سن ازدواج در کشور ما به دليل شرايط اجتماعي بالا رفته است و به دنبال آن،
بارداري ديرهنگام باعث بروز مشکلاتي شده است. بيشتر خانم‌هايي که در سنين بالا
ازدواج و اقدام به باردار شدن مي‌کنند، با مشکلاتي مواجه هستند و در نهايت مجبور
به استفاده از روش‌هاي کمک‌باروري مي‌شوند که نه مقرون به صرفه است، نه به نفع
آنها! اگرچه پزشکان با به تاخير انداختن بارداري موافق نيستند اما گاهي شرايطي پيش
مي‌آيد که بايد اقدام به بارداري را به تعويق انداخت تا شرايط بهتري مهيا شود. در
«بارداري و زايمان» اين هفته برخي از مهم‌ترين اين شرايط را با هم مرور مي‌کنيم.
سن نامناسب
يکي از عوامل مهم در باروري، سن است. بهترين سنين براي بارداري خانم‌ها حوالي
23 سالگي و حداکثر تا 35 سالگي است. اولين بارداري بهتر است حوالي 24-23 سالگي و
حداکثر تا 30 سالگي باشد اما بارداري‌هاي بعدي مي‌تواند در 35 يا 36 سالگي هم
اتفاق بيفتد. ظرفيت تخمدان با افزايش سن به شدت کاهش مي‌يابد و خانم‌هاي 40-38ساله
قدرت باروري کمتري دارند و به همان ميزان احتمال سقط و اختلال‌هاي کروموزومي در
جنين آنها بيشتر است. خانمي که در سن پايين ازدواج کرده، بهتر است بارداري را تا
رسيدن به 23 سالگي به تاخير بيندازد و خانم‌هايي که به مرز 40 مي‌رسند، بهتر است
از باردار شدن صرف‌نظر کنند يا تحت نظر متخصص زنان اين کار را انجام دهند.
وزن غيرطبيعي
وضعيت جسماني و سلامت زنان در بارور شدن و ادامه دادن طبيعي بارداري بسيار مهم
است. خانم‌ها بايد به تغذيه و وزن خود قبل از بارداري توجه داشته باشند. شاخص توده
بدني خانم‌ها (وزن بر حسب کيلوگرم تقسيم بر مجذور قد بر حسب متر) بهتر است در حد
طبيعي (تقريبا بين 18 تا 25) باشد. خانم‌هايي که خيلي لاغر و ضعيف هستند و خانم‌هايي
که اضافه‌وزن زياد دارند، بهتر است تا رسيدن به وزن طبيعي، بارداري را به تاخير
بيندازند.
عدم توافق همسران
شرايط کاري، اقتصادي و زندگي خصوصي زوج‌هايي که قصد فرزند‌دار شدن دارند، بايد
معقول باشد. اگر خانم از نظر جسمي يا رواني در شرايط نامناسبي باشد، بهتر است
باردار نشود. خانم‌ها بايد برنامه‌ريزي داشته باشند و زمان‌ها و فرصت‌هايي را براي
خود در طول روز در نظر بگيرند تا بتوانند بارداري طبيعي را پشت سر بگذارند و در
آينده فرصت کافي براي رسيدگي به فرزندشان داشته باشند. تا زماني که همسران به
تصميم مشترک براي فرزند‌دار شدن نرسيده‌اند، نبايد براي اين منظور اقدام کنند. هر
دو همسر بايد خواهان فرزند باشند. اگر خانمي شرايط مناسبي ندارد يا به اين توافق
با همسرش نرسيده، بهتر است بارداري را به تاخير بيندازد.
اختلال اعصاب و روان
اگر يکي از طرفين از نظر اعصاب و روان دچار مشکل است يا روابط بين همسران
نوسان زيادي دارد، بهتر است قبل از اقدام به بارداري، اين بيماري‌ها درمان و
مشکلات فرد حل شوند و زوج در شرايط مناسب، بدون استرس و اضطراب، براي فرزند‌دار
شدن اقدام کنند.
بيماري‌هاي جسمي
قبل از اقدام به بارداري، مخصوصا براي خانم‌هايي که عادت ماهيانه نامنظم دارند
يا سنشان بالاست، لازم است آزمايش‌هايي انجام شود و مسائلي مثل ابتلا به برخي
عفونت‌ها يا اختلال‌هاي غده تيروئيد و وضعيت تخمدان بررسي و درمان شود. در خانواده‌هايي
که سابقه ديابت يا چربي بالا يا اختلال‌هايي مثل سکته‌هاي زودرس قلبي و مغزي وجود
دارد، بهتر است قبل از اقدام به بارداري مشاوره انجام بگيرد. خانمي که مشکلات
عروقي داشته و اتفاقي يا در اثر جراحي متوجه اين مسئله شده، حتما بايد مشاوره قبل
از بارداري داشته باشد. اعضاي خانواده‌هايي که دچار اختلال‌هاي ژنتيکي يا بيماري‌هاي
وابسته به جنس هستند نيز حتما به مشاوره ژنتيک نياز دارند. به طور کلي اگر خانم يا
آقا بيماري دارند، بايد قبل از اقدام به بچه‌دار شدن در مورد اين بيماري با متخصص
صحبت کنند و در مورد آثار آن بر بارداري و باروري بپرسند. اگر بيماري آنها بر روند
باردار شدن يا در طول بارداري اثر منفي داشته باشد، بايد حتما آن را درمان کنند.
حتي خانم‌ها و آقايان سيگاري بهتر است قبل از اقدام براي فرزند‌دار شدن سيگار را
کنار بگذارند، زيرا حداقل بايد 2 سال بين 2بارداري فاصله باشد. اگر خانمي دچار سقط
مکرر شده هم به مشاوره ژنتيک نياز دارد و بايد حداقل بعد از سقط تا 3 ماه باردار
نشود.
10 بارداري پرخطر
1. خانم‌هاي بالاي 40 سال و زير 18 سال
2. افرادي که مشکلات زناشويي شديد دارند.
3. همسراني که هر دو تالاسمي مينور دارند.
4. زنان معتاد، پيش از ترک اعتياد
5. خانم‌هايي که به ديابت مبتلا هستند و قندخونشان تحت کنترل نيست.
6. خانم‌هايي که واکسن سرخک و سرخجه زده‌اند حداقل تا 3 ماه بعد از
واکسيناسيون نبايد باردار شوند.
7. خانم‌هاي خيلي چاق يا خيلي لاغر
8. خانم‌هايي که براي درمان جوشهاي صورت از داروي «ايزوترتينويين» يا
«آکوتان» استفاده کرده‌اند، نبايد تا 3 ماه بعد از قطع مصرف آن باردار شوند.
9. خانم‌هاي مبتلا به پسوريازيس يا برخي از بدخيميهاي پوستي که از دارويي
مانند «نئوتيگازون» يا «تيگازون» استفاده کرده‌اند، نبايد تا 3-2 سال پس از قطع
مصرف اين دارو باردار شوند.
10.خانم‌هايي که به هر علتي تحت درمان راديواکتيو قرار گرفته‌اند،
بهتر است تا يک سال از بچه‌دار شدن خودداري کنند.