امروزه، زندگي ماشيني باعث شده تا برخي زوجهابه داشتن تنها يك فرزند در زندگي خود بسنده كنند.اين در حالي است كه والدين تكفرزند همواره احساس گناه ميكنند چون بر اين باورند كه تنها فرزندآنها...
«تکفرزندي خوب است يا بد؟ همه ميگويند يک بچه ديگر هم داشته باشيد. نميدانمچه کنم. ميگويند اين فرزند شما چون تنهاست مشکل دارد. بعضيها هم ميگويند شماوالدين خودخواهي هستيد که فقط به فکر رفاه خودتان هستيد. بچه اولتان دارد بزرگميشود، نگذاريد فاصله سني دومي با اولي زياد شود...» اينها حرفهاي پدر و مادر يکفرزند تنهاست؛ يا به عبارتي تک فرزند. امروزه ميگويند تک فرزندي عوارضي دارد والبته امتيازاتي...
درباره تک فرزندي دو باور وجود دارد. باور نخست اينکه چند فرزندي بسيار دشوارتراز تک فرزندي است. حال آنکه تک فرزندي مشکلتر است چون والدين فقط يک فرصت تکرارنشدني براي تربيت فرزند خود دارند و باور دوم اينکه تک فرزندي بسيار ساده تر ازچندفرزندي است. به دليل کمتر بودن هزينهها، نبود اختلاف بين خواهر و برادرها و... حال آن که تک فرزندي مشکلات رواني خاص خود را پديد ميآورد. به هر حال تک فرزنديشمشيري دو لبه است که نقاط ضعف و قوت گوناگون دارد.
اما امروزه، زندگي ماشيني باعث شده تازوجها به داشتن تنها يك فرزند در زندگي خود بسنده كنند.اين در حالي است كه والدينتك فرزند همواره احساس گناه ميكنند چون بر اين باورند كه تنها فرزند آنها در طولزندگي خود احساس تنهايي خواهد كرد و به اصطلاح لوس خواهد شد.
اما آيا خانوادههاي تك فرزند واقعا دچار مشكل خواهند شد و اگر پاسخ مثبت استچگونه ميتوان اين مشكلات را حل كرد. نظر برجستهترين روانشناسان را در اين رابطهمرور ميكنيم.
تنهايي
تنهايي براي يك كودك هم خوب است و هم بد. خوب از اين جهت كه والدين مجبور نيستندمحبت و توجه خود را ميان فرزندانشان تقسيم كنند و بد به اين دليل كه كودك دربرقراري ارتباط با ديگران دچار مشكل ميشود و ممكن است حسود شود. اما برخي ديگر ازاينکودکاناز آنجايي کهکسي را ندارند تا با او رقابت يا بازي و دعوا کنند ويا دوست و همدمي در منزل ندارند بنابراين برخي از احساسات را تجربه نمي کنند وفرصتي براي کنترل و مديريت احساساتشان نخواهند داشت.
چه بايد كرد؟
فرصتهايزيادي براي كودك خود(در سنين قبل از دبستان) بوجود بياوريد تا با بچههاي همسنارتباط داشته باشد. برقراري ارتباط کودک با دوستان همسن و سال، کمک شاياني به بلوغو عاقلانه شدن احساسات وي مي کند
فرستادن بچه به مهدكودك بهترين راه حلاست.مهدکودک و آمادگي مکاني است که در آن کودک مي تواند احساساتنابهنجار را در بازي با کودکان هم سن و سال خود تجربه کند. کودکان در سنين مهدکودکدوست دارند بيشتر اوقات را با والدين خود سپري کنند به همين دليل گاه مهدکودک برايآنان ناراحت کننده است اما آنها نياز دارند در برخورد و صميميت با کودکان هم سن وسال خود تجربه کسب و احساسات خود را عاقلانه کنند.
دعوت دوستان كودك به منزل و رفتن به منزلدوستان يا داشتن همبازي هايي در همسايگياز ديگر فرصت هاي مناسباست. هنگامي که کودکان مشغول بازي با دوستان هم سن خود هستند ممکن است به رفتارهاييچون مشارکت و ناتواني در صحبت يا بحث کردن با ديگران براي دفاع از حقوق خود و. . . تمايل داشته باشند، پس والدين بايد در اين باره با تک فرزند خود صحبت کنند.
