عموماً پرخاشگری در کودکان زیر پنج سال به صورت
امری عادی و معمولی دیده می‌شود و این برای والدینی که با آن روبرو می‌شوند سخت و
گاهی غیرقابل‌تحمل است. در سنین پیش از دبستان کودکان
به طور معمول هنوز نمی‌دانند که چگونه باید با یکدیگر تعامل کرده و کنار بیایند پس
به هنگام بازی ممکن است بر سر هر چیز دیگری با یکدیگر درگیر شوند و اعمال خشونت‌آمیزی
از خود نشان دهند . دلایل پرخاشگری در
کودکان به شرح زیر می‌باشد:
-بروز ترس در کودکان: گاهی اوقات دلیل پرخاشگری کودکان در ترس‌هایشان نهفته است. زمانی که کودکان از نزدیکانش احساس
طردشدگی می‌کنند ممکن است این حس خود را با عصبانیت نشان دهند.
-ناتوانی در انجام کارهایی که به آن‌ها محول می‌شود یا خودشان می‌خواهند
انجام دهند: کودکان زیر 5 سالی که هنوز در حال مهارت آموختن است ممکن است کاری را
بدون کمک دیگران نتوانند انجام دهند و این حس ناتوانی باعث بروز خشم و پرخاشگری در کودکان می‌گردد.
-خستگی و یا گرسنگی کودکان: برخی مواقع تنها علتِ عصبانیت کودکان خستگی و
گرسنگی می‌باشد. آن‌ها نمی‌دانند در این زمان چه باید بکنند بنابراین با دعوا، خشم
و داد و فریاد احساسات خودشان را بروز می‌دهند.
کودکان پرخاشگری را از والدین خود یاد می گیرند!
چیزی که در این زمینه اهمیت دارد این است که کودکان به مرور زمان و با
پیشرفت مهارت‌های کلامی می‌توانند بر خشم خود غلبه کرده و در۵ سالگی مهارت‌های کلامی آن‌ها تا حدِ زیادی پیشرفت می‌کند و با گذشت
زمان کودکان یاد می‌گیرند که بجایِ داد و فریاد و پرخاشگری از کلمات و حرف
زدن به منظور حلِ مسایلشان استفاده نمایند. به آن‌ها بیاموزید که از طریق حرف زدن
و بحث درباره مساله و مشکلشان نتیجه بهتری می‌توان گرفت تا به واسطه پرخاشگری و اعمال
خشونت‌آمیز .
از کودکان خود بخواهید در مقابل رفتارهای پرخاشگری خودشان
حتماً معذرت‌خواهی کنند
حتی اگر مجبور باشید خودتان آن‌ها را نزد فرد آسیب‌دیده ببرید و تا زمانی که
عذرخواهی کنند صبر کنید.
راه‌های مقابله با پرخاشگری در کودکان
- به رفتار پرخاشگرانه کودکان به سرعت واکنش نشان دهید. یعنی زمانی
که پرخاشگری از آن‌ها
دیدید سریع پاسخ دهید تا کودکان در آن لحظه بفهمند که کارشان نادرست بوده.برای
کودکان پیش‌دبستانی 55 دقیقه او را از وضعیت پرخاشگری بیرون بیاورید و همچنین در
جواب رفتار بد و پرخاشگرانه‌اش اجازه انجامِ کاری را که دوست دارد، از او سلب
کنید. بهتر است که این تنبیهات به طور همیشگی انجام شود و پدر و مادر در این زمینه
هماهنگ عمل کنند تا کودکان بفهمند که رفتارهای پرخاشگرانه باعث این محرومیت‌ها
برای آن‌ها می‌گردد
-الگوی خوبی برای کودکان خود باشید. ممکن است
به خاطر رفتار کودکان از دست آن‌ها بسیار عصبانی باشید ولی در هر وضعیتی تلاش کنید از
فریاد زدن و برخورد فیزیکی و دشنام دادن خودداری کنید زیرا با این رفتارها
به کودکان آموزش می‌دهید که پرخاشگری روشی برای فرونشاندن و خالی کردن خشم و
ناراحتی است.
- رفتارتان در مقابل پرخاشگری کودکان در هر زمان یکسان باشد. پاسخ شما
در برابر کتک زدن کودکان دیگر "خیلی خب ، دوباره دوستت را زدی
پس جریمه می‌شوی" در این زمان الگویی در ذهن کودکان ساخته میشودکه
کودکان شما آن را تشخیص می‌دهند و انتظارش را خواهند داشت. نهایتاً قبل از
آنکه مرتکب اعمال پرخاشگرانه گردند پیامدهای آن را پیش‌بینی خواهند کرد و این
اولین قدم در کنترل رفتار کودکان پرخاشگر است. حتی اگر در جمع کاری کنند که
آزاردهنده باشد، به جریمه آن‌ها در آن وضعیت ادامه دهید.
نشانه های پرخاشگری در نقاشی های کودکان
• تقویت کردن احساس مسئولیت کودکان . اگر
رفتار خشونت‌آمیز کودکان باعث صدمه رساندن به اموال دیگران شده بایستی از کودکان
بخواهید که در جهت رفع خرابی‌ها خودشان نیز همکاری نماید. از آن‌ها بخواهید اسباب‌بازی شکسته بچسبانند یا
وسایلی که در حین عصبانیت پرت کرده جمع کنند. حتی از آن‌ها بخواهید پول توجیبی خودشان را برای
جایگزین کردن یا تعمیر اشیا خراب‌شده استفاده نمایند. اما این مساله
را به صورت تنبیه در نظر نگیرید بلکه آن را نتیجه‌ای طبیعی از اعمال پرخاشگرانه
بدانید کاری که هرکسی که چیزی را شکسته باشد باید انجام دهد.
- در مقابل تنبیه پاداش نیز برای کودکان در نظر بگیرید. وقتی کودکان کار خوبی
انجام می‌دهند هم آن‌ها را تشویق کنید. مثلاً زمانی که نوبت بازی خودشان را
به کودکِ دیگری واگذار می‌کنند به آن‌ها بگویید که
چقدر به آن‌ها افتخار می‌کنید
-زمان تلویزیون دیدن کودکان راکم
کنید. کارتون‌ها و برنامه‌های تلویزیون گاهی پر از رفتارهای
خشونت‌آمیز ، جنگ ، تهدید‌ها، هل دادن‌ها یا برخورد‌های فیزیکی هستند.به
برنامه‌هایی که تماشا می‌کند نظارت داشته باشید کودکان در این سنین فقط یک
یا دو ساعت مجاز به دیدن برنامه‌های مناسب تلویزیونی هستند.
•به پزشک مشاور مراجعه کنید. اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک بیش از حد معمول
بود و در اثر تمهیدات شما از بین نرفت ممکن است گاهی اوقات در اثر یک مشکل
یادگیری تشخیص داده نشده یا اختلال رفتاری یا به دلیل مشکلات خانوادگی یا عاطفی
باشد که علت آن هرچه باشد مشاور می‌تواند به کودک شما در مدیریت احساساتی که
به پرخاشگری می‌انجامد کمک کند و به او یاد دهد که چگونه آن احساسات را در آینده
کنترل نماید.
حل مشکلِ پرخاشگری در کودک کاری پیچیده است و به صبر و حوصله زیاد نیاز
دارد. ولی با کمک گرفتن می‌توانید به نحو بهتری به هدایت عاطفی مورد نیازِ کودک
بپردازید تا رفتار ناشایست خود را پشت سر بگذارد.