اين حقيقت که تخيل وخلاقيت ، قدرت اساسي مغز بشر است، مدت هاست به وسيله ي بزرگترين متفکرين شناخته شده است و اين صفت بارز، انسان را اشرف مخلوقات نموده است.
مي توان گفت اگر کوشش خلاق بشر که غالبا کند ، دردناک و مايوس کننده بود به کارنمي رفت، انسان هنوز موجودي بود که از مغزهسته ها ، ميوه ها ، ريشه ي گياهان و گوشتخام تغذيه مي نمود.
قدرت تخيل بود که انسان را قادر نمود تا با اختراج گيره ، انگشت شست خود را قوينمايد ، با اختراع چکش، مشت، با اختراع اهرم، نيروي بازو و با اختراع کامپيوتر ،بازدهي مغز خود را به مراتب قوي تر نمايد.
در ابتدا به سراغويژگي هاي افراد خلاق مي رويم ، تا با دانستن اينتفاوت ها ، بتوانيم فرزنداني خلاق و ماهر بپرورانيم :
ويژگي هاي افراد خلاق
*داراي انرژي زيادند
*پرهيجان هستند
*شوخ طبع هستند و علاقه بهبازي هاي کودکانه دارند.
*نياز به اوقاتي براي تنهابودن دارند.
*کنجاوي ، برجسته ترين ويژگيکودکان خلاق است.
*صراحت و قاطعيت اين افراد ،بدون شبهه و تکلف، استوار و صريح است.
*کودکان خلاق ، از نوعياستقلال رفتاري برخوردار هستند و کم تر تمايل به تقليد و پيرو بودن دارند.
* در برخورد با مسائل و حلآنها ، از تفکري روشن و منطقي بهره مند هستند.
*حساسيت به نوآوري ها دارندو کارهاي نو، خيلي زود توجه آنها را به خود جلب مي نمايد.
در اين کهاستعداد را مي توان پرورش داد ، ترديدي وجود ندارد. خلاقيت و ابتکار ، تنها زاييدهي يک استعداد فطري نيست، بلکه تا حدود زيادي مربوط به روش هاي تربيتي و زمينه هايفعاليت به ويژه در دوران کودکي تا هنگام بلوغ است و عوامل متعددي در رشد خلاقيتکودکان موثر است
*داراي فکري مستقل بودهو به ديگران متکي نمي باشند . زياد به غلط يا درست بودن کارشان از نظر ديگران اهميتنمي دهند، و از اين که مورد تمسخر ديگران واقع شوند ناراحت نمي شوند، بنابراينداراي استحکام شخصيت هستند.
*شهامت "ريسک کردن" دارند،بدون اينکه با احتياط به درستي يا نادرستي آن فکر کنند.
*با خودشان صادق هستند( يعنيکمبودها و مشکلات خود را راحت تر مي پذيرند).
*چاپلوس و دروغ گونيستند.
*سعي نمي کنند ديگران را تحتتاثير خود قرار دهند.
* افرادي هستند که دائما ميپرسند : «چه مي شود ، اگر؟»
*از انجام کارهاي ساده وروزمره ، خسته و آزرده مي شوند.
*ترجيح مي دهند در لباسپوشيدن با ديگران متفاوت باشند.
هفده مورد عرض شده ، خصوصيات خوبي است که اگر فرزندمان داراي اين ويژگي ها باشد، سبب افتخار و خوش آيند ما مي گردد . اين خصوصيات ، به يک شخصيت خلاق ، وجهه يخوبي مي بخشد ؛ ولي کودکان، نوجوانان و بزرگسالان خلاق ، ممکن است بعضي عادات واخلاق هايي داشته باشند که احتمال دارد يک سرپرست، پدر و مادر ، مربي ، ساير دانشآموزان و دانشجويان و همکاران را ناراحت کند.
اين ويژگي ها را مي توان اينگونه دسته بندي کرد :
ويژگي هاي خلاقيت منفي
*بي تفاوت نسبت به سنن ياآداب ورسوم
* لجاجت
*مقاومت در برابر تحکم
*مجادلاتي که بقيه ي جمعممکن است با آن موافق و هماهنگ نباشند .
*عدم مشارکت در فعاليت هايکلاس
*عدم همکاري
*دمدمي مزاج
*بدبين
*علاقه ي کم به جزئيات
*شلختگي وبي نظمي در موردمسائلي که از نظر آنها مهم نيست .
*گرايش به مورد سئوال قراردادن قوانين
*خود محوري
*تند مزاجي
*پرتوقع بودن
*عاطفي بودن زياد
*خيلي منزوي
*از لحاظ جسمي يا فکري ، بيشاز حد فعال
* فراموشي ، حواس پرتي، بينظمي فکري
*به پنجره ها چشم دوختن
اين عوامل ،خصوصياتي است که اگر والدين گرامي نتوانند با آن کنار بيايند و قدرت متعادل سازيآنرا نداشته باشند ، سبب کور شدن خلاقيت فرزندانشان مي گردند و به جاي پروراندنشخصيتي بالنده و خلاق ، شخصيتي سرخورده و منزوي تحويل جامعه مي دهند
در ادامه ي اين مقاله ، به چند عامل که در شکوفايي خلاقيت موثر استاشاره مي کنيم و ذکر باقي موارد را به بخش دوم اين مقاله موکول مي نمائيم :
در اين که استعداد را مي توان پرورش داد ، ترديدي وجود ندارد. خلاقيت و ابتکار ،تنها زاييده ي يک استعداد فطري نيست، بلکه تا حدود زيادي مربوط به روش هاي تربيتي وزمينه هاي فعاليت به ويژه در دوران کودکي تا هنگام بلوغ است و عوامل متعددي در رشدخلاقيت کودکان موثر است. بدون شک اگر خانواده امکان لازم را براي سئوال کردن ،کنجکاوي و کشف محيط به آنها بدهند، زمينه هاي رشد خلاقيت را براي کودکان فراهمآورده اند.
مي توان موهبت خلاقيت را با بلااستفاده گذارندن ، پژمرده نمود، و يا در مقابل ميتوان با تمرين نمودن مداوم ،آن را توسعه داد.
تنبيه ها و تهديدهاي مکرر ، آفت خلاقيتذهني است. بچه هاي خلاق ، نياز به آرامش رواني، اطمينان خاطر واعتماد به نفس قوي دارند. از خانواده انتظار مي رود با تشويق و تاييد رفتار کودک وسرزنش نکردن خيال پردازي هاي کودک ، قدرت تخيل و خلاقيت او را تقويت کنند.
يکي ديگر از شريطي که مي تواند زمينه هاي مساعد خلاقيت را ايجاد نمايد ،تدارکلوازم بازي هاي دلخواه و ساده است که در بخش دوم اين مقاله مورد بررسي قرار خواهدگرفت .