همچنين پس از اينكه فرزند شما وارد مدرسه شد ارتباط او با همسن و سالهايش راهمواره حفظ كنيد.
مثلا با بچههاي همسايه ارتباط داشته باشد و يا او را در كلاسهاي مختلف ثبتنامكنيد. سعي كنيد با بستگان و خانوادههايي رفت و آمد داشته باشيد كه فرزند همسنفرزند شما دارند.
رشد سريع
تک فرزند بودن، تاثيري بس فراوانبر مراحل رشد کودک دارد. برخي از کودکان تكفرزند، به دليل زندگي در يك محيط بزرگسال از لحاظ روحي و رواني بسيار سريعتر رشدميكنند و دنيا را از ديد بزرگسالان ميبينند.
چه بايد كرد؟
توصيه مي شود، شما و همسرتان بايد كمتر به فرزندتان به عنوان تنها همدم خودوابستگي داشته باشيد. والدين بايد هميشه والدين فرزندشان بمانند نه همدم او.
توقعات بالا
علت تك فرزندي بسياري از خانوادهها تجميع تمام امكانات رفاهي براي تنها فرزندخانواده است. با وجود اينكه تجميع امكانات براي يك بچه احتمال موفقيت وي را بسياربالا ميبرد اما به موازات آن ممكن است توقعات والدين از فرزند خود را نيز افزايشبدهد.
همين موضوع باعث خواهد شد تا فرزند براي موفق شدن و انجام كارهاي بزرگ زيرفشارهاي روحي و رواني له شود.
چه بايد كرد؟
كوچكترين كارهاي فرزند خود را زير ذره بينقرار ندهيد. اجازه بدهيد كه وي حريم خصوصي و هويت مستقل براي خود داشتهباشد.او بايد احساس كند كه شما به خاطر همان چيزي كه هست دوستشداريد و توقعات غير معمول از وي نداريد.
در فواصل زماني مشخص با معلمان وي مشورتكنيد. آنها ميدانند كه تواناييهاي فرزند شما تا چه حدي است.درصورت آگاهي از اين تواناييها ديگر انتظارات غير معقول از آنها نخواهيد داشت.
سرخوردگي
با توجه به اينكه تك فرزند، كانون تمام توجهات و محبتهاي والدين در طول زندگياست به همين دليل تا زمان ورود به دنياي خارج از خانه همه چيز را بر وفق مرادميبيند. اما به محض ورود به اين دنياي جديد دچار سرخوردگي ميشود چون همه چيز ديگربر وفق مراد او نخواهد بود.
تربيت فرزنديک روند آماده سازي و حمايت کردن نوعي اقدام پيشگيري کننده است. حمايت افراطي ازکودکان اجازه نمي دهد که آنان خود را براي رشد و بلوغ احساسات تقويتکنند
چه بايد كرد؟
به فرزند خود بياموزيد كه ممكن است در زندگي با ناكامي و مسائل زيادي مواجه شودكه بر وفق مرادش نيستند. اما از همه مهمتر درخواستهاي فرزند خود را به سرعت اجرانكنيد. به او ياد بدهيد كه بايد براي رسيدن به هدفش تحمل داشته باشد و صبر كند چوندنياي خارج از خانه هم اينگونه است.
يکي ديگراز مسووليت هاي والدين ، اين است که دنياي پيرامون را براي فرزند خودشرح دهند. داشتن روابط مطلوب با ديگران کار مشکلي است. اگر هر يک از شما کمي کوتاهبياييد مي توانيد با هم بازي کنيد. بهتر است علايق و حساسيت هاي خودت را برايديگران روشن کني. در غير اين صورت آنها متوجه نمي شوند که تو از چه چيزهايي ناراحتمي شوي. والدين در محيط خانواده مي توانند فرزند خود را تشويق کنند تا احساسات خودرا به آنها بگويند. والدين بايد خود نمونه اين رفتار باشند. آنها همچنين بايد بهفرزند خود بياموزند که از درگيري نگريزد و با صراحت و اطمينان با مشکلات و اختلافاتروبه رو شود.
تربيت فرزند يک روند آماده سازي و حمايت کردن نوعي اقدام پيشگيري کننده است. حمايت افراطي از کودکان اجازه نمي دهد که آنان خود را براي رشد و بلوغ احساساتتقويت کنند.
