نوزادانی که زرد می‌شوند

زرد بودن رنگ پوست در روزهای نخست تولدش نگرانی همه را به دنبال دارد، نگرانی در چشمان مادرش موج می‌‎زند‌، نگرانی از تاثیر این زردی در سلامت فرزندش‌.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کویر، هر روز بر تعداد نوزادانی که روزهای نخست تولدشان را باید در دستگاه‌های فتوتراپی بگذرانند، افزوده می‌شود و این در حالیست که این موضوع نگرانی و تشویش والدین به ویژه مادر را در نخستین روزهای پس از زایمان به همراه دارد‌.

اینجا، بخش نوزادان بیمارستان سیدالشهدای کرمان است، تعداد زیادی از مادران همراه با نوزادان خود منتظرند تا فرزندشان را برای بهبودی به دستگاه‌های فتوتراپی بسپارند‌.

"اسماء محمدی"، یکی از این مادران است که اشک‌ریزان در حال شیردادن به فرزندش است و هراز گاهی نیز دعایی را زیر لب زمزمه کرده و برای بهبود حال نوزادش دعا می‌کند، وی به ایسنا می‌گوید: استرس و دلشوره بسیاری دارم و بسیار نگرانم.

وی می‌گوید: نگرانی و استرس باعث شده است نتوانم به فرزندم شیر دهم، در شرایطی که پزشک به من توصیه کرده است بهترین ماده غذایی برای رفع زردی نوزادم، شیر مادر است‌.

این در حالیست که دکتر" فرزانه غضنفری پور"، فوق تخصص کودکان و نوزادان به ایسنا می‌گوید: یکی از بیماری‌هایی که گاهی به طور جدی نوزاد و والدین او را دچار مشکل می کند، زردی است، به طور معمول نوزادان باید در روز سوم و هفتم پس از تولد توسط پزشک متخصص نوزادان ویزیت شوند، ولی اگر نوزادی زودتر از روز سوم زرد شد، باید به پزشک مراجعه کرد، چرا که هر میزان زردی زودتر شروع شود، اغلب شدیدتر است و باید درمان آن نیز زودتر انجام شود.

وی ادامه می‌دهد: ممکن است زردی تنها در چشم نوزاد دیده شود یا علاوه بر چشم، مخاط و پوست بدن نوزاد نیز زرد شود، زردی نوزاد به علت افزایش میزان بیلیروبین در خون به وجود می‌آید.

غضنفری‌پور در پاسخ به این سوال که آیا خانواده‌ها خود می‌توانند درمورد شدت یا کاهش زردی و درمان آن بدون حضور به پزشک اقدام کنند، می‌گوید: متاسفانه این مورد بسیار شایع است، در شرایطی که حدس زدن میزان زردی نوزاد حتی برای پزشکان با تجربه که روزانه نوزادان زرد را مشاهده می‌کنند، کار مشکلی است و اکثر موارد به آزمایش نیاز است، معمولاً بزرگترهای فامیل در مورد زردی نوزاد قضاوت می‌کنند و حتی راهی را برای درمان نیز توصیه می‌کنند که این باعث مراجعه دیر هنگام به پزشک شده و میزان زردی نوزاد افزایش می‌یابد و جز بستری سریع در بیمارستان و انجام درمان‌های تهاجمی اورژانسی مثل تعویض خون، راهی نیست.

وی ادامه می‌دهد: بیشتر نوزادان در هفته اول تولد درجاتی از زردی دارند که میزان آن اکثراً کم است و هیچ خطری ندارد، چراکه پس از مدتی به خودی خود بر طرف می‌گردد و نیاز به اقدام تشخیصی و درمانی خاصی در مورد این نوع زردی نیست، اما حدود 20 تا 30 درصد از نوزادان دچار زردی شدید می‌شوند که چنانچه به حال خود رها شوند، ممکن است دچار آسیب و عوارض مغزی شدید همچون عقب افتادگی‌، کری، فلج اندام‌ها، تشنج و مرگ) شوند.

