چگونه کودکی خلاق تربیت کنیم ؟

اگر می‌خواهید کودکانی مبتکر داشته باشید، آموزش هنر به آنها یکی از روش‌های عالی است. اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توانید با به کار بستن آنها، کودکی خلاق تربیت کنید. تمام انسان‌ها خلاق متولد می‌شوند. خلاقیت به کارگیری تخیل و ابتکار در حل مساله‌ای به روش دیگر است. بسیاری از مردم خلاقیت را ویژگی ذاتی نمی‌دانند بلکه آن را حاصل مهارت‌هایی می‌دانند که فرد می‌آموزد و به آن بیش از پیش بها می‌دهد. اگر می‌خواهید کودکانی مبتکر داشته باشید، آموزش هنر به آنها یکی از روش‌های عالی است. اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توانید با به کار بستن آنها، کودکی خلاق تربیت کنید.

۱.خودتان الگو باشید
در مورد مسائل مختلف، راه حل‌های متفاوتی در نظر بگیرید و تعصب به خرج نداده و به عقاید تازه و نو توجه نشان دهید. به کودکتان نشان دهید برای یک مشکل، می‌توانید چندین راه حل ارائه دهید، بدون اینکه به دردسر بیفتید. اگر کودکتان از شما سوالی می‌پرسد، در پاسخ دادن به سؤال او، خلاقانه عمل کنید. می‌توانید قبل از پاسخ دادن، به کودک کمک کنید، خودش پاسخ‌هایی را حدس بزند. مثلاً اگر از شما می‌پرسد، «باران از کجا می‌آید؟» شما با این پاسخ شروع کنید، «خوب... از آسمان می‌آید.» بعد بلافاصله بپرسید، «دیگه چه چیزی از آسمان می‌آید؟» و به همین ترتیب ادامه دهید و سعی کنید، کودک را به تفکر وادارید. مثلاً اگر از شما می‌خواهد که برای او یک قلب بکشید، با روش‌های مختلف- مثلاً با خطوط صاف، نقطه چین، یا کشیدن گل‌های به شکل قلب -این کار را انجام دهید. بعد از او بخواهید که با روش‌های دیگری قلب بکشد.

۲. وقت بازی، بدون الگوی ساختاری خاصی، در نظر بگیرید
به کودکتان اجازه دهید هرجور که مایل است، وقت بازی و نوع بازی خود را – تا زمانی که خطرناک نباشد- تنظیم کند. اسباب 

 کودکان از خطا کردن و یا شکست خوردن بسیار می‌ترسند و همین ترس جلوی خلاقیت آنها را می‌گیرد. آن‌ها ممکن است از قضاوت شدن بترسند. بنابراین به او بگویید که شما هم در کودکی‌تان شکست‌هایی را تجربه کرده‌اید 

بازی‌هایی برای کودکانتان انتخاب کنید که هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند و او می‌تواند برای آنها اهداف متفاوتی تعیین کند. او را تشویق کنید، نقاشی بکشد، رنگ‌آمیزی کند و یا ساختمان سازی انجام دهد. هرگز در بازی کودکتان مداخله نکنید و تا زمانی که خطری او را تهدید نمی‌کند، او را تصحیح نکنید. هر زمان که کودکتان کسل شده و حوصله‌اش سررفته است، یک خط داستانی برای او ترتیب دهید و از او بخواهید داستان را تمام کند. مثلاً می‌توانید عروسک‌هایش را کنار هم چیده و بگویید، آن‌ها می‌خواهند به مسافرت دور دنیا بروند. چطوری می‌توانند این کار را انجام دهند و از کدام مکان شروع کنند؟

۳. منابع مورد نیاز را آماده کنید
فضاهای ویژه‌ای در خانه برای انجام فعالیت‌های پرسروصدا اختصاص دهید. حتی می‌توانید فضایی برای کارهای هنری مانند رنگ‌آمیزی، نقاشی، بدون اینکه همه جای خانه را به هم بریزد، برای او تعیین کنید. زمان تولد، نوروز و از این جشن‌ها، لباس مناسب برای تفریح او آماده کنید. می‌توانید از وسایل خانه، برای انجام کارهای متفاوت استفاده کنید. مثلاً از لوله‌های دستمال کاغذی برای ساخت شمشیر یا از کاغذ برای ساخت قایق استفاده کنید.

۴. ایده پردازی کنید
زمانی را برای ارائه عقیده و ایده‌های جدید به منظور حل مشکلات، خلق فعالیت‌های جدید یا ساخت وسایل جدید، اختصاص دهید. هرگز قضاوت نکنید و در مورد اینکه چه چیزی می‌تواند منطقی باشد، صحبت نکنید. فقط از سیل ایده‌ها و پیشنهادها استقبال کنید. به دنبال «بهترین پیشنهاد» نباشید و روی روند تولید ایده‌ها متمرکز شوید. کاری به نتایج و یا ارزیابی‌ها نداشته باشید.