امروزه، زندگي ماشيني باعث شده تا برخي زوجهابه داشتن تنها يك فرزند در زندگي خود بسنده كنند.اين در حالي است كه والدين تكفرزند همواره احساس گناه ميكنند چون بر اين باورند كه تنها فرزندآنها...
«تکفرزندي خوب است يا بد؟ همه ميگويند يک بچه ديگر هم داشته باشيد. نميدانمچه کنم. ميگويند اين فرزند شما چون تنهاست مشکل دارد. بعضيها هم ميگويند شماوالدين خودخواهي هستيد که فقط به فکر رفاه خودتان هستيد. بچه اولتان دارد بزرگميشود، نگذاريد فاصله سني دومي با اولي زياد شود...» اينها حرفهاي پدر و مادر يکفرزند تنهاست؛ يا به عبارتي تک فرزند. امروزه ميگويند تک فرزندي عوارضي دارد والبته امتيازاتي...
درباره تک فرزندي دو باور وجود دارد. باور نخست اينکه چند فرزندي بسيار دشوارتراز تک فرزندي است. حال آنکه تک فرزندي مشکلتر است چون والدين فقط يک فرصت تکرارنشدني براي تربيت فرزند خود دارند و باور دوم اينکه تک فرزندي بسيار ساده تر ازچندفرزندي است. به دليل کمتر بودن هزينهها، نبود اختلاف بين خواهر و برادرها و... حال آن که تک فرزندي مشکلات رواني خاص خود را پديد ميآورد. به هر حال تک فرزنديشمشيري دو لبه است که نقاط ضعف و قوت گوناگون دارد.
اما امروزه، زندگي ماشيني باعث شده تازوجها به داشتن تنها يك فرزند در زندگي خود بسنده كنند.اين در حالي است كه والدينتك فرزند همواره احساس گناه ميكنند چون بر اين باورند كه تنها فرزند آنها در طولزندگي خود احساس تنهايي خواهد كرد و به اصطلاح لوس خواهد شد.
اما آيا خانوادههاي تك فرزند واقعا دچار مشكل خواهند شد و اگر پاسخ مثبت استچگونه ميتوان اين مشكلات را حل كرد. نظر برجستهترين روانشناسان را در اين رابطهمرور ميكنيم.
تنهايي
تنهايي براي يك كودك هم خوب است و هم بد. خوب از اين جهت كه والدين مجبور نيستندمحبت و توجه خود را ميان فرزندانشان تقسيم كنند و بد به اين دليل كه كودك دربرقراري ارتباط با ديگران دچار مشكل ميشود و ممكن است حسود شود. اما برخي ديگر ازاينکودکاناز آنجايي کهکسي را ندارند تا با او رقابت يا بازي و دعوا کنند ويا دوست و همدمي در منزل ندارند بنابراين برخي از احساسات را تجربه نمي کنند وفرصتي براي کنترل و مديريت احساساتشان نخواهند داشت.
چه بايد كرد؟
فرصتهايزيادي براي كودك خود(در سنين قبل از دبستان) بوجود بياوريد تا با بچههاي همسنارتباط داشته باشد. برقراري ارتباط کودک با دوستان همسن و سال، کمک شاياني به بلوغو عاقلانه شدن احساسات وي مي کند
فرستادن بچه به مهدكودك بهترين راه حلاست.مهدکودک و آمادگي مکاني است که در آن کودک مي تواند احساساتنابهنجار را در بازي با کودکان هم سن و سال خود تجربه کند. کودکان در سنين مهدکودکدوست دارند بيشتر اوقات را با والدين خود سپري کنند به همين دليل گاه مهدکودک برايآنان ناراحت کننده است اما آنها نياز دارند در برخورد و صميميت با کودکان هم سن وسال خود تجربه کسب و احساسات خود را عاقلانه کنند.
دعوت دوستان كودك به منزل و رفتن به منزلدوستان يا داشتن همبازي هايي در همسايگياز ديگر فرصت هاي مناسباست. هنگامي که کودکان مشغول بازي با دوستان هم سن خود هستند ممکن است به رفتارهاييچون مشارکت و ناتواني در صحبت يا بحث کردن با ديگران براي دفاع از حقوق خود و. . . تمايل داشته باشند، پس والدين بايد در اين باره با تک فرزند خود صحبت کنند.
