اگر امسال فرزندتان براي اولين بار مي‌خواهد به مهدکودک، پيش‌دبستاني يا مدرسه برود، حتما از خود مي‌پرسيد چطور مي‌توانيم اين تغيير بزرگ زندگي او را با حداقل چالش‌هاي احتمالي شروع‌کنيم. ..
ممکن است کودک بترسد، خيلي خوشحال شود يا به يادگيري، واکنش‌هاي مقاومتي نشان دهد. در اين مطلب به شما مي‌گوييم چطور فرزندتان را براي رفتن به مهدکودک يا مدرسه حاضر کنيد.
گاهي کودک قبل از رفتن به مدرسه وانمود مي‌کند بيمار است يا بهانه‌اي مي‌يابد که والدين او را از مدرسه رفتن معاف کنند. اين حالت را بيشتر در سنين 7-5 سال يا 14-11 سال مي‌بينيم. اين سنين زمان تغيير مقطع تحصيلي کودک است يعني ورود به دبستان يا راهنمايي. امتناع از مدرسه رفتن زماني ديده‌مي‌شود که بچه‌ها مدتي در خانه مي‌مانند و به والدين نزديک‌تر مي‌شوند، مثلا در ايام تابستان يا دوران نقاهت يک بيماري.
در اين موارد بايد فرزندتان را به روان‌شناس کودک و نوجوان نشان دهيد؛ بيدارشدن کودک با ترس غيرمعمول از خواب، ترسيدن از اينکه براي خود يا والدينش اتفاقي بيفتد، تعقيب بي‌وقفه والدين، ترس از تنهايي خوابيدن، ديدن کابوس شبانه، ترس از تاريکي، ترس‌هاي غيرعادي از دزد و هيولا، جنجال به پا کردن قبل از رفتن به مدرسه، ترس از ماندن در خانه اقوام و آشنايان.
اما سؤال اصلي اين يادداشت آن است که چه کنيم فرزندمان از مدرسه رفتن نترسد؟ در پاسخ به اين پرسش مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
1. انتخاب مدرسه يا مهدکودک مناسب: کيفيت مراقبت اولياي مدرسه بر رشد اجتماعي و تحصيلي کودک تاثير طولاني‌مدت دارد. ملاک انتخاب محيط آموزشي عبارت است از: نسبت کوچک‌تر تعداد دانش‌آموزان به اولياي مدرسه، فضاي وسيع و مناسب آموزشي، نور و تهويه مطبوع، وسايل مناسب آموزشي، نيمکت‌ها و دکوراسيون مناسب، مهارت و تجربه اولياي مدرسه يا مهد و برخورد موثر با کودکان.
2. آمادگي جسمي کودک براي محيط آموزشي: فرزندتان را براي بينايي و شنوايي‌سنجي و چکاپ به متخصص نشان دهيد. چند هفته قبل از شروع مدرسه به‌تدريج الگوي خواب و تغذيه مناسب را براي سال تحصيلي کودک تمرين کنيد. به اين ترتيب کودک براي صبح زود بلند شدن و صبحانه خوردن زودهنگام مشکلي نخواهد داشت.
3. آمادگي رواني کودک براي محيط آموزشي: بهتر است فرزندتان را با محيط آموزشي و اولياي مدرسه و آنچه يادمي‌گيرد و تفريحاتي که در مدرسه خواهد داشت، آشنا کنيد. ميتوانيد قبل از شروع سال تحصيلي او را براي ديدن محيط آموزشي ببريد. ميتوانيد اين کار را با تعريف يک داستان انجام دهيد.
4. آموزش رفتارهاي مناسب براي محيط آموزشي: فرزندتان تا حالا ملزم به رعايت قوانين جدي اجتماعي نبوده و فقط از شما اطاعت مي‌کرده است. به او ياد بدهيد با معلم، ناظم، مدير، مستخدم و همکلاسي‌هايش چطور برخورد کند. انضباط و ادب و بهداشت از مهم‌ترين نکاتي است که قبل از شروع سال تحصيلي بايد به فرزندتان بياموزيد. متاسفانه والدين تصور مي‌کنند فرزندانشان تمام اين نکات ريز مثلا سلام کردن، آشغال نريختن، دست در بيني نکردن، احترام به معلم، دوستي با همکلاسي‌ها، اجازه گرفتن در کلاس، نحوه دستشويي رفتن، رعايت کردن نوبت و... را مي‌دانند در صورتي که همين جزييات ممکن است باعث سرزنش چه از طرف اولياي مدرسه و چه همکلاسي‌ها شوند.
