از آن جایی که انسان موجودی اجتماعی است و تمایل به برقراری ارتباط دارد و
به تعبیر عامه کسی را می خواهد که با او درد دل کند، نقش دوستی ها را باید جدی گرفت، دوستی هایی که سن و جنسیت نمی شناسد از این زوایه کودکان ما
نیز در این باره نیازهایی دارند.
آن ها دوست دارند با کسی که ترجیحا هم سن وسال خودشان
باشد، ارتباط برقرار کرده و دوست شوند. به راستی چه مولفه هایی در ذهن یک
کودک مثل تکه های یک پازل کنار یکدیگر قرار می گیرد تا فردی را به عنوان
محرم اسرار خود انتخاب کند؟
یادمان باشد که پیدا کردن یک دوست خوب و
تداوم داشتن یک رابطه دوطرفه نیازمند مهارت است که گاه کودک بنا به دلایل
مختلف قادر نیست با همسالان خود ارتباط برقرار کند، بنابراین ویژگی های
شخصیتی یک فرد عاملی بسیار مهم در دوستی تلقی می شود. در ادامه به این مهم می پردازیم که کودک ما چه معیارهایی برای انتخاب بهترین
دوست خود بر می گزیند.
کودکان از رابطه هایشان چه می خواهند؟
یکی از پرسش ها و دغدغه های مهم کودکان برای انتخاب دوست آن است که آیا در
کنار این کودک بودن و همبازی و همراه او شدن می تواند احساس شادی و خوشحالی
را برایم به ارمغان بیاورد یا نه؟ جواب این پرسش برای یک کودک فوق
العاده مهم است. چرا که هر نوع عامل منفی می تواند دلزدگی از طرف مقابل را به وجود آورده و رابطه ای که می توانست به دوستی بیانجامد از
هم بگسلاند. اما از جمله ویژگی های مثبت برای خوشایند بودن یک رابطه و
ایجاد
حس خوشحالی می توان به شوخ طبعی، خوش رویی، تمایل به
داشتن همکاری و مشارکت طرف مقابل اشاره کرد. در مقابل برخورداری
از یک سری ویژگی های منفی از جمله پرخاشگری، به کار
بردن الفاظ زشت و رکیک، بدجنسی، گوشه گیری، خجالت، برتری طلبی یا
رفتارهایی حاکی از دخالت کودک در تمام زمینه ها دفع کننده این رابطه است.
پاسخ به این سوال مخصوصا برای کودکان پیش دبستانی اول و دوم بسیار مهم تر
از مقاطع بالاتر است. چرا که هدف کودک از دوستی در سنین پایین بیشتر
کسب احساس لذت و شادکامی است.
کودکان هم رازهایی دارند و می خواهند پوشیده
بماند
دنیای کودکان پر از رمز و راز
است. آن ها نیز در خلوت خود با دوستانشان رازهایی را بیان می کنند که دوست
ندارند جایی درز پیدا کند. آن ها هم چون ما به دنبال کسی هستند که اسرار
شگفت انگیزشان را برملا نکند و به طور کلی فردی قابل اطمینان باشد.
هر عاملی که خلاف آن را نشان دهد رابطه دوستی را بر هم می زند. از جمله
این ویژگی های شخصیتی دفع کننده می توان به پرخاشگری، دروغ گو بودن و محرم اسرار نبودن اشاره کرد. در این بین دوستانی که راستگو،
وفادار
و رازدار هستند، محبوبیت بیشتری نزد کودکان ما دارند.
دوست شدن یعنی همراه شدن، همکار
شدن، کمک کردن، چیزی بگیری و چیزی بدهی. کودکان اگر احساس کنند
که دوستشان یک دنده و انعطاف ناپذیر است، رابطه دوستی خود را با او قطع
خواهند کرد
کدام کودکان از دایره دوستی ها بیرون می مانند؟
داشتن هدف در زندگی برای هر انسانی از ملزومات
مهم به شمار می رود، حتی برای فرزند کوچک ما. همانطور که
ما بزرگترها در انتخاب دوستان خود دقت می کنیم که مبادا مانعی
بر سر رسیدن ما بر اهدافمان نباشند، کودک نیز در ارتباطش با کودک دیگر سبک
و سنگین می کند. او دوست دارد با کسی همراه و همبازی شود که سدی در برابر
اهدافش ایجاد نکند. کودکانی که حساس، انفجاری و مداخله گرند، معمولا از
دایره دوستی خارج می شوند و در مقابل کودکانی که مشارکت کننده و یاری دهنده اند، مورد استقبال کودکان قرار می گیرند.
