چندي پيش، ريچارد لين، روانشناس انگليسي و تاتو وانهنس، محقق فنلاندي، مطالعه جالبي روي مردم برخي کشورهاي دنيا انجام دادند تا متوجه شوند باهوشترين و کم‌هوش‌ترين مردم جهان، در کدام کشورها زندگي مي‌کنند...
نتيجه پژوهش نشان داد مردم سنگاپور با ميانگين هوش 108، باهوشترين مردم دنيا هستند. بعد از سنگاپوري‌ها، مردم کره جنوبي، ژاپن، ايتاليا و ايسلند با ميانگين ضريب هوشي به ترتيب 106، 105، 102 و 101، رتبه‌هاي دوم تا پنجم را به‌خود اختصاص داده‌اند. در اين جدول، ميانگين هوش ما ايراني‌ها هم 84 تخمين زده شده و اين يعني از نظر عددي در رتبه بيست‌وسوم جهان هستيم اما چون برخي از کشورها با ميانگين‌هاي ضريب هوشي برابر در رده‌هاي هم‌رديفي جاي گرفته‌اند، رتبه اصلي ايران مي‌شود 98 در بين 188 کشور جهان. کشور آفريقايي گينه هم با ميانگين هوش 59، کم‌هوش‌ترين کشور دنيا شد.
شايد بپرسيد راز باهوش شدن آدم‌ها چيست؟ شايد اين پرسش در ذهن‌تان به وجود بيايد که چرا کشورهاي جنوب شرق آسيا يا کشورهاي حاشيه مديترانه، بهترين رتبه‌ها را در اين جدول هوش به خود اختصاص داده‌اند؟ آيا مي‌شود همه چيز را به گردن ژنتيک انداخت يا خورد و خوراک و عوامل محيطي هم در باهوش شدن نسل يک کشور نقش دارند؟ با «سفره سالم» اين شماره همراه بشويد تا جواب اين سوال‌ها را با هم بررسي کنيم.
نقش مهم تغذيه
محققان انگليسي معتقدند تغذيه مناسب تا زماني که مغز بچه‌ها در حال رشد و تکامل است، نقشي اساسي در افزايش ميزان هوش ايفا مي‌کند بنابراين هر مادري که دوست دارد فرزند باهوش‌تري داشته باشد، بايد به نوع خورد و خوراک خود در دوران بارداري اهميت زيادي بدهد و حواسش به تغذيه سالم فرزندش تا رسيدن به سن
2 سالگي هم باشد. البته، اين بدان معنا نيست که هوش ما بعد از 2 سالگي قابليت ارتقا ندارد اما نقش تغذيه در باهوش شدن بچه‌ها تا 2 سالگي، بيشتر از زماني است که مثلا آنها ديگر کنکوري شده‌اند و مي‌خواهيم خوراکي‌هايي براي افزايش هوششان در برنامه غذايي آنها بگنجانيم. البته ما تا آخر عمرمان هم مي‌توانيم حافظه کوتاه يا بلندمدت خود را با کمک مواد غذايي سالم يا ورزش‌هاي فيزيکي و فکري تقويت کنيم اما بعد از طي روند تکامل مغز، ديگر نمي‌توان به افزايش خارق‌العاده هوش يا همان IQ با کمک تغذيه و ورزش چندان اميدوار بود.
