ديگه از جيغ و فريادهاي به موقع و بي موقع اش خسته شده ايد؟ فريادهايش آرامشروانتان را بر همزدهحتي حالا ديگر جلوي دوست و آشنا ،شرمنده و خجالت زده ميشويد؟ با خود مي انديشيد که تمامي تدابير ممکنه را به کار بسته ايد اما چرا تغييريدر اين رفتار کودکتان به وجود نيامده است؟ احساس استيصال و درماندگي مي کنيد و ميگوئيد: چه کنم؟ اين بچه روز به روز بدتر مي شود و ...
اگر احساس مي کنيد که ديگر تاب تحمل اين رفتار کودکتان را نداريد ادامهاين مقاله را مطالعه بفرمائيد.
حقيقتي را مي خواهم براي شما بازگو نمائيم که مسئوليتباور و يا عدم باور آن،برعهده خود شخص شماست.
روان شناسان معتقدند:بسيارياز والدين بالخص والدين مستاصل، به خاطر عدم شناخت و آگاهي از ويژگي هاي دورانکودکي و با عدمبرخورداري از اصول بنيادين تاديب ،راه را خطا رفتهو متعاقب آنموجب پرورش خصيصه هاي ناخوشايند رفتاري در کودکان مي شوند که متاسفانه از تبعاتمنفي عديده ي آن چه امروز و چه در آينده مفري نخواهند داشت.
آنچه که شما در اين باب، به عنوان يک والد موظف به دانستن آنيد اين است که اگرکودک شما صدايش را بلند مي کند و جيغ و فرياد مي کشد،هدفش آزار و اذيت شمانيست،بلکه او سرشار از شور و حال و هيجان کودکي است که مي خواهد بههر نحو ممکن آنرا تخليه نمايد ؛ متاسفانه و يا خوشبختانه جيغ کشيدن يکي از طرق انتخابي فرزند شمابراي تخليه بار هيجاني وافرش است. کودک شما، به تازگي به کشف جديدي از خود که همانقدرت صدايش است، شناخت حاصل نموده و درصدد آن است که ببيند با اين صدا چه کارهاييمي تواند انجام دهد.
اما در همين کوشش و خطاي شناخت ويژگي هاي بدني خود است که کودک در مي يابد که ميتواند با صداي خود ،اطرافيان بالخص والدينش را اداره و کنترل نمايند.
برخي از کودکان بسيار سريع مي فهمند که مي توانند با ايجاد صدا و فرياد، باهزينه کمترين انرژي و به عبارتي با سرعت نور، توجه پدر و مادر را جلب نمايند و بهخواسته هاي معقول و نامعقول خود در اندک زماني دست يابند، آنها با اين روش به شمامي گويند:"مامان/بابا ،به من نگاه کن، من اينجا هستم، من فلان درخواست را از شمادارم و..." و يا اين که بدين طريق، مطالبه خواسته اي را مي کنند که بالاجبار شمامتقاعد به تهيه آن مي شويد ، مثلا بيسگويت مي خواهند...
به هنگامبيرون رفتن از منزل، براي پيشگيري از بهانه گيري هاي مکرر و جيغ زدن او، از خوابکافي، شکم پر و مثانه خالي او اطمينان حاصل نمائيد بدين سان شما توانسته ايد يکي ازباب هاي مسبب و زمينه ساز جيغ و فرياد او را ببنديد
با توجه به آنچه مورد عنايت شما قرار گرفت:
فکر مي کنيد چند درصد در جيغ و داد کشيدن فرزندتان نقش داشته ايد و ياداريد؟
اين سوال را نپرسيدم که موجب تکدر خاطر و يا متبلور شدناحساس گناه و يا احساسبي کفايتي در نقش والدينيشما شوم فقط خواستمبسان هشدار دهنده اي باشم کهتوجهشما را بيش از پيش بر اين نقش خطير و مهم و خود خواسته خود جلب نمايم . بي ترديدشما به عنوان يک والد فهيم و دانا ،سعي خواهيد نمود تدابيري را اتخاذ نمائيد کهبرآناساس، بتوانيد بر اين مشکل رفتاري کودکتان فائق آئيد ؛و ما نيز همراه شماراهکارهاي موثر براي کنترل اين وضعيت را از نظر مي گذرانيم:
همگام با طبيعت کودکتان رفتارنمائيد
خودتان را جاي او بگذاريد و اقتضاعات سني اش را درک کنيد. هيجان مولفه ي کتمانناپذير سن اوست.
