دنياي اسباب‌بازي و کارتون‌ها و شخصيت‌هاي کارتوني که به شکل انواع و اقسام عروسک‌ها امروزه در بيشتر اسباب‌بازي‌فروشي‌ها موجود است، براي ما بزرگ‌تر‌ها دنياي رنگارنگ و جالبي است چه برسد به کودکان که کافي است يکي از عروسک‌هاي شخصيت‌هاي کارتوني را ببينند...
داشتن اين عروسک يا کارتون يا اسباب‌بازي براي کودکان بسيار هيجان انگيز است و دوست دارند هر آنچه در يک مغازه مي‌بينند را يک جا داشته باشند اما آيا واقعا پاسخ دادن به همه خواسته‌هاي کودک مي‌تواند صحيح باشد؟ براي اينکه بدانيم تا چه اندازه بايد به درخواست‌هاي کودک براي خريد پاسخ دهيم پاي صحبت‌هاي خانم دکتر کتايون خوشابي، فوق‌تخصص روان‌پزشکي اطفال نشسته‌ايم تا از راهنمايي‌هاي ايشان براي خريد مناسب و به اندازه براي کودک‌مان بهره‌مند شويم.
سلامت: خانم دکتر! والدين چگونه بايد در مقابل خواسته‌هاي بجا و نابجاي کودک براي خريد کردن پاسخ دهند؟ آيا بايد هرآنچه او مي‌خواهد را برايش تهيه کنند؟
با توجه به گسترش روزافزون اطلاعات و فناوري و انواع تکنولوژي در زمينه ساخت نرم‌افزارها، برنامه‌هاي رايانه‌اي و سرگرمي براي تفريح کودکان و پيشرفت‌هاي مربوط به ساخت اسباب‌بازي‌ها، بديهي است که درخواست کودکان براي خريد اين‌گونه بازي‌هاي رايانه‌اي و انواع فيلم‌ها و کارتون‌ها و خريد اسباب‌بازي‌هاي مرتبط با شخصيت‌هاي نمايشي افزايش مي‌يابد و با توجه به مصرف بازار و درخواست کودکان، طبيعي است که روز به روز تعداد اين اسباب‌بازي‌ها در سطح جامعه افزايش يافته و انواع متنوع و با کارايي بيشتر به بازار عرضه شود و به‌طور طبيعي بچه‌ها در خواست بيشتري در خصوص خريد اين‌گونه وسايل و اسباب‌بازي از والدين خود دارند. اگر بخواهيم با پيشرفت جامعه و تحولي که در ساخت اين وسايل ايجاد مي‌شود به روز باشيم، بايد والديني باشيم که تقريبا هر روز اسباب‌بازي جديدي را براي فرزندمان تهيه کنيم اما در روش‌هاي نوين تربيت سازنده، پاسخ به تمام درخواست‌هاي کودکان شيوه صحيح و مناسبي نيست و کودکاني که همه خواسته‌هاي آنها از جمله خريد انواع اسباب‌بازي و فيلم‌ها و کارتون‌هاي دلخواهشان مورد قبول و پذيرش اطرافيان قرار مي‌گيرد، کودکاني پرتوقع بار مي‌آيند و انتظارات زيادتر از حد از اطرافيان خود دارند و از همان کودکاني پايه‌هاي توقع و زياده خواهي در آنها شکل مي‌گيرد. بنابراين بهتر است همان‌طور که مهارت «نه گفتن» را به آنها ياد مي‌دهيم، مهارت «نه شنيدن» را هم به آنها ياد دهيم. وظيفه اصلي آموزش اين مهارت‌ها بر عهده والدين است و نه فرد ديگري.
