یک متخصص اطفال با اشاره به اینکه یک برنامه منظم برای زمان خواب باید برقرار شود، گفت: این زمان حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا به او فرصت آماده شدن برای خواب داده شود. دراین مدت باید حتی الامکان فعالیت‌های کودک کاهش یابد.
دکتر اکبر کوشانفر در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا منطقه دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان اینکه بهداشت خواب به مجموعه آداب و رهنمودهایی اطلاق می‌شود که باعث ترویج خواب کافی در شب و هشیاری کامل در روز می‌شود، گفت: برقراری بهداشت خواب در ابتدای زندگی باعث ادامه آن در تمام طول زندگی کودک شده، باعث پیشگیری از بروز بیماری‌های خواب می‌شود.
وی بارزترین علائم بهداشت را بد خوابی، خواب‌آلودگی در طی روز و بی‌خوابی در طی شب دانست و گفت: مقاومت برای خوابیدن، اضطراب خواب، دیر‌خوابیدن، بیدار‌شدن در طول خواب، زمان ناکافی خواب، سخت بیدار شدن به هنگام صبح و کج خلقی صبحگاهی از نشانه‌های خواب بد در کودکان است.
این متخصص اطفال یادآور شد: برنامه‌ریزی زمان خواب، شرایط محیطی محل خواب و رفتارها و عادات زمان خواب از عوامل مهم تاثیرگذار در ایجاد خواب راحت هستند.
دکتر کوشانفر با تاکید بر اینکه به منظور انجام برنامه‌ریزی خواب در کودک، زمان خواب و بیداری باید منظم باشد، گفت: این برنامه باید در طی هفت روز هفته به طور ثابت اجرا شود و در تعطیلات آخر هفته بیش از یک ساعت تغییر نکند که در مورد نوجوانان این تغییر تا دو ساعت هم ممکن است باشد.
وی گفت: یک برنامه منظم برای زمان خواب باید برقرار شود. این زمان حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا به او فرصت آماده شدن برای خواب داده شود. دراین مدت باید حتی الامکان فعالیت‌های کودک رو به کاهش باشد و از فعالیت‌های هیجان‌آور، مشاهده تلویزیون و بازی‌های ویدیویی، ورزش‌های ایروبیک و فعالیت‌های فیزیکی پرهیز شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین تصریح کرد: از مصرف کافئین (شکلات، چای، سودا)، مایعات زیاد، غذاهای حجیم و تنقلات شیرین در ساعات پایانی روز پرهیز شود.
قبل از خواب برای کودک آرامش ایجاد کنید
دکتر کوشانفر افزود: برای کمک به خواب ازغذاهای حاوی تریپتوفان مثل شیر و گوشت بوقلمون استفاده شود و به‌عنوان میان وعده قبل از خواب به کودک اسنک‌های سبک داده شود. فعالیت‌های خوب قبل از خواب شامل حمام گرفتن با آب گرم، خواندن داستان برای کودک، داشتن ساعتی همراه با آرامش با خانواده، گوش کردن به موزیک ملایم یا صداهای طبیعی، یادآوری خاطرات شیرین نیز در ایجاد شرایط خواب راحت موثر است.
وی گفت: همراه با بزرگ شدن کودک، روتین زمان خواب را می‌توان تغییر داد به طور مثال می‌توان در خارج ازمنزل قدم زد یا راجع به حوادث روز یا برنامه فردا صحبت کرد یا به انجام بازی‌های کارتی یا تخته‌ای یا پازل، پرداخت.
این متخصص اطفال گفت: کودکان بزرگتر ممکن است قبل ازخواب به مطالعه بپردازند یا به موزیک گوش کنند یا به سرگرمی‌های آرام مورد علاقه‌شان مشغول شوند. با وجود انجام تمام فعالیت‌های فوق، کلید اصلی روتین زمان‌خواب این است که کودک بداند چه ساعتی باید لباس خواب بپوشد و دندان‌هایش را مسواک کند و چه زمانی باید در رختخواب باشد و چه مدت را در رختخواب به فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن بپردازد، در واقع کودک نباید مدت زیادی از زمان بیداریش را در رختخواب بگذراند.
کوشانفر گفت: اگر کودک در زمان مقرر برای خواب آماده نبود می‌توان این زمان را برای 30 دقیقه به تأخیر انداخت ولیکن برای رسیدن به زمان خواب همیشگی باید زمان خواب را به تدریج جلو کشید تا به ساعت خواب مقرر همیشگی رسید.
وضعیت محیط اتاق خواب
این متخصص اطفال گفت: درجه حرارت اتاق خواب کودک باید مناسب و ثابت باشد. محیط اتاق خواب بهتر است تاریک بوده و در صورت نیاز یک چراغ خواب کوچک روشن شود.
وی افزود: در طول شب، لحظات کوتاهی به کودک سرزده شود تا ازسلامت او اطمینان حاصل شود. تهویه هوای اتاق مناسب و محیط خواب آرام و بی‌سروصدا باشد، کودک را نباید زمانی که ناراحت است در رختخواب گذاشت.
دکتر کوشانفر گفت: رختخواب فقط برای خوابیدن است و در محدوده آن کودک نباید به بازی کردن، غذا خوردن یا مشاهده تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری و ویدیویی یا صحبت کردن با تلفن بپردازد، در زمان خواب این وسایل باید خاموش باشد. در عوض وسایل و ابزاری که برای کودک ایجاد امنیت و آرامش می‌کند مانند عروسک، اسباب بازی یا پتوی خاص را می‌توان در اختیار او گذاشت.
وی همچنین افزود: لباس خواب کودک باید راحت و مناسب باشد. کودک را باید در وضعیت خواب‌آلود اما هنوز بیدار به رختخواب گذاشت تا دررختخواب به‌خواب رود، اگر اجازه داده شود تا کودک هرکجا که خوابش گرفت بخوابد، شکستن این عادت بسیار مشکل است. درصورتی که کودک درطول شب مرتبا می‌غلتد، بهتر است او را از رختخواب بیرون آورد و به یک فعالیت با تحرک کم مانند مطالعه کردن مشغول نمود و مجددا پس از 20 تا 30 دقیقه به رختخواب بازگرداند.
تاثیر عادات و رفتارهای روزانه کودک در خواب شبانه
دکتر کوشانفر با بیان اینکه بسیاری از عادات و رفتارهای روزانه به خواب شب کودک کمک می‌کند، گفت: کودک درابتدای صبح و به محض بلند شدن از خواب درمعرض نور خورشید قرار گیرد، اطمینان از دریافت نور طبیعی خورشید در طی روز به حد کافی، تاثیری مثبت برای ایجاد آرامش وی در طول روز دارد.
وی گفت: عدم استفاده از اتاق خواب کودک برای تنبیه، نظارت برصحنه‌هایی که کودک درطی روز از طریق تلویزیون، اینترنت و بازی های ویدیویی می‌بیند و نهایتا توجه به هرگونه تغییر هیجان‌آور مانند مشکلات مدرسه، طلاق، مرگ عزیزان کودک، نقل مکان یا رقابت با خواهر و برادر که ممکن است بر خواب کودک تأثیرگذار باشد، باید به طور جدی از جانب والدین مورد توجه قرار گیرد.