پاسخی به نگرانی‌های مادران درباره کودکانی که راستش را نمی‌گویند یا
حقیقت را پنهان می‌کنند
بسیاری از مادران نگران این مسئله هستند که کودکشان دروغ می‌گوید یا
موضوعاتی را از آن‌ها پنهان می‌کند. این نکته قابل ذکر است که آن چه کودکان خردسال
(زیر شش سال) می‌گویند و ما دروغ به حساب می‌آوریم، در
واقع دروغ نیستند! بلکه اشتباه در تطبیق است. یعنی کودک خردسال بین حقیقت و مجاز،
بیداری و رویا، تخیل و واقعیت فرقی نمی‌گذارد. بنابراین والدین باید مطلع
باشند که در سنین پنج و شش سالگی صحبت‌های کودک دروغ نیست بلکه عملکردی از بخش
تازه فعال شده تخیل در شخصیت آن‌هاست. اولین گام برای رفع این مسئله شناسایی علل
و ریشه‌های دروغ‌گویی در کودکمان است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
ترس از والدین
گاهی اوقات برخی والدین از تنبیه بدنی یا کلامی (توهین، تحقیر، سرزنش
بیش از حد) در تربیت فرزندشان زیاد استفاده می‌کنند. کودکان در چنین خانواده‌هایی
ترجیح می‌دهند از والدین فاصله بگیرند و گاه و بیگاه متوسل به دروغ شوند چون نگران
و مضطرب هستند که اگر صادقانه صحبت کنند، والدین‌شان عصبانی شوند.
نکته قابل ذکر است که آن چه کودکان خردسال (زیر شش سال) می‌گویند و ما
دروغ به حساب می‌آوریم، در واقع دروغ نیستند! بلکه اشتباه در تطبیق است.
خودنمایی و اظهار وجود
برخی والدین به علت مشغله‌های شغلی یا مشکلات شخصی و خانوادگی نوعی
سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه و بی‌توجه به فرزندشان دارند و تحسین و تکریم شخصیت
کودک را جدی نمی‌گیرند. فرزندان با چنین والدینی گاهی متوسل به دروغ، مغلطه و
اغراق می‌شوند یا کارهایی را به دروغ به خودشان نسبت می‌دهند تا شاید مورد توجه و
دیده شدن قرار بگیرند.
کمال‌گرایی والدین
بعضی والدین انتظارات بیش از حدی از فرزندشان دارند. مثل این که باید
همیشه دختر/ پسر خوبی باشد، به همه احترام بگذارد، به موقع بخوابد و... . بایدهای بیش از حد و وضع قوانین سخت برای کودک دشوار و ممکن است دوست
داشتنی بودن یا پذیرش را صرفا در رعایت موارد تعیین شده از طرف والدینش تصور کند و
برای رسیدن به آن‌ها و ارائه تصویر کامل و بدون نقص از خودش به دروغ‌گویی روی آورد. با این‌کار از انتقادهای بیش از حد والدینش هم رهایی پیدا می‌کند.
الگوبرداری از والدین
ممکن است در مواردی کودک شاهد این موضوع باشد که پدر یا مادرش برای مسئله
ای بی‌اهمیت یا در قالب شوخی به یکدیگر یا دیگران دروغ بگویند. در بعضی موارد برخی
والدین در مکالمات خود از عبارات: «دروغ نگو! دروغ میگی! چه دروغا! عجب دروغ‌گویی»
استفاده می‌کنند. همه این موارد در حافظه یادگیری مشاهده‌ای کودک ثبت می‌شوند و
ممکن است نتیجه‌گیری کند که دروغ گفتن کار ناپسندی نیست و می‌شود گاهی از آن
استفاده کرد یا می‌شود امتحانش کرد.