پرورش روح گذشت و ایثار در فرزند یکی از آنتدابیر تربیتی مهم است که اثراتی بس فراوان در ابعاد متفاوت زندگی اکنون و آینده کودک امروز و بزرگسال فردا دارد...
فرزندان، هر خوب و بدی را ابتدا از اولین خاستگاه تربیتی؛ یعنی خانواده میآموزند.پرورش روح گذشت و ایثار در فرزند یکی از آن تدابیر تربیتی مهم است که اثراتیبس فراوان در ابعاد متفاوت زندگی اکنون و آیندهکودک امروز و بزرگسال فردا دارد. پدر و مادر نیز از دیدن روحیه ی گذشت فرزندشان لذت خواهند برد؛ زیرا این فرزندمحصول مرارتهای پرورش صحیح و رفتار پسندیده ی خودشان بوده است. نهادینه شدن روحیهبخشش و فداکاری باعث می شوداندیشه کمک رسانی در اولویت ارزشمندیهای اخلاقی فرزندواقع گردد و وی نیز این عمل را به فرزندان خویش منتقل نماید.
درنتیجه، درپایه گذاری این سنت پسندیده و اجر آن همگان شریک خواهند بود.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله چنینسفارش فرموده اند: رَحِمَ اللّه ُ والِدا أَعانَ وَلَدَهُ عَلیبِرِّهِ.
خدا رحمت کند پدری را که فرزندش را در راه نیکوکاری یاریدهد.
فرزندتان را تشویق کنید تا به دیگران کمک کند و به رشد او به عنوان انسانی که میتواند شجاعانه با چالش ها روبرو شود، کمک کنید. برای آموزش سخاوتمندی و نیکوکاری بهکودک و کاهش حس خودمحوری در او می‌توان از راهکارهای عملی زیر بهره جست:
** اگر می‌خواهید کودکتانویژگی خساست و خودخواه بودن را نداشته باشد،سعی کنید امنیت، اعتماد و مثبت اندیشیرا در او تقویت کنید. سپس به منافع دیگران بیندیشید. هنگامی که فردی در انجامکارهای خیر و نوع دوستانه پیشقدم می‌شود، نه تنها خود را تواناتر و داراتر از قبلمی‌یابد، بلکه موجب پرورش حس عزت نفس و ارزشمندی در خود می‌شود. اغلب کودکان ازحدود سه سالگی احساسی از همدلی و مهربانی از خود نشان می‌دهند و طی آن به دلجویی ازکودکان و افراد دیگر خانواده هنگام ناراحتی می‌پردازند. در این زمان است که می‌توانرفتارهای سخاوتمندانه را به کودک آموخت.
**برای آموزش سخاوتمند ونیکوکار بودن به کودک، والدین می‌توانند از همان دوران کودکی سعی کنند ارزشهایزندگی جمعی را به فرزندانشان بیاموزند و به آنها یادآور شوند که هیچ کس نمی تواندبه تنهایی زندگی کند.
کودکان خیرخواه و سخاوتمند، کودکانی هستندکه تنها به فکر خود و منافعشان نیستند، بلکه به احساسات، نیازها و خواسته های دیگرافراد خانواده و دوستانشان نیز اهمیت می‌دهند. این کودکانآموخته‌اند که با بخشش، نیکوکاری و خوش رفتاری می‌توانند موجب شادی دیگران شوند. کودکان سخاوتمند از اینکه دیگر اطرافیانشان را نیز همچون خودشان، سرحال و بانشاطمی‌بینند، لذت می‌برند. آنها برای جمع و روابط اجتماعی ارزش و احترام قائلند و بخششرا یکی از ویژگیهای برتر شخصیتی می‌دانند.
اغلب کودکانهمیشه خواهان بخشش و نیکوکاری نیستند، اما اگر خود برای این کار داوطلب شدند، بهتراست کمک آنها را بپذیرید
**به فرزندتان آموزش کمککردن و در عین حال استقلال را از زودترین زمان ممکن شروع کنید، حتی اگر از خانهخودتان شروع شود.او می تواند صندلی را سرجایش بگذارد، به مادربزرگش کمک کند، ازصندلی خودش بلند شود یا برای خواهر یا برادر کوچک ترش کتابی بخواند.
**کودکان به تدریج یادمی‌گیرند که احساسها و عاطفه های دیگران را درک کنند و به آنها احترام گذارند. ولیمی‌توان با آموزشی هدفمند و برنامه ریزی شده، ویژگیهای برتر شخصیتی را در آنها رشدو پرورش داد. بهترین آموزش برای بچه ها تماشا کردن و تقلید از چیزها و رفتارهاییاست که در اطرافشان می گذرد و رفتارهایی است که می بینند.با دقت در اتفاقاتی که دراطراف تان رخ می دهد، برای فرزندتان یک الگو باشید؛ اگر والدین به آن چه می گویند،عمل کنند، کودک احساس می کند که درجمع افراد صادق و متعهد زیست می کند. از این رو،از همان دوران کودکی، روح گذشت و ایثار در فرزند تقویت می یابد.
