متخصصین کودکان در طبابت روزانۀ خود، با کودکانی روبهرو میشوند که دچار اختلالات یادگیری اند و پدر و مادر بهعلت عدم موفقیت کودک درمدرسه او را نزد پزشک میبرند، ولی آنچه بیشتر دیده میشود این است که مادر، کودک را برای علل مختلف (سرماخوردگی، تب، گلو درد و ...) نزد پزشک میبرد و در ضمن با حالت یاس اظهار میدارد که کودکم درس نمیخواند. مفهوم اختلالات یادگیری کودک ممکن است در یکی از عوامل رشدی یعنی خواندن، قرائت، صحبت کردن، نوشتن، هجی کردن و یا در فهم ریاضی دچار اشکال باشد. این کودکان معمولاً دارای ویژگیهای زیر میباشند: - هوش آنها معمولاً متوسط یا بالاتر است. - از نظر بینایی و شنوایی سالماند. - مسائل هیجانی و عاطفی و همچنین مسائل ناشی از محیط نامناسب ندارند. - دچار ناهنجاری شدید و رفتاری نیستند. - از امکانات خوب برخوردارند. این کودکان با تمام امکانات فوق، پیشرفت آموزشی قابل توجهی ندارند و پدر و مادر نیز شکایت از این دارند که کودکدر مدرسه موفق نیست. اختلالات یادگیری کودکان ممکناست بهصورتهای زیر باشد: • اختلال یادگیری کلامی و غیرکلامی - اشکال در خواندن: کودک ممکن است اشکال واختلال در خواندن داشته باشد یا ممکن است کلماتی را که به کار میبرد محدود باشد یا جملهای که ادا میکند از نظر علم زبان کامل نباشد یا اگر جملهای میگوید بسیار ساده باشد. - اشکال در نوشتن: کودکممکن است اشکال واختلال در نوشتن داشته باشد، بدین ترتیب که بهجای اینکه فرجه حرف "د" را به طرف چپ باز کند،به طرف راست باز میکند، یا در زبان انگلیسی حرف b را با حرف d اشتباه میکند. - اشکال در فهم ریاضی: کودک در فهم اعداد ناتوان است، یعنی قادر نیست اعداد را دنبال هم بنویسد یا در چهار عمل اصلی مشکلاتی دارد. در مدرسه و در کلاس درس، مسائل دیگری هم وجود دارد که معمولاً کودک باید یاد بگیرد، مثلاً به کودک گفته میشود: فلان کار را باید در زمان معین و مشخصی انجام دهید، کودک ممکناست قادر نباشد آن تکلیف را در آن زمان انجام دهد.
• اختلال در دریافت و بازگرداندن آگاهیهایی که کودک از محیط بهدست میآورد کودک ممکن است دچار اختلال در دریافت آگاهیها از محیط خود (بهصورت به خاطر نسپردن محل کلمات در موقعی که کلمات را میخواهد بخواند) باشد، یا دچار اختلال در تفاوت گذاشتن بین حروف مشابه یا حروفی که از نظر صدا شبیهاند و معلم آنها را با صداهای مختلف از هم مجزا مینماید، باشد. اختلال در بازگرداندن آگاهیها ممکن استبه صورتاختلال در صحبت کردن، نوشتن و یا متناسب و موزون ساختن کارهای عملی تظاهر نماید. • اختلال در حافظه اختلالدر حافظهممکن است بهاین صورت باشد که کودک اعداد یا جملاتی را که هماکنون میشنود، نتواند از حفظ بازگو کند یا آنچه را در گذشته شنیده است یا موضوعی را که قبلاً فهمیده است نتواند ابراز دارد، یا نتواند اعداد یا مطالبی را پست سرهم بیان کند. • اختلال در فکر کردن این نوع اختلال موقعی تشخیص داده میشود که از کودک پرسیدهشود، دو چیز از چه نظر با هم شبیهاند یا با هم اختلاف دارند و کودک نتواند ان را بیان کند، یا از کودک خواسته شود مفهوم اندازه، شکل یا زمان را بیان کند. این اختلال بسیار گسترده است و ممکن است در مقاطع تحصیل کودک نمایان شود. علائم اختلالات یادگیری در کودکان کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکناست علائم مختلفی از خود نشان دهد (ماننداختلال در رفتار) یا دچار هیجان شوند. معلم مدرسه در مورد این کودکان چنین میگوید: کودک گوئی خارج از محیط خود است و در این دنیا نیست. رفتار اخریبی، تهاجمی و اذیت کننده دارد و گاهی مسخرۀ کلاس میشود. این رفتار کودک، نتیجۀ اختلال یادگیری است که در کودک وجود دارد و بهصورتاختلال در رفتار او تظاهر میکند. معلمممکن است بگوید: کودک، تنبل و نابالغ است، در صورتی که چنین نیست. کودک قادر نیست تکالیفی که به او واگذار میشود یا آنچه را که معلم میگوید شروع و دستور او را دنبال کند. بعضی از مواقعممکن است اختلال یادگیری بهصورت کمبود دقت توام با فعالیت و جنب و جوش زیاد از حد کودک باشد. این نوع رفتار ممکناست در کودکان سالم نیز وجود داشته باشد، بنابراین چنین علائمی را نمیتوان دلیلاختلال در یادگیری کودک دانست. • اختصاصات درخواندن - در هنگام خواندن محلی را که میخواند، گم میکند. - از انگشت (برای اینکه سطر را اشتباه نکند) استفاده میکند. - کلمات را تکرار، حذف یا اضافه میکند. - حروف و کلماتی را که مشابهند، با هم اشتباه میکند. • اختصاصاتدر نوشتن - بسیار آهسته مینویسد. - روی یک خط نمیتواند بنویسد. - نمیتواند کپی کند. • اختصاصات در فهم ریاضی - بهزحمت علائم اختصاصی را که با اعداد همراه است، یاد میگیرد. - اصول ریاضی را نمیتواند فوراً و بدون معطلی بهخاطر بیاورد. - ستونها و فضا و نشانههایی که در علم ریاضی وجود دارد، با هم اشتباه میکند. - با زحمت و سختی مسائل ریاضی را حل میکند.