هراز چند گاهي در يک فضاي باز ، به دور از مزاحمت براي ديگران، شرايطي را فراهمآوريد که کودکتان با صداي بلند فرياد بکشد؛ بهتر است خود شما نيز او را همراهيکنيد.
درک و شناخت هيجان بدست آمده از انعکاس و پژواک صدايتان به شما کمک خواهد کرد تاحس کودکتان را از بلند شدن صدايش عميقا بشناسيد و ممانعت هاي بي جا از تخليه اين حسنداشته باشيد.
برآورده کردن نيازهاي اساسي او فراموشنشود
بسياري از کودکان تاب تحمل گرسنگي، تشنگي و کمبود خواب را ندارند و اين مسئله ايکاملاطبيعي است؛ لذا بهتر است،
به هنگام بيرون رفتن از منزل، براي پيشگيري از بهانه گيري هاي مکرر وجيغ زدناو، از خواب کافي، شکم پر و مثانه خالي او اطمينان حاصل نمائيد بدين سان شماتوانسته ايد يکي از باب هاي مسبب و زمينه ساز جيغ و فرياد او را ببنديد.
به اماکن عمومي و شلوغ برويد
برخي از والدين براي آسودگي خاطر خود و يا به خاطر شرمندگي خود از جيغ و دادکودک، سعي مي کنند تا حد امکان کودک را به مهماني و مکانهاي پرتردد نبرند. برخيديگر از والدين به اشتباه چنين تصور مي کنند که در اماکن ساکت و دنج بهتر مي توانندکودک خود را کنترل نمايند، اين باور انديشه ي غلطي بيش نيست چرا که اين گروه ازوالدين به دست خود، يکي از بهترين طرق درمان رفتار ناپسندکودک را پس زده و آثارمثبت آن راناديده گرفته وبدان بي توجه مي شوند. اگر کودکتان را به خانه اقوام ودوستان بالخص مکانهاي شلوغ(خيابان،مغازه،رستوران و ...) ببريد،به هنگام جيغ زدن او،شما برحسب شرايط موقعيتي تان، تسلط بيشتري براي کنترل او خواهيد داشت و کمتردستپاچه خواهيد شد و کمترين تقلارا خواهيد نمود تا او از جيغ کشيدن دست بر دارد وآرام شود. از سوي ديگر با اين کار، زمينه معاشرت با کودکان ديگر را براي او فراهمخواهيد ساخت و کودک شما بي ترديد مي تواند از ديگر الگوهاي رفتاري هم سن و سالانتقليد نمايد و ديگر طرق رفتاري را بياموزد.
اگر کودکتانبه خاطر خوشحالي جيغ مي زند،سعي کنيد با او بگو مگو نکنيد با لبخندي آرامش بخش ونشان دادن رفتارهايي که حاکي از سهيم شدن شما در شادي اوست ، او را به آرامش دعوتنمائيد و از او بخواهيد براي ابراز خوشحالي اش همان تن صدايي را به کار گيرد کهمعمولا براي حرف زدن استفاده مي نمايد
او را به صحبت کردن با صداي آرام تشويقنمائيد
اگر صداي جيغ و داد او، شما را اذيت مي کند، هرگز صدايتان را بلند نکنيد ومقابله به مثل ننمائيد که در اين صورت شرايط وخيمتر خواهد شد.تنصدايتان را پايينآوريد تا او براي شنيدن صداي شما، مجبور به آرامش و سکوت شود، سپس به آرامي به اوبگوئيد:" عزيزم،صداي جيغ تو مرا اذيت مي کند ،چون سردرد مي گيرم".
مدبرانه و قاطعانه با رفتار جيغ زدن کودکتان مواجهشويد
اگر کودکتان به خاطر خوشحالي جيغ مي زند،سعي کنيد با او بگو مگو نکنيد با لبخنديآرامش بخش و نشان دادن رفتارهايي که حاکي از سهيم شدن شما در شادي اوست ، او را بهآرامش دعوت نمائيد و از او بخواهيد براي ابراز خوشحالي اش همان تن صدايي را به کارگيرد که معمولا براي حرف زدن استفاده مي نمايد.اما اگر جيغ کشيدن او مطالبه ياتحميل خواسته اي به شماست تا حد امکان سعي نمائيد عکس العمل خنثي داشته باشيد و بارفتار خود به او بفهمانيد با جيغو داد کردن به هدفش نخواهد رسيد و شما به او وخواسته هايش توجهي نخواهيد داشت.