5. ايجاد انگيزه تحصيلي: کتاب خواندن براي کودک يا خريد کتاب براي کودکي که خواندن بلد است، نقش مهمي در ايجاد علاقه او براي يادگيري دارد. ميتوانيد خاطرات دوران تحصيل خود را براي او تعريف کنيد. الگوي مناسبي براي فرزندتان باشيد، خودتان هم مطالعه کنيد و درباره تاثير تحصيل و هدفمندي براي فرزندتان توضيح دهيد.
6. ارتباط مستمر و پويا با اولياي مدرسه: ثبت‌نام در مدرسه، آخرين وظيفه شما در روند تحصيل فرزندتان نيست. به‌طور منظم با ناظم، مدير و معلم فرزندتان در تماس باشيد تا نه‌تنها از روند تحصيل او با خبر باشيد بلکه اگر فرزندتان افت تحصيلي، بي‌انضباطي يا خطايي کرد، مشکل او را علت‌يابي و حل کنيد. شرکت در جلسات اوليا و مربيان عامل حمايت‌کننده خوبي براي دانش‌آموزان است.
7. رفع مشکلات روان‌شناختي کودک قبل از شروع سال تحصيلي: بهتر است مشکل فرزندتان را بشناسيد و براي رفع آن بکوشيد، مثلا برخي از کودکان اضطراب و تنش‌هاي جدايي يا مشکلات حاد خانوادگي دارند. بيش‌فعالي هم يکي از مهم‌ترين مشکلات کودکان است. کمبود عاطفي و مشکلات يادگيري از مشکلاتي هستند که بايد قبل از ورود به مدرسه شناخته شوند. در غير اين صورت انگيزه و اعتماد‌به‌نفس کودک براي تحصيل کم مي‌شود.
8. حمايت از کودک در سال تحصيلي: اگر کودک موفقيتي کسب کرد، او را تشويق کنيد و نشان بدهيد تلاش او را مي‌بينيد. فضايي براي بيان اتفاق‌هاي مدرسه در منزل به وجود بياوريد تا فرزندتان بتواند بدون واهمه ماجراهاي مثبت يا منفي مدرسه را برايتان تعريف کند. او را براي اشتباهي که مرتکب شده، سرزنش و به او پرخاش نکنيد بلکه راه‌حل مناسب را براي حل مسايل مشابه در آينده به او بياموزيد. در تمام جشن‌ها و مناسبت‌هايي که از شما دعوت مي‌شود، شرکت کنيد. فرزندتان را به موازات تحصيل علم به فعاليت‌هاي ورزشي، فرهنگي و اجتماعي مدرسه تشويق کنيد زيرا اگر تاکيدتان فقط بر درس باشد، تک‌بعدي مي?شود.
9. از کمال‌گرايي بپرهيزيد: نبايد فرزندتان را مجبور کنيد حتما نفر اول مدرسه شود زيرا اين رفتار باعث بروز مشکلات جدي در آينده او مي‌شود. يادتان باشد داشتن يک فرزند سالم و شاد و با انگيزه و تحصيلکرده بسيار بهتر از داشتن فرزندي است که هميشه شاگرد اول بوده اما ارتباط موثر اجتماعي را بلد نيست و انواع مشکلات روان‌شناختي را در خود جمع کرده است. کمال‌گرايي والدين، باعث افسردگي و کمبود اعتماد‌به‌نفس دانش‌آموزان مي‌شود.
10. پرهيز از تشويق‌هاي اغراق‌آميز: برخي والدين با گفتن جمله‌هايي مانند تو نابغه‌اي! هيچ‌کس مثل تو نيست و... سعي مي‌کنند در پيشرفت فرزندشان تاثير مثبتي داشته باشند اما اين رفتار اعتماد‌به‌نفس کاذبي به کودک مي‌دهد در حالي که واقعيت چنان توانايي‌هايي ندارد. به علاوه اين رفتار ممکن است باعث استرس شديد دانش‌آموز بشود و هميشه بخواهد والدينش را شگفت‌زده کند. تشويق بايد مبتني بر واقعيت باشد.