " هستند . اين بازي به كودكان مي آموزد كه اشياي ناپديد شده دوباره برخواهند گشت . يك پارچهي تميز روي سر و صورت خود بكشيد و از كودك بخواهيد آنرا بكشد . تا توانستپارچه رابردارد و صورت شما را ببيند ، به او بگوئيد "دالي" يا بهتر است بگوئيد : " سلام " . بعد پارچه را روي صورت كودك بگذاريد ،تا او خود پارچه را بكشد . به محض موفق شدنشبا صداي شاد و هيجاني بگوئيد : "سلام" . اين بازي منجر به قهقهه ي كودك مي شود .