اگر صداي جيغ و دادش روي اعصابتان راه مي رود بهترين کار اين است که او را به يکاتاق هدايت نمائيد و در را روي او بسته و به او بگوئيد: تا زماني که دوست دارد دادو فرياد بکشد و تا خاتمه ندادنبهاين رفتار خود، حق خارج شدن از اتاق را نخواهدداشت .در اين زمينه کاملا قاطعانه برخورد نمائيد و اجازه ندهيد حس دلسوزانهپدرانه/مادرانه بر شما غالب شود؛چرا که کودک با درک اندک تعقيب ملموس از جانب شما،جلي خواهد شد و مجددا شگرد خود را از سر خواهد گرفت.
به احساسات کودکتان توجه نمائيد
اگر کودک براي جلب توجه شما جيغ و داد مي کند، از خودتان بپرسيد که چه عاملي ويا چه رفتاري از شما باعث اين واکنش او شده است؟ناراحتي ها ، نيازها و خواسته ها وخستگي هاي او را بررسي کنيد.
اگر فکر مي کنيد محيطي که در آن قرار داريد-مثلا سوپر مارکت شلوغ- براي کودکتانغيرقابل تحمل است ،سريعا به خريد خود خاتمه دهيد و آن را به زمان ديگري موکول کردهو محل را ترک نمائيد.
گاهي اوقات سردرگمي و کلافگيکودک به خاطر افراد زياد و شلوغي دور و برش است کهاو را وادار به جيغ و داد مي کند اما گاهي استفاده و بهره گيري از چنين موقعيتي وقرار دادن پدر و مادر در رودربايستي ومتعاقب آن دستيابي به يک هدف، علت جيغ و دادکودک است ؛که در چنين شرايطي هرگز تسليم نشويد . چون اگر اين کار را انجام دهيد،اينرفتار را در او تقويت مي کنيد و کودک خواهد دانست از اين پس با جيغ زدن مي تواند بهخواسته هايش برسد.
تا حد ضرورت ،سعي نمائيد خواسته او را به تعويق بيندازيد؛مثلا، اگر براي خريد يکشکلات فرياد مي کشد به آرامي به او بگوئيد:مي دانم که شکلات مي خواهي، اما بايد صبرکني تا ما به کارهاي مهمترمان برسيم،وقتي خواستيم به خانه برگرديمبراي توشکلات مي خريم".
کودکتان را سرگرم نگاه داريد
کارها و فعاليت هاي روزانه را براي او جالب توجه و جذاب بگردانيد :
* برنامه فعاليت هايتان رابراي او توضيح دهيد. مثلا، قبل از اين که از خانه بيرون برويد با او درباره کارهاييکه قرار است بيرون از منزل انجام دهيد، صحبت کنيد ،حتي انجام برخي از کارها را بهاو محول کنيد. بدين طريق شما با مشغول کردن ذهن او ،مانع بهانه تراشي ها و جيغ ودادهايش شده ايد و فکر او را از جيغ زدن منحرف ساخته ايد.پ
* به او اسباب بازي و تنقلاتدهيد.البته بايد يادآور شوم اين کار را قبل از جيغ زدن او انجام دهيد .اگر اسباببازي و خوراکي را بعد از جيغ زدنش به او دهيد اين رفتار در او تقويت شده و در خزانهرفتاري اش ثبت شده و از اين پس در زمان مقتضي از آن استفاده خواهد نمود.
از طريق بازينقش الگوهاي صحيح رفتاري را به او بياموزيد حتي گاهي بازي الگوهاي منفي رفتاريهمانند جيغ کشيدن، مي تواند کودک را به زشتي و نامناسب بودن اين رفتار آگاهنمايد
* بازي با او را فراموشنکنيد. بسياري از مقررات و آداب ارتباطي را مي توانيد از طريق بازي و کتاب خواندنبه کودکتان بياموزيد. مثلا سناريوي يک مهماني، خريد از سوپر مارکت و... را تعبيهنمائيد و از طريق بازي نقش الگوهاي صحيح رفتاري را به او بياموزيد حتي گاهي بازيالگوهاي منفي رفتاري همانند جيغ کشيدن، مي تواند کودک را به زشتي و نامناسب بودناين رفتار آگاه نمايد.