۵. کودک‌تان را از اشتباه کردن، نترسانید
کودکان از خطا کردن و یا شکست خوردن بسیار می‌ترسند و همین ترس جلوی خلاقیت آنها را می‌گیرد. آن‌ها ممکن است از قضاوت شدن بترسند. بنابراین به او بگویید که شما هم در کودکی‌تان شکست‌هایی را تجربه کرده‌اید و تاکید کنید که اشتباه کردن ایرادی ندارد و همیشه باعث یادگیری می‌شود. موقع رنگ آمیزی، نگران از خط بیرون زدن نباشید. پوست بدن را گاهی آبی یا بنفش رنگ کنید. اگر کودکتان بابت اشتباه خود ناراحت است، گزینه‌های خلاقانه‌ای پیشنهاد دهید تا در تصحیح خطایش به او کمک کرده باشید. مثلاً اگر کودکتان، کتاب نقاشی‌اش را به اشتباه پاره کرده، با استفاده از چسب یا هر وسیله مناسب دیگر، آن را تعمیر کنید.

۶. سؤال‌ با پاسخ‌های متفاوت از کودک‌تان بپرسید
برخی از والدین سؤال‌هایی از کودکشان می‌پرسند که نمی‌توان برای آن پاسخ‌های متعددی در نظر گرفت. به جای این نوع سؤال‌ها، از او سؤال‌هایی بپرسید که بتواند چندین پاسخ خلاقانه برای آن ارائه دهد. مثلاً، به جای اینکه بپرسید،«آیا این گل زیباست؟» از او بپرسید، «چه گلی دوست دارد و چرا»

۷. تماشای تلویزیون و یا بازی‌های رایانه‌ای را محدود کنید
استفاده دایمی از این ابزارها، کودک را گرفتار چاقی، مشکلات توجه، آشفتگی احساسی و یا مشکلات خواب می‌کند. به جای آن می‌توانید او را به فعالیت‌هایی چون خواندن، شنیدن موسیقی، تمرین نقاشی یا تمرین یک نمایشنامه تشویق کنید.

۸. به جای نتیجه، روی فرآیند کار متمرکز شوید
وقتی کودکتان مشغول انجام کاری هست، او را تشویق کنید و در پایان کار به جای اینکه به او بگویید، «چه نقاشی زیبایی!»، از تلاش او تعریف کنید.

۹. از کودک بخواهید موضوعات مورد علاقه خود را پیدا کند
شاید واقعاً دوست داشته باشید که کودکتان نواختن نوعی ساز را بیاموزد، اما به او اجازه دهید کاری را که خودش دوست دارد، انتخاب کند. کودک هرچه بیشتر آزادی عمل داشته باشد، خلاقیتش بیشتر خواهد شد.

۱۰. او را در فعالیت‌های پر از خلاقیت شرکت دهید
می‌توانید کودکتان را به کلاس‌های طراحی، مجسمه سازی و یا سفالگری بفرستید. هنر، قوه خلاقه کودک را بسیار بالا می‌برد و کمک 

 وقتی کودکتان مشغول انجام کاری هست، او را تشویق کنید و در پایان کار به جای اینکه به او بگویید، «چه نقاشی زیبایی!»، از تلاش او تعریف کنید.

می‌کند تا خود واقعی‌اش را نشان دهد. البته فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که کودک بتواند به وسیله آنها مهارت‌های اولیه مورد نیاز را بیاموزد و سپس با خلاقیت‌های خود نقاط خالی را پر کند.

۱۱. کودکتان را با کودکان خلاق آشنا کنید
یادگرفتن برخی از فعالیت‌ها به وسیله کودکان دیگر، می‌تواند برای کودکتان بسیار جذاب، هیجان انگیز و آموزشی باشد. بنابراین شرایطی ترتیب دهید که کودکتان بتواند در کنار کودکان دیگر- البته با نظارت دورادور یک بزرگسال- بازی کرده و مهارت‌های جدید بیاموزد.

۱۲. او را به یادگیری چندحسی تشویق کنید
کودکتان را در فعالیت‌هایی شرکت دهید که چندین حس را به کار می‌گیرد. از اطلاعات حرکتی، صدا، چشایی و بصری استفاده کنید. همچنین می‌توانید هنگام انجام دادن این فعالیت‌ها، موسیقی نیز به کار برید.

۱۳. در تصمیم گیری به او کمک کنید
وقتی کودکتان در برابر خود چند انتخاب می‌بیند، سعی کنید با ارائه چند پیشنهاد خوب، به او در تصمیم گیری کمک کنید. در این مواقع از او باید بخواهید فواید و مضرات هر یک از انتخاب‌های خود را ارزیابی کند و در نهایت یکی از آنها را برگزیند.

۱۴. تصمیم گیری‌های بد هم مفید هستند
هرگز در تصمیم گیری‌های اشتباه کودک خود دخالت نکنید. البته منظور مواردی است که او را در تهدیدی جدی قرار نمی‌دهد. کودکان با هر بار تصمیم‌گیری اشتباه و عواقب آن، درسی تازه از زندگی می‌آموزند.