همیشه نیکوکار باشید و سعی کنید به کسانی که نیازمندهستند، کمک کنید. برای مثال،پدر و مادر می‌توانند با رعایت آداب و رسوم خانوادگی در دادن هدیه های تولد، دادنعیدی به دیگر کودکان خانواده، بخشیدن اسباب بازی، کمک به افراد نیازمند، بازدید ازمراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و ... کودکان را بخشنده بار آورند.
**اغلب کودکان همیشه خواهانبخشش و نیکوکاری نیستند، اما اگر خود برای این کار داوطلب شدند، بهتر است کمک آنهارا بپذیرید.
**به فرزندتان مستقیماًدرباره مسوولیت اجتماعی اش آموزش دهید و این ایده را به او بدهید که «تو می توانیبه آنهایی که کمتر از تو فرصت و شانس داشته اند کمک کنی.»
**از هر فرصتی استفاده کنیدتا با فرزندتان درباره آنچه که درجهان اتفاق می افتد صحبت کنید.می توانید به اوبگویید که چگونه او می تواند کمک کند تا به خاطر ایجاد زندگی بهتر برای بقیه چهچیزهایی باید تغییر کند و توضیح دهید که حتی صرف زمانی اندک یا کمی کوشش می تواندتغییرات بزرگی ایجاد کند.
**استعداد و علاقه های کودکتان را پیدا کنید و یک جایی یا سازمانی را پیدا کنید که در آن فعالیت کند. مثلاًاگر کودک شما آشپزی دوست دارد، می تواند داوطلبانه در یک آشپزخانه عمومی یا خیریهکمک کند یا اگر به حیوانات علاقه دارد در یک سازمان حمایت از حیوانات داوطلب کمکشود.
**سعی کنید گروه هایی از بچهها را پیدا کنید که علاقه هایی مثل شما و فرزندتان دارند و او می تواند درکارهایخیریه و نیکوکارانه با آنها مشارکت کنند.یا یک فعالیت داوطلبانه پیدا کنید که همخودتان و هم فرزندتان و حتی تمام خانواده تان بتوانند در آن شرکت کنند و این کار رابه یک واقعه سرگرم کننده تبدیل کنید.
اگر فرزندتانعلاقه خاص به اسباب بازی یا لباسش دارد، این اطمینان را به او بدهید که مجبور نیستآن را به دیگری بدهد. کودکان زمانی که دریابند می‌توانند وسایل مورد علاقه شان رانگه دارند، برای بخشش سایر وسایلشان راحت تر اقدام می‌کنند
**کودکان بخشنده وسخاوتمند خیلی زود یاد می‌گیرند که خوراکی، لباس و اسباب بازی‌هایشان را با دیگرکودکان شریک شوند و دوستیها و روابط گروهی خود را بدین ترتیب گسترش دهند. به کودکتان اجازه دهید تا لباس ها یا اسباب بازی هایی را که دیگر به سنش نمی خورند را بهدیگری ببخشد. البته به خاطر داشته باشید که هیچگاه نباید آنها را وادار به بخششوسایلی که به آنها علاقه دارند، کنید.
اگر فرزندتان علاقه خاص به اسباب بازی یا لباسش دارد، این اطمینان را به اوبدهید که مجبور نیست آن را به دیگری بدهد. کودکان زمانی که دریابند می‌توانند وسایلمورد علاقه شان را نگه دارند، برای بخشش سایر وسایلشان راحت تر اقداممی‌کنند.
**کودک را با کودکان بزرگتر از خودشکه رفتارهای ملایمتر و صبورانه تری دارند، همبازی کنید؛ تا او نیز به تدریج اینگونهرفتارها را بیاموزد. کودک زمانی مفهوم سهیم شدن با دیگران را یاد می‌گیرد که احساسامنیت درونی کند. بنابراین اگر کودک در یابد که از سوی بزرگترهایش مورد توجه وعلاقه است و برای حمایت شدن نیازی به سرسختی و پافشاری ندارد، حس امنیت در او شکلخواهد گرفت و به تدریج میتواند به نیازهای دیگران هم توجه کند. اگر پدر و مادرمتوجه شوند که کودک اسباب بازی هایش را به دوستش می‌دهد تا او هم با آنها بازی کند،باید این رفتار او را مورد تحسین قرار دهند.
**کودکان خردسال به روشهایتند و خشن پاسخ می‌دهند. اگر پدر یا مادر مشاهده کردند که دو کودک بر سر یک اسباببازی خاص کشمکش و دعوا دارند، بهتر است برای مدتی آن اسباب بازی را بردارند و زمانیکه بچهها توانستند مفهوم با هم بازی کردن و سهیم شدن را درک کنند، آن را بیاورند. یادگیری رفتارهای اجتماع پسند نیاز به الگو، تمرین و زمان دارد.