كودكتان
بي‌قرار شده؟ بي‌دليل جيغ مي‌زند و گريه مي‌کند؟ آب دهانش راه افتاده؟ اسهال گرفته
يا دور دهانش جوش زده و زخم است؟ تب دارد؟ غذا نمي‌خورد و بدخلق شده؟ همه اينها مي‌تواند
علايم دندان درآوردن باشد و معمولا همه‌شان هم به محض اينكه دندان‌ها نيش زدند،
برطرف مي‌شوند. رويش دندان‌هاي شيري دوره سختي است و با مشکلات و علايمي همراه است
که براي هريک راه‌حل‌هاي بجا و نابجايي وجود دارد. با «نوزادان» اين هفته، همراه
شويد تا درباره اين مرحله از زندگي شيرخوارتان راهنمايي‌هاي لازم را از متخصصان
«سلامت» دريافت کنيد.
اگر دير و زود شد، نگران نشويد!
رويش دندان‌هاي شيري تقريبا از سن 4 تا 6 ماهگي آغاز مي‌شود و تا 3 سالگي
ادامه مي‌يابد. در پايان اين سن کودک بايد 20 دندان شيري داشته باشد. البته والدين
نبايد نگران ديروزود شدن اين مساله باشند چون 6-5 ماه تاخير يا تقدم در رويش دندان‌ها
طبيعي است و نشانه کمبود ريزمغذي‌هايي مثل کلسيم محسوب نمي‌شود. گاهي برخي کودکان
حين تولد يا يک ماه بعد از آن دندان درمي‌آورند و برخي ديگر يک ساله هستند و هنوز
2 دندان در فک پايين دارند. مادرها حس خوبي از رويش زودهنگام دندان‌هاي شيرخوار
ندارند چون مراقبت از دندان‌ها وقتي زودتر از موقع مي‌رويند سخت‌تر است. ممكن است
اين دندان‌ها سفتي لازم را نداشته باشند و گاهي خطر افتادن و بلعيدن هم وجود دارد.
در عين حال، گاهي زود دندان درآوردن مانع تغذيه اصولي كودك و ناراحتي مادر حين
شيرخوردن مي‌شود، چون کودک سينه مادر را گاز مي‌گيرد. ديرتر رويش پيداكردن دندان‌ها
هم اگر همه مسائل يعني وزن‌گيري و ترشح هورمون‌ها در کودک عادي باشد اشکالي ندارد
و مراقبت‌كردن از دندان ساده‌تر و بهتر است.
نگاه متخصص‌دندان‌پزشکي کودکان
دکتر احمد جعفري
دانشياردانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي
از دنداني‌هاي پلاستيکي استفاده کنيد
قديمي‌ها براي تسريع درد و خارش ناشي از رويش دندان‌ها، قند روي لثه کودک مي‌ساييدند
که اين کار اصلا توصيه نمي‌شود و تنها باعث
زخم‌شدن لثه و التهاب و عفونت مي‌شود.استفاده از گوشت نيم‌پز را هم توصيه نمي‌کنيم
زيرا گرچه مانند دنداني عمل مي‌کند اما مي‌تواند آلودگي ميکروبي داشته باشد.
دادن هويج نيز در شرايطي که خطر بلع وجود دارد مجاز نيست. بهترين وسيله که
جايگزين مناسبي براي گوشت نيم‌پز يا هويج است که خيلي‌ها به اشتباه به اين کودکان
مي‌دهند، دنداني‌هاي پلاستيکي است که انواع استاندارد آن در داروخانه‌ها به فروش
مي‌رسد. بهتر است به اين دنداني، بندي آويزان کنيد تا دور گردن کودک باشد و به
زمين نيفتد و آلوده نشود.
برخي از اين انواع را مي‌توانيد در فريزر بگذاريد تا خنک شود و اثر بي‌حس‌کنندگي
خفيفي داشته باشد.
استفاده از ژل‌هاي بي‌حس‌کننده دندان را توصيه نمي‌کنيم زيرا معمولا روي موضع
زده نمي‌شوند و همزمان لب و زبان کودک را بي‌حس مي‌کنند و باعث مي‌شوند کودک زبانش
را گاز بگيرد.
ژل در صورتي که دقيقا روي موضع زده شود و چند لحظه بعد با دستمال پاک شود، ايرادي
ندارد اما استفاده زياد به مدت طولاني در تمام دهان توصيه نمي‌شود.
نگاه متخصص‌دندان‌پزشکي کودکان
دکتر غلامحسين رمضاني
دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي
چرا بچه‌ها موقع دندان درآوردن تب مي‌کنند؟
يکي از اصلي‌ترين عارضه‌ها و علايم رويش دندان، بيقراري و بي‌اشتهايي کودک و
خارش لثه است که به دنبال لرزش ريشه براي بيرون‌زدن دندان بروز مي‌کند. براي تسکين
اين خارش، کودکان همه چيز را به دهان مي‌برند و فشار مي‌دهند. اين فشار آوردن خودش
به رشد سريع‌تر دندان کمک مي‌کند. در صورتي که بيقراري کودک شديد باشد، براي تسکين
علايم مي‌توان از قطره استامينوفن استفاده کرد اما اگر بيقراري‌اش شديد نيست،
اجازه بدهيد روند رويش دندان به صورت طبيعي طي شود. ريزش آب دهان نيز از علايم
دندان درآوردن است و برخلاف عقايد رايج، فرقي نمي‌کند کودک آب دهان را قورت دهد يا
بيرون بريزد. در هر صورت آب دهان باعث مشکل نمي‌شود و عامل اسهال يا زخم شدن دور
دهان کودک نيست. تب و اسهال نيز گرچه خيلي مرتبط با رويش دندان نيست اما با آغاز
روييدن دندان‌ها در برخي کودکان مشاهده مي‌شود. همزماني اسهال و تب و رويش
دندان‌ها 2 دليل اصلي دارد؛ اولا حول و حوش 6-4 ماهگي كه دندان‌ها هم در حال رويش
هستند، سيستم دفاعي بدن كودك به تدريج مستقل از مادر مي‌شود و اين مقاومت بدنش را
كاهش مي‌دهد و باعث مي‌شود علايمي مانند تب و اسهال بروز كند. ثانيا در اين زمان
كودكان براي تسکين خارش لثه دست يا هر چيز آلوده‌اي را به دهان مي‌برند و اين باعث
ورود ميكروب‌ها به بدن مي‌شود.