همچنين پس از اينكه فرزند شما وارد مدرسه شد ارتباط او با همسن و سالهايش راهمواره حفظ كنيد.
مثلا با بچههاي همسايه ارتباط داشته باشد و يا او را در كلاسهاي مختلف ثبتنامكنيد. سعي كنيد با بستگان و خانوادههايي رفت و آمد داشته باشيد كه فرزند همسنفرزند شما دارند.
رشد سريع
تک فرزند بودن، تاثيري بس فراوانبر مراحل رشد کودک دارد. برخي از کودکان تكفرزند، به دليل زندگي در يك محيط بزرگسال از لحاظ روحي و رواني بسيار سريعتر رشدميكنند و دنيا را از ديد بزرگسالان ميبينند.
چه بايد كرد؟
توصيه مي شود، شما و همسرتان بايد كمتر به فرزندتان به عنوان تنها همدم خودوابستگي داشته باشيد. والدين بايد هميشه والدين فرزندشان بمانند نه همدم او.
توقعات بالا
علت تك فرزندي بسياري از خانوادهها تجميع تمام امكانات رفاهي براي تنها فرزندخانواده است. با وجود اينكه تجميع امكانات براي يك بچه احتمال موفقيت وي را بسياربالا ميبرد اما به موازات آن ممكن است توقعات والدين از فرزند خود را نيز افزايشبدهد.
همين موضوع باعث خواهد شد تا فرزند براي موفق شدن و انجام كارهاي بزرگ زيرفشارهاي روحي و رواني له شود.
چه بايد كرد؟
كوچكترين كارهاي فرزند خود را زير ذره بينقرار ندهيد. اجازه بدهيد كه وي حريم خصوصي و هويت مستقل براي خود داشتهباشد.او بايد احساس كند كه شما به خاطر همان چيزي كه هست دوستشداريد و توقعات غير معمول از وي نداريد.
در فواصل زماني مشخص با معلمان وي مشورتكنيد. آنها ميدانند كه تواناييهاي فرزند شما تا چه حدي است.درصورت آگاهي از اين تواناييها ديگر انتظارات غير معقول از آنها نخواهيد داشت.
سرخوردگي
با توجه به اينكه تك فرزند، كانون تمام توجهات و محبتهاي والدين در طول زندگياست به همين دليل تا زمان ورود به دنياي خارج از خانه همه چيز را بر وفق مرادميبيند. اما به محض ورود به اين دنياي جديد دچار سرخوردگي ميشود چون همه چيز ديگربر وفق مراد او نخواهد بود.
تربيت فرزنديک روند آماده سازي و حمايت کردن نوعي اقدام پيشگيري کننده است. حمايت افراطي ازکودکان اجازه نمي دهد که آنان خود را براي رشد و بلوغ احساسات تقويتکنند
چه بايد كرد؟
به فرزند خود بياموزيد كه ممكن است در زندگي با ناكامي و مسائل زيادي مواجه شودكه بر وفق مرادش نيستند. اما از همه مهمتر درخواستهاي فرزند خود را به سرعت اجرانكنيد. به او ياد بدهيد كه بايد براي رسيدن به هدفش تحمل داشته باشد و صبر كند چوندنياي خارج از خانه هم اينگونه است.
يکي ديگراز مسووليت هاي والدين ، اين است که دنياي پيرامون را براي فرزند خودشرح دهند. داشتن روابط مطلوب با ديگران کار مشکلي است. اگر هر يک از شما کمي کوتاهبياييد مي توانيد با هم بازي کنيد. بهتر است علايق و حساسيت هاي خودت را برايديگران روشن کني. در غير اين صورت آنها متوجه نمي شوند که تو از چه چيزهايي ناراحتمي شوي. والدين در محيط خانواده مي توانند فرزند خود را تشويق کنند تا احساسات خودرا به آنها بگويند. والدين بايد خود نمونه اين رفتار باشند. آنها همچنين بايد بهفرزند خود بياموزند که از درگيري نگريزد و با صراحت و اطمينان با مشکلات و اختلافاتروبه رو شود.
تربيت فرزند يک روند آماده سازي و حمايت کردن نوعي اقدام پيشگيري کننده است. حمايت افراطي از کودکان اجازه نمي دهد که آنان خود را براي رشد و بلوغ احساساتتقويت کنند.