آبله مرغان، بیماری ویروسی شدید ولی خوش خیمی است که ویروسی به نام واریسلا زوستر (VZV) آن را ایجاد می کند و شدیدا مسری است. اغلب افراد در سنین کودکی به این بیماری مبتلا می شوند و با یک بار ابتلا به این بیماری نسبت به آن مصونیت پیدا می کنند.
این بیماری در سنین کودکی با شدت کمتری ظاهر می شود ولی در بزرگسالی علائم بیماری شدیدتر خواهدبود. با وجود اینکه آبله مرغان در کل بیماری خطرناکی نیست، 2 گروه از افراد ممکن است وقتی در معرض این بیماری قرار می گیرند، ما را نگران کنند؛ نوزادان و کودکان کم سن و خانم های باردار. در این مطلب با علائم و درمان های شایع این بیماری آشنا می شوید.
1- چگونه به آبله مرغان شک کنیم؟
آبله مرغان، بیماری ویروسی ای است که ویروس واریسلا زوستر آن را ایجاد می کند و با تب و راش های پوستی قرمز رنگ خارش دار مشخص می شود. قبل از اینکه واکسنی برای این بیماری تهیه شود، 90درصد افراد تا قبل از 15 سالگی به این بیماری دچار می شدند اما امروزه به لطف واکسن شیوع آن در دنیا کاهش یافته است.
معمولا تب اولین علامه آبله مرغان است و دنبال آن فرد احساس کسالت، گلودرد و کاهش اشتها دارد. بعد از آن راش های قرمزرنگ پوستی شدیدا خارش دار ظاهر می شوند که به تدریج تاولی خواهدشد. ضایعات پوستی بعد از چند روز خشک و پوسته پوسته می شوند. پوست صورت، سینه، پشت و اندام ها بیشتر از نواحی دیگر گرفتار ضایعات پوستی می شوند و این گرفتاری پوستی 4 روز طول می کشد و ضایعات جدید دائم ایجاد می شود اما خشک شدن همه ضایعات و پوسته ریزی آنها ممکن است 1 تا 2 هفته طول بکشد.
2- راه انتقال چیست؟
آبله مرغان از طریق تماس با ضایعات پوستی و تنفس در فضایی که فرد مبتلا در آن زندگی می کند، منتقل می شود. فرد مبتلا می تواند حتی قبل از بروز ضایعات پوستی که تشخیص را قطعی می کند، بیماری را منتشر کند. از زمانی که ویروس وارد بدن کودک می شود تا شروع علائم دوره کمون حدودا 2 هفته وجود دارد و فرد حتی در این دوره هم ممکن است بیماری را به افراد دیگر منتقل کند. درواقع، بیشترین سرایت از 2 روز قبل از بروز علائم تا زمانی که ضایعات پوستی خشک شوند، دیده می شود.
3- واکسن تا چه حد از بروز بیماری پیشگیری می کند؟
80 تا 90 درصد افرادی که واکسینه می شوند به آبله مرغان مبتلا نمی شوند. البته برخی افراد بعد از واکسینه شدن هم با شدت خفیفی از آن مواجه می شوند که ممکن است تب بسیار خفیف و راش های قرمز رنگ ناچیزی داشته باشد.
4- آیا ممکن است کسی برای بار دوم به آبله مرغان مبتلا شود؟
اغلب افرادی که به آبله مرغان مبتلا شده اند برای بار دوم به این بیماری دچار نمی شوند اما به ندرت هم دیده شده فردی 2 بار به این بیماری مبتلا شده باشد. برخی افراد هم دچار زونا می شوند. زونا درواقع، فعال شدن دوباره ویروس آبله مرغان در دوران بعد از میانسالی است (این ویروس ها هنگام ابتلا به آبله مرغان در سیستم عصبی باقی می مانند و پس از مدتی دوباره فعال می شوند) و برخلاف آبله مرغان که در تمام بدن پخش می شود، فقط قسمت های کوچکی از پوست را در طول یک مسیر عصبی خاص در یک طرف بدن مورد حمله قرار می دهد.
5- چه درمانی برای آبله مرغان وجود دارد؟
2 نوع درمان برای آبله مرغان وجود دارد؛ نوع اول که برای کاهش علائم است و نوع دوم که خود ویروس را هدف قرار می دهد اما واقعیت این است که همه به درمان نیاز ندارند. علائمی مثل تب و خارش که آزاردهنده هستند را به ترتیب با استامینوفن و آنتی هیستامین ها کنترل می کنند.
حواستان باشد هرگز در این شرایط برای پایین آوردن تب کودک از آسپرین استفاده نکنید زیرا باعث ایجاد نشانگان خطرناکی به نام نشانگان ری می شود. بهترین درمان تب برای کودکان استامینوفن با دوز مناسب برای وزن کودک است. برای کنترل خارش در کودک نیز از دیفن هیدرامین و لوسین کالامین استفاده می شود.
در مورد نوع دوم درمان که خود ویروس را هدف قرار می دهند، می توان از داروی آسیکلوویر (زوویراکس) استفاده کرد. البته این دارو زمانی که در 24 ساعت اول ظهور راش های پوستی استفاده شود، موثر خواهدبود.
این دارو نیز به همه توصیه نمی شود و در موارد خاص مثلا برای کودکانی که مشکلات ریوی مزمن دارند، دچار مشکلات پوستی مانند اگزما هستند، کودکانی که به هر دلیلی کورتون مصرف می کنند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثلا به دلیل پیوند عضو، سیستم ایمنی شان ضعیف نگه داشته می شود) تجویز می شود. آسیکلوویر هم به شکل قرص و هم به شکل آمپول وجود دارد.