کودکان، دوستان منعطف تر را ترجیح می دهند
رابطه هایی که یک طرفه هستند، مانند دو سر
طنابی اند که یک سر آن برای گره زدن به سر دیگر به دور آن می
پیچد، ولی سر دیگر طناب هیچ انعطافی برای ایجاد یک گره محکم از
خود نشان نمی دهد. مسلما این دو سر طناب به یکدیگر گره نمی خورند و از هم گسسته
می شوند. دوستی هایی که در آن طرف مقابل فرد، نقش قلدر را دارد، دوامی
نمی آورد. دوست شدن یعنی همراه شدن، همکار شدن، کمک کردن، چیزی بگیری و
چیزی بدهی. کودکان اگر احساس کنند که دوستشان یک دنده و انعطاف ناپذیر
است، رابطه دوستی خود را با او قطع خواهند کرد. برتری طلبی در روابط به
هیچ کس احساس زیبایی را منتقل نمی کند. دوستانی که قابلیت همکاری دارند و
از طرفی پاسخ های مثبتی را برای دوستشان به ارمغان می آورند از محبوبیت
بیشتری نزد کودکان برخوردارند.
معادلات دنیای کوکان گاهی بسیار شبیه ماست
تا به حال کسانی را دیده اید که سالیان
زیادی از دوستی شان می گذرد ولی همچنان مانند روزهای اول
بعد از دیدار یکدیگر احساس بسیار زیبایی دارند؟ این نوع دوستی
ها بسیار طولانی، عمیق و شگفت انگیز است. این افراد اذعان می کنند وقتی
اوقات خود را با دوست صمیمی شان می گذرانند، احساس سبک بودن و اعتماد به نفس دارند. دوستان می توانند احساس خوب و راضی بودن را به ما منتقل کنند. وقتی کسی این حس را به شما منتقل می کند، ناخودآگاه دوست
دارید
دوباره با او دیدار کنید.
چرا که او با رفتار و صحبت هایش توانسته انرژی مثبتی را به شما منتقل کند. این انرژی همان حسی است که برایمان
حرمت نفس به ارمغان می آورد. در دنیای کودکان نیز وضعیت به همین منوال است. کودکانی
که پر مهر و محبت اند و با کلمات و رفتار خوب خود کودک دیگر را تشویق می کنند از جذابیت بیشتری برخوردارند. کودکانی که به طرف مقابل
توهین
می کنند، بدجنس اند و نسبت به واکنش های دوست خود پاسخ
مثبتی را نمی دهند، از دایره دوستی ها کنار گذاشته می شوند.
دوستم! چقدر شبیه منی؟
کودکان دوست دارند با کسی رابطه دوستی برقرار
کنند که شبیه یکدیگر باشند. یعنی همسن بودن، هم زبان بودن،
علایق و ارزش های مشابه داشتن و پای بند بودن به آنچه در یک
گروه به عنوان راز یا پیمان شناخته می شود از ویژگی های مثبت است. ولی در
مقابل هر چیزی که این توازن بین دوستی و شبیه بودن را برهم بریزد، می
تواند عاملی برای دفع دوستی در گروه کودکان باشد.
معدل رفتاری کودکان در دوستی ها مهم است
یادمان باشد وقتی صحبت از معیار یا مولفه های
ذهنی یک کودک برای پیدا کردن دوست به میان می آید، باید
مجموعه ای از این ویژگی ها را در کنار یکدیگر قرار داد. مثلا اگر
کودکی در برخی از مواقع رفتارهای بدجنس گونه از خود نشان می دهد، ولی بیشتر
خنده رو و شوخ طبع است، هم چنان در دایره دوستی ها قرار می گیرد. بنابراین
هر چه میزان ویژگی های مثبت رفتار و گفتاری در فردی بالاتر باشد، احتمال
پذیرفته شدن او نیز در گروه بالاتر می رود.