یک کارشناس گفتاردرمانی گفت: دیرزبانی یا در اصطلاح دیر زبان باز کردن به حالتی گفته می‌شود که کودک تا سن 3 سالگی نتواند به اندازه کودکان هم سن و سال خود صحبت کند، به عبارت دیگر حالتی است که دایره لغات کودک در 3 سالگی، در حدود 90 درصد کمتر از هم سن و سالان خود باشد.
پیمان زمانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) -منطقه خوزستان- اظهار کرد: عوامل متعددی در بروز دیر زبانی کودکان وجود دارد که یکی از علل اصلی آن عقب ماندگی ذهنی است. این دلیل، عاملی بسیار مهم بین عوامل دیگر دیرزبانی است که والدین باید قبل از 3 سالگی متوجه شوند که کودک دچار دیر زبانی است یا نه؟ و اگر کودک دچار کم‌رشدی مهارت‌های حرکتی، شناختی و هوشی باشد، بهتر است برای تست به پزشک مراجعه شود.
وی ادامه داد: کم‌شنوایی نیز می‌تواند عامل دیگر در دیرزبانی کودک باشد. گاه کودک از لحاظ ذهنی و هوشی در سطح خوبی است ولی به دلیل این‌که مشکلات شنوایی دارد و خانواده از کودک خود غافل بوده‌اند، کودک نمی‌تواند گفتار دیگران را به درستی گوش دهد و در نتیجه، دیرتر از حد معمول زبان باز می‌کند.
این کارشناس گفتاردرمانی افزود: موارد دیگری نیز می‌تواند در دیر زبانی سهم داشته باشند ولی کمتر اتفاق می‌افتند؛ صرع و تشنج موجب می‌شود فعالیت مغزی به یک باره تخلیه شود و در این حالت، اطلاعات حافظه کودک خالی می‌شود، همچنین داروهایی که برای کنترل صرع و تشنج برای بیمار تجویز می‌شود، فعالیت مغز را کاهش می‌دهند و در نتیجه، یادگیری کودک کاهش می‌یابد و صحبت کردن کودک در این حالت به تاخیر می‌افتد.
زمانی گفت: مشکلات روانپزشکی و در عمده‌ترین نمونه، اوتیسم نیز از دلایل دیرزبانی هستند. از علامت‌های اصلی وجود یک بیماری روانپزشکی در کودک، صحبت نکردن است، کودک در چند کلمه محدود باقی می‌ماند و به صورت مرتب همان چند کلمه را تکرار می‌کند.
وی بیان کرد: اگر عوامل پزشکی را جداگانه مطالعه کنیم در واقع هیچ علت مشخصی برای دیر زبانی پیدا نمی‌شود و تنها یک حالت شایع است.
این کارشناس گفتاردرمانی درباره تفاوت دیر زبانی و لکنت زبان توضیح داد: لکنت زبان، طیف دیگری از اختلالات صحبت کردن است. در اختلال لکنت زبان کودک صحبت می‌کند ولی نمی‌تواند کلمات را به درستی بیان کند. کلمات را تکرار می‌کند، روی کلمات گیر می‌کند یا بعضی از کلمات را با فشار آوردن و با تلاش زیاد بیان می‌کند.
زمانی درباره علت دیرزبانی در کودکان عنوان کرد: مشکلاتی که در زمان بارداری به وجود می‌آیند مانند مسمومیت دوران بارداری، دیابت، فشار خون مادر، ضربه‌هایی که به شکم مادر باردار وارد می‌شوند یا کمبود اکسیژن در هنگام زایمان روی سیستم مغزی کودک اثر مستقیم می‌گذارد و برای کنترل این آثار، باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
وی با بیان این‌که قطعی نیست که دیرزبانی جنبه ارثی دارد یا نه، گفت: معمولا و به طور طبیعی، پسرها نسبت به دخترها کمی دیرتر شروع به حرف زدن می‌کنند و در واقع، در دیرزبانی روابط ژنتیکی کمتر مشاهده شده است.
این کارشناس گفتاردرمانی یادآور شد: والدین هنگامی که مشاهده کنند کودکشان نسبت به هم سن و سالان خود کمتر صحبت می‌کند و دایره لغات کمتری دارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنند.
زمانی بیان کرد: والدین باید با کودکان دیر زبان خود بازی‌های کلامی داشته باشند و از شعرخوانی‌های ساده استفاده کنند، فرصت صحبت کردن به کودک بدهند، در هنگام صحبت کردن کودک به او نگاه و توجه کنند، قصه‌های کوتاه و ساده برای کودک تعریف کرده و در هنگام حرف زدن او را مجبور به تکرار یک کلمه نکنند زیرا در این حالت، کودک دچار هیجان و فشار خواهد شد.
وی با بیان این‌که برای پیشگیری از دیرزبانی، والدین باید با کودکان خود صحبت و بازی کنند، تصریح کرد: ممکن است دلیل دیر زبانی، هیچ‌کدام از عوامل عقب‌ماندگی نباشد. گاه کودکان والدین شاغل نیز دچار دیرزبانی می‌شوند که در این حالت والدین باید بیشتر به کودکان خود توجه کرده و کودک را از شنیدن و گفتن محروم نکنند.