بهترين و بدترين خوراكي‌ها
حالا شايد اين سوال برايتان پيش بيايد که اگر مادري بخواهد در دوران بارداري، با نوع تغذيه خود، فرزند باهوش‌تري به دنيا بياورد، بايد چکار کند يا بهترين تغذيه براي بچه‌هايي که مي‌خواهيم باهوش‌تر بشوند، چيست؟ يکي از مهم‌ترين مواد مغذي که باعث افزايش هوش مي‌شود، اسيدهاي چرب امگا3 است. به‌همين دليل مردم کشورهاي جنوب شرق آسيا و سواحل مديترانه که ماهي و روغن زيتون بيشتري در برنامه غذايي‌شان دارند، باهوش‌تر از ساير مردم جهان هستند. اسيدهاي چرب امگا3 مي‌توانند به تکامل بهتر مغز، افزايش هوش و عملکرد مغز و تقويت حافظه در افراد مختلف کمک کنند. ميگو و ماهي‌هاي چربي مانند سالمون، قزل‌آلا، کيلکا، خال‌مخالي و ساردين و روغن‌هاي گياهي مغذي مثل روغن زيتون، بذر کتان و کانولا، سرشار از امگا3 هستند. گردو هم جزو منابع امگا3 محسوب مي‌شود. بد نيست بدانيد مصرف گوشت‌ها و غذاهاي فرآوري‌شده مانند انواع سوسيس، کالباس، ناگت‌ها، غذاهاي آماده و کنسروي، فست‌فودها و غذاهاي چرب و سرخ‌شده، تاثيري منفي بر رشد مغز جنين مي‌گذارد و باعث کاهش هوش بچه‌ها مي‌شود. پس هرچقدر که فرزندان خود را ديرتر با اين گروه غذاها آشنا کنيد، کمک بيشتري به ارتقاي هوششان کرده‌ايد. مصرف فراوان ميوه و سبزي تازه از دوران کودکي تا 30 سالگي نيز باعث مي‌شود ميانگين هوش حداقل 5 نمره بالاتر برود. فلفل تند هم سرشار از ويتامين C است و اگر در برنامه غذايي مادر باردار و شيرده جاي بگيرد، مي‌تواند کمک زيادي به رشد مغزي و افزايش هوش فرزندشان بكند. بذر کتان هم يکي ديگر از منابع بسيار غني از امگا3 محسوب مي‌شود که مادران باردار مي‌توانند روزي يک مشت بسته از آن را در برنامه غذايي خود جاي بدهند و از زماني که فرزندشان توانايي خوردن خوراکي‌هاي سفره خانواده را داشت، روزي 5 عدد تخم کتان آسياب‌شده را داخل غذاهاي او بريزند. گوجه‌فرنگي، جزو ديگر خوراکي‌هايي است که به دليل داشتن ليکوپن، با راديکال‌هاي آزاد موجود در بدن مبارزه مي‌کند و جلوي تخريب سلول‌هاي مغزي را مي‌گيرد. بهتر است گوجه‌فرنگي تازه در رژيم غذايي تمام مادران باردار و شيرده جاي بگيرد. کلم بروکلي، جزو سبزي‌هاي برگ سبز تيره طبقه‌بندي مي‌شود و سرشار از ويتامين K، و ويتامين C و انواع آنتي‌اکسيدان‌هاست. ويتامين K در بهبود عملکرد مغز و افزايش هوش جنين و کودکان خردسال، نقش بسزايي دارد. انواع مغزها، دانه‌ها، حبوبات، ميوه‌ها (به خصوص موز)، سبزي‌ها، تخم‌مرغ و لبنيات کم‌چرب هم جزو ديگر خوراکي‌هايي هستند که دريافت آنها از دوران جنيني تا حدود 5 سالگي مي‌تواند به رشد مغزي و افزايش هوش کمک کند.
نقش انكارناپذير ژنتيک
هرچند تغذيه مناسب مي‌تواند نقش مهمي در افزايش هوش بچه‌ها بازي کند، اما به‌هر حال نمي‌توانيم از نقش ژنتيک هم در افزايش يا کاهش ميزان هوش چشم‌پوشي کنيم؛ يعني اگر پدر و مادري با متوسط هوش 85 با يکديگر ازدواج کنند، نبايد توقع داشته باشند بتوانند با کمک تغذيه، هوش فرزند خود را به بالاي 120 برسانند! دکتر پيتر کاندن، روانشناس، معتقد است حدود 70-60 درصد هوش ما به زمينه‌هاي محيطي و ژنتيکي‌مان برمي‌گردد و والدين مي‌توانند فقط 40-30 درصد در باهوش‌تر شدن كودكشان نقش داشته باشند.