غضنفری پور، دیابت مادر، نژاد، نارس بودن نوزاد، بعضی داروها، نوزاد مذکر، شیر مادر، تاخیر در دفع مدفوع نوزاد، سابقه زردی فیزیولوژیک در خواهر و برادر و کاهش وزن را از عوامل مستعدکننده زردی می‌داند و می‌گوید: آلودگی هوا که این روزها مشکل غالی بیشتر شهرهای ماست، در بروز این پدیدن نقش دارد‌.

این فوق تخصص کودکان و نوزادان در خصوص دستگاه فتوتراپی نیز می‌گوید: درمان اصلی و پیشگیرانه زردی نوزادان فوتوتراپی یا نور درمانی است که با تابش نور آبی به طول موج 480 نانومتر به پوست نوزاد با شدت و فاصله مناسب می‌رسد.

دکتر غضنفری‌پور ادامه می‌دهد: فوتوتراپی را در بیمارستان و در منزل هم می‌توان انجام داد. تاکید می‌شود اگر زردی نوزاد پر خطر باشد، به طوری که احتمال رسیدن بیلیروبین به میزانی که منجر به آسیب مغز می‌شود، وجود داشته باشد، حتماً می‌بایست طفل در بیمارستان بستری می‌شود. در مواردی که میزان بیلیروبین نوزاد از حد آستانه خطر عبور کند، درمان فوتوتراپی کافی نیست و خون نوزاد می‌بایست به سرعت تعویض شود. لازم به ذکر است، در صورتی که درمان پیشگیرانه فوتوتراپی به موقع شروع شود، به درمان‌های تهاجمی کمتر نیاز می‌شود.

وی با بیان اینکه نباید جهت درمان زردی نوزاد از هر نوع ماده غذایی جز شیر مادر استفاده شود، می‌گوید: اغلب خانواده‌ها با مشاهده زردی کودک از آب گلوکز و آب قند برای درمان استفاده می‌کنند، در حالی که چنانچه شیر مادر کافی باشد و تغذیه با شیر مادر در چند روز اول تولد مکرراً انجام شود(8 الی 12 بار در 24 ساعت) خوراندن هیچ نوع مایعات دیگر به نوزاد نیاز نیست.

غضنفری‌پور می‌افزاید: البته اگر شیر مادر کم باشد یا تغذیه صحیح با شیر مادر انجام نشود، نوزاد دچار کم آبی و افزایش بیلیروبین سرم می‌شود که در گذشته پزشکان به نوزادانی که مبتلا به کم آبی بدن بودند، آب، گلوکز و آب قند را توصیه می‌کردند، اما امروزه برای بر طرف شدن کم آبی بدن نوزاد و کاهش زردی آن با نظر پزشک متخصص به دادن شیر خشک کمکی در کنار شیر مادر توصیه می‌کنند تا کمبود آب بدن نوزاد جبران شود، بنابراین امروزه آب قند و مایعات دیگر برای درمان زردی نوزاد جایگاهی ندارند.

وی در مورد تاثیر داروهای گیاهی در درمان زردی نیز می‌گوید: برای درمان زردی نوزادان داروهایی نظیر شیر خشت، شکر سرخ، اسفرزه، ترنجبین، عرق کاسنی و غیره توصیه می‌شود که مکانیزم اثر همه آنها یکی است و تاثیر مسهل برای نوزاد دارد، البته افزایش دفعات اجابت مزاج در نوزادانی که در چند روز اول دفعات کمی اجابت مزاج داشته باشند، می‌تواند به دفع بیلیروبین از روده‌ها کمک کند، ولی در نوزادانی که خودشان دفعات مکرر اجابت مزاج دارند، این داروهای گیاهی هیچ کمکی نکرده و حتی می‌تواند باعث اسهال، بی حالی یا کاهش آب بدن نوزاد شود، بنابراین مصرف آنها توصیه نمی‌شود.

به گزارش ایسنا، معمولاً زردی بیماری جدی محسوب نمی‌شود و طی یک تا دو هفته بهبود می‌یابد،، پس به جای استرس و نگرانی زیاد، هر چه سریعتر به پزشک مراجعه تا نوزادتان را از عوارض خطرناک بعدی ناشی از این بیماری نجات دهید.

گزارش از: فرزانه لشکری، خبرنگار ایسنا، منطقه کویر