همه ما فرزندانمان را دوست داریم و همه ما میخواهیم از آنها به خوبی محافظت کنیم. ما دوست داریم بهترین اتفاقات برای فرزندانمان بیافتد و دوست نداریم آنها مرتکب اشتباهات ما شوند. تجربه ما در زندگی بسیار بیشتر از آنان است. همین عامل موجب میشود ما بخواهیم فرزندان خود را در مراحل مختلف زندگی راهنمایی و نصیحت کنیم. اما گاه این راهنماییها از سوی فرزند ما ناخواسته است و به همین دلیل اغلب از سوی او رد میشود. شما قصد کمک به کودکتان را دارید اما او فکر میکند شما میخواهید با خواستههای او مقابله و مخالفت کنید. در نتیجه او شروع به مبارزه میکند. البته در این مورد، همیشه کودکان مقصر نیستند بلکه گاه والدین نیز با سخت گیری بیش از اندازه و برچسب زدن بر فرزندشان موجب ناراحتی او میشوند. برخی کودکان در مواجهه با امر و نهی مدام والدین، خیلی زود تسلیم شده و اراده خود برای تصمیم گیری را از دست میدهند. اما اکثر کودکان حاضر به قبول نمیشوند و دوست ندارند نقش یک عروسک خیمه شب بازی را ایفا کنند.
هنگامیکه فرزندتان از شما کمک یا راهکاری میخواهد، تنها آنچه از شما خواسته است را به او بگویید اگر فرزندتان از شما میخواهد در انجام قسمتی از کاردستی مدرسه به او کمک کنید، تنها در همان قسمت خواسته شده کمک کنید. لازم نیست باقی کاردستی را شما درست کنید یا مدام در رابطه با نحوه کار نظر دهید. کودک دوست دارد از خلاقیت خودش استفاده کند و در انجام کارهایش استقلالش را حفظ کند. شنیدن امر و نهیهای شما باعث میشود او از کارش لذت نبرد و آنچه به نظر یک بازی هیجانانگیز میآمد، به وظیفهای که باید زودتر آن را انجام داد تبدیل شود. در نتیجه، او از این به بعد تلاش میکند اگر کاری دارد شما را در آن دخیل نکند و تا حد ممکن اجازه ندهد شما از آن باخبر شويد.
قبل از اینکه بخواهید از روی عصبانیت او را نصیحت و یا سرزنش کنید، تا ده بشمارید بسیاری از والدین هنگامی که از فرزند خود عصبانی هستند او را نصیحت میکنند و گاه حتی او را مورد سرزنش قرار میدهند. معمولا والدین در این موقعیتها به رفتار خود فکر نمیکنند و برای فروکش کردن عصبانیت خود فرزند خود را سرزنش میکنند. با اینکار، نه تنها نصیحت والدین موثر واقع نمیشود، بلکه کودک از آن ناراحت نیز میشود. در چنین مواقعی، بسیاری پیشنهاد میکنند پدر یا مادر از یک راه حل قدیمی اما موثر استفاده کنند؛ شمردن تا عدد ۱۰٫ از امروز به بعد، هرگاه فرزندتان مرتکب خطایی شد، پیش از اینکه بدون فکر او را مورد عتاب قرار دهید، تا شماره ۱۰ بشمارید و سپس با کمی فکر، در فرصت مناسب با او صحبت کنید. بهتر است به جای آنکه حرف خود را در قالب امر و نهی به او منتقل کنید، آن را به شکل یک پیشنهاد مطرح کنید.
قبل از اینکه بخواهید فرزندتان را از خطرات موجود در رفتارش محافظت کنید، به فواید بالقوه و نهفته در آن نیز فکر کنید در سالهای اخیر، کتابها و مقالات بسیاری در رابطه با آسیبهای محافظت بیش از حد از کودکان نوشته شده و به چاپ رسیدهاند. بحثهای مطرح شده در این کتابها و مقالات، در اغلب موارد درست و صادق هستند. کودکان، به طور غریزی خود را در معرض خطرات گوناگون قرار میدهند. کودکان از درخت بالا میروند، با دوچرخه از شیب زیاد کوچه پایین میآیند، از تپهای با سرعت بالا میروند و… آنها در همه این فعالیتهای خطرناک به دنبال هیجان هستند. اما این فعالیتهای به ظاهر مضر، به کودکان آموزش میدهد که چگونه با خطرات مواجه شوند و چگونه در آینده به بزرگسالانی موفق تبدیل شوند. این خطرات و عواقب آنها، محدوده رفتار کودک را به او نشان میدهد. کودکان یاد میگیرند که چگونه باید بر ترس خود غلبه پیدا کنند. والدینی که به فرزندان خود ایمان دارند به آنها اجازه میدهند با انجام فعالیتهای خطرناک، نیروی بالقوه خود را بشناسند و در آینده از آن بهرهمند شوند.
به جای اینکه با فرزندتان مقابله کنید، طرفدار او باشید اگر نظر شما با فرزندتان در مورد موضوعی متفاوت است، حتی پس از اینکه در رابطه با آن به میزان کافی فکر کردید، سعی کنید این تفاوت را به یک تقابل تبدیل نکنید. به فرزندتان گوش کنید. سعی کنید بفهمید فرزندتان چه میخواهد و چرا. کاری کنید که کودک احساس کند شما طرفدار او هستید نه دشمن او. با این رویکرد، کودک خیلی راحتتر قانع خواهد شد که کاری که قصد انجام آن را دارد به صلاح او نیست.
به یاد داشته باشید که شرایط فرزندتان با شما فرق میکند فرزندان ما، کوچک شده ما نیستند، حتی اگر تعداد ژنهای مشترک شما خیلی زیاد باشد و یا علائق شما به یکدیگر شبیه باشد. اگر والدین در این جمله کمی تعمق کنند، متوجه خواهند شد که نباید مدام فرزندشان را با خودشان مقایسه کنند و از آنها انتظار رفتاری مشابه داشته باشند. والدینی که تلاش میکنند فرزندشان را شبیه خودشان کنند، در حال ارتکاب اشتباه بسیار بزرگی هستند، زیرا کودکان ما نیازها و اولویتهای متفاوت دارند. اگر میخواهید به آنها نصیحتی مفید دهید، باید این موضوع را همواره مد نظر داشته باشید.