اگر كاري كنيد كه فرزندتان براحتي و بدون هيچ تلاشي، از وضعيت سختي كه در آن قرار گرفته است خارج شود، مطمئن باشيد هيچ كمكي به او نكرده‌ايد و اين كار اصلا به نفع او نيست.
حتما شما هم مادران زيادي را ديده‌ايد يا مي‌شناسيد كه ساعت 10 صبح با عجله خودشان را به مدرسه فرزندشان مي‌رسانند و ناهار، دفتر و كتابي را كه او فراموش كرده است با خود به مدرسه مي‌برند. چرا اين مادران براي نجات فرزندشان اين كار را انجام مي‌دهند؟ چرا اجازه نمي‌دهند بچه‌ها ببينند بي‌مسووليتي چه نتايجي دارد؟ چرا نمي‌گذارند كودك شرايطي را تجربه كند كه خودش به وجود آورده است؟
اگر يك بار فرزندتان فراموش كرد غذايش را با خود به مدرسه ببرد، بهتر است به جاي اين‌كه سريع غذا را به او برسانيد، اجازه دهيد شرايط را تجربه كند و ببيند بي‌مسووليتي او چقدر دردسرساز مي‌شود. البته مادرها هم بايد سعي كنند در اين شرايط كمي راحت‌تر برخورد كنند و طوري نشان دهند كه مشخص شود انجام كارهاي مربوط به كودك وظيفه آنها نيست.
شايد شما هم از اين‌كه فرزندتان يك روز گرسنه بماند ناراحت شويد، شايد دوست نداشته باشيد او را در سختي‌ها تنها بگذاريد. اما بايد بدانيد گاهي لازم است كودك نتيجه كارش را ببيند تا ديگر آن را تكرار نكند.
البته در اين موقعيت، فرزند شما نه تنها مسووليت‌پذيري را مي‌آموزد، بلكه مي‌فهمد چطور بايد در شرايط سخت و دشوار زندگي از خودش مراقبت كند. به عنوان مثال اگر روزي ناهارش را با خود به مدرسه نبرد، مي‌تواند غذا را با يكي از دوستانش شريك شود يا اين‌كه با مقدار كمتري غذا خودش را سير كند.
آموزش مسووليت‌پذيري به كمك شيوه‌هاي عملي
اگر پدر و مادر خودشان افرادي مسوول باشند، نيمي از راه طي شده است؛ چون بچه با ديدن رفتار آنها مي‌آموزد چطور مسوولانه برخورد كند. اما نيمه ديگر راه را بايد به او بياموزيد و نشان دهيد چگونه انسان مسووليت‌پذيري باشد:
• به او مسووليت‌هايي مناسب سنش بدهيد.
• با كارها و مسووليت‌هاي بيش از حد، كودك را خسته و دلزده نكنيد.
• از او انتظار داشته باشيد فردي مسوول باشد و مسووليت كارهايش را بپذيرد.
• هيچ‌وقت او را فردي غير مسوول و فراموشكار ندانيد؛ حتي زماني كه مسووليت‌هايش را انجام نمي‌دهد، او را مورد تمسخر و سرزنش قرار ندهيد.
• به او در برنامه‌ريزي و سازماندهي درس‌ها و تكاليف مدرسه كمك كنيد.
• بگذاريد او مسووليت كارهاي اشتباهش را بپذيرد و شرايطي را كه خودش ايجاد كرده است، تجربه كند.