سلامت: در اين زمينه چه توصيه‌هايي براي والدين داريد؟
والدين بايد بدانند که نبايد همه درخواست‌هاي کودک مورد پذيرش قرار گيرد به خصوص در مورد اسباب‌بازي‌ها و خريد بازي‌هاي رايانه‌اي، فيلم‌ها و کارتون‌ها. خانواده بايد براي خريدکردن محدوديت ايجاد کند و قوانيني داشته باشد و اجراي اين قوانين را براي همه اعضا الزامي کند. مثلا در مورد فيلم‌هاي خشن، خانواده مي‌تواند اين قانون را بگذارد که «ما فيلم‌هاي خشن را در خانه نمي‌آوريم» و از ابتدا جواب والدين نه باشد و هيچ استثنايي هم قائل نشوند. اين به عنوان يک قانون هميشه بايد از سوي والدين و کودکان اجرا شود و به درخواست کودک مبني بر ديدن اين فيلم‌ها جواب منفي داده شود. اعضاي خانواده به خصوص کودک بعد از مدتي مي‌پذيرد که اين قانون هميشه در خانه آنها رعايت مي‌شود و خريد اين فيلم‌ها هم ممنوع است. در مورد ساير فيلم‌ها و عروسک‌ها و بازي‌هاي رايانه‌اي هم خانواده بايد محدوديت ايجاد کند و خريد محدود اين وسايل را هم، به رفتار فرزند خود منوط كند. خريد و پاداش دادن بي‌قيد و شرط آثار مخربي در تربيت فرزند دارد و اگر براي کودک چيزي خريداري مي‌شود، بايد مناسبت داشته باشد. در صورتي که رفتار کودک مطلوب بود با توجه به قيمت وسايل پاداش بايد روزانه، هفتگي و ماهانه باشد. کودک بايد بداند که اين خريد و پاداش در ازاي رفتار خوب يا کار خوب يا اصلاح رفتار بد او است. نکته مهم اين است که بايد در خريد کردن محدوديت وجود داشته باشد و کودکان بايد ارزش زحمات والدين را درک کنند همچنين براي بودجه خانواده و پول ارزش قائل شده و اين موضوع بايد از کودکي به آنها آموخته شود.
سلامت: در مورد اطرافيان نزديک مخصوصا پدربزرگ و مادربزرگ چطور؟ آنها مي‌توانند بي‌قيد و شرط براي کودک اسباب‌بازي تهيه كنند؟
اين مساله در فرهنگ ما وجود دارد که پدربزرگ و مادربزرگ به خاطر دوست‌داشتن زياد نوه‌شان اين قوانين را رعايت نمي‌‌كنند و محبت خود را با خريد انواع اسباب‌بازي به کودک نشان مي‌دهند. اگر اين مساله «گاهي» باشد، مشکلي ندارد و اساسا براي ايجاد محبت و دوستي و برقراري روابط عاطفي خوب است. همچنين بهتر است در زمينه خريد اين اسباب‌بازي‌ها به اقوام گوشزد کرد که از طيف مورد قبول خانواده باشد اما اگر خريدکردن اين وسايل دايما تکرار شود، نيازمند صحبت جدي والدين با بستگان است. آنها بهتر است از اقوام بخواهند که تهيه اين وسايل و اسباب‌بازي‌ها را به عهده والدين بگذارند و حق اظهار نظر کودک را هم در نظر بگيرند.
سلامت: گاهي بچه‌ها با ترفند‌هاي مختلف از جمله احساساتي‌کردن والدين با برخي جملات و چاپلوسي از آنها مي‌خواهند که برايشان خريد کنند، در اين زمينه چه نظري داريد؟
معمولا بچه‌ها به منظور فريب‌دادن والدين براي رسيدن به خواسته‌هاي خود از جملاتي نظير «دوستت ندارم، مادر بدي هستي، به من توجه نداري، برادر يا خواهرم را بيشتر از من دوست داري» زياد استفاده مي‌کنند. والدين جدي در عين حال که رابطه عاطفي خوبي با فرزند خود برقرار مي‌کنند، معمولا به اين صحبت‌هاي کودک توجهي نمي‌کنند، چون مي‌دانند که اين صحبت‌هاي سطحي براي رسيدن به خواسته و هدف آنهاست. در تصميم آنها تغييري ايجاد نمي‌شود و فريب فرزندان را براي رسيدن به درخواست نمي‌خورند.