نگرانی‌های رنگارنگ بلوغ

از آنجا كه افراد در نوجوانی با آینده بلند مدت خود نیز فكر می كنند، نگرانی های آنها فقط مربوط به مسائل گذاری فعلی نمی شود.

اخص ترین علائم ناامنی و اضطراب نوجوان عبارتند از :

فقدان روابط و علایق مرتبط با سن،توجه بیش از حد به وضعیت ظاهر، بلوغ زود رس یا رفتارهای جنسی مفرط، ترس از آینده، و...

 در بعضی از نوجوانان دلواپسی گاهی منجر به نا امیدی و افسردگی می شود. برای آن كه كودك بتواند با نگرانی ها و اضطراب های خود كنار بیاید و راه حل های مفید و سازنده ای برای مشكلاتش پیدا كند، باید همزمان از سوی خانواده، مدرسه و جامعه یاری شود.

در ادامه این نوشتار راه حل هایی را ارائه می دهیم كه كمك می كنند والدین بتوانند برخوردی صحیح با ناامنی و اضطراب نوجوان داشته باشند.

با زیركی به نیازهای پرورشی نوجوان رسیدگی كنید

در دوره نوجوانی نیز باید همچنان به رسیدگی به فرزندتان ادامه دهید،هر چند او ادعا كند كه نیاز با آن ندارد. شما در عین حال كه باید به خورد و خوراك و دیگر نیازهای اولیه او توجه می كنید، باید برای استقلال و خود مختاری و قدرت او هم ارزش و احترام زیادی قائل شوید. یكی از شكایت های دختران و پسران نوجوان این است كه "والدینم برای من ارزش و احترام قائل نمی شوند" و والدین می گویند،" خوب برای چه چیزی ارزش قائل شویم، در مدرسه همه از او ناراضی اند". اما تجربه بالینی  مشاوره با نوجوانان نشان داده است كه اگر چه ممكن است یك نوجوان عملكرد تحصیلی مناسبی نداشته باشد، اما به احتمال بسیار زیاد در دیگر علاقه مندی هایش توانمندی هایی دارد كه ممكن است او را از دیگر همسالانش متمایز نماید. مثلا  نوجوانی با شكایت ازوالدینش به من اظهار می كرد كه " من درسم خوب نیست و دانش آموز خوبی نیستم، اما به خیلی چیزهای دیگر علاقه دارم، مثلا من در موسیقی سر رشته دارم و به خوبی می توانم از دست هایم استفاده كنم و به خوبی ملودی را بنوازم اما والدینم برای این چیزها ارزش قائل نمی شوند". این نوجوان توصیف دقیقی از خودش می كند و چیزی را كه واقعا از والدینش انتظار دارد به زبان می آورد.

وقتی از والدینش خواستم به این خواسته ونیاز نوجوانشان احترام بگذارند، پس از گذشت اندك زمانی والدینش اظهار كردند كه فرزندشان توانسته است از عهده درس هایش بر اید و نمرات او در حد متوسط و خوب پیشرفت كرده است.

بدانید كه فرزندتان تنها زمانی با شما موافقت می كند و نظرتان را می پذیرد كه  رابطه ای مستمر و استوار همراه با احترام و تامین نیازهای پرورشی بین شما برقرار باشد.اگر چنین رابطه ای وجود نداشته باشد و با زور بخواهید نظر خود را به نوجوانتان تحمیل كنید، او به پیام شما توجه چندانی نخواهد كرد

حدود خود را بشناسید

متاسفانه باید بگوئیم معمولا بسیاری از والدین حدود خود را نمی شناسند. درست است كه شما نسبت به فرزندتان در موضع قدرت نشسته اید، اما این موضع محدود است. شما می توانید به او پول تو جیبی بدهید یا آن را قطع كنید، ماشین را به او بدهید یا بگیرید یا حتی احترام و حمایت خود را كم و یا زیاد كنید. اما اگر كودك به هر دلیلی طغیان كند هیچ كاری نمی توانید انجام دهید. شما نمی توانید هر لحظه و هر دقیقه كنار او باشید. آنها اوقات بیكاری زیادی دارند و در این اوقات هر كاری كه دلشان بخواهد می توانند بكنند.

از آنجا كه قدرت و كنترل شما محدود است باید بر همكاری با نوجوان و متقاعد كردنش تكیه كنید. از این پس روابط قدرت مدار شما با فرزندتان باید بر پایه احترام و همكاری متقابل پیش برود.

بدانید كه فرزندتان تنها زمانی با شما موافقت می كند و نظرتان را می پذیرد كه  رابطه ای مستمر و استوار همراه با احترام و تامین نیازهای پرورشی بین شما برقرار باشد.اگر چنین رابطه ای وجود نداشته باشد و با زور بخواهید نظر خود را به نوجوانتان تحمیل كنید، او به پیام شما توجه چندانی نخواهد كرد. اما اگر صمیمیت و نزدیكی و احترام باشد بسیاری از نوجوانان به استدلال و منطق والدین توجه می كنند. بنابراین اگر حدود قدرت خود را بشناسید، در دام خشم و صدور فرمان های غیر ممكن اسیر نخواهید شد و معمولا توصیه هایی كه به والدین نوجوان می شود در دو قطب مخالف قرار دارند یعنی یا به نازپروردگی توصیه می شود یا به شدت عمل و البته تركیب این دو كار دشواری است. حمایت، احترام، قاطعیت و راهنمایی، همه و همه باید در كنار هم اعمال شوند.

اندیشه  و تامل

همواره بكوشید تا نوجوان قدرت تامل و مشاهده خود را بیشتر كند. همه روزه هزاران فرصت برای چنین كاری پیش می آید. مثلا فرزندتان لپ تاپ شما را می خواهد، به جای "بله" یا "خیر"،  ببینید آن را برای چه كاری و چه مدت می خواهد، و بپرسید آیا تكالیف درسی اش را انجام داده است. این گونه صحبت كردن هر كسی را وادار می كند تا درباره خواسته های خود فكر كندو تفكر درباره خود، هدیه ای است كه به فرزند خود  می دهید و او را راهی دانشگاه یا محیط كار می كنید تا در مسیر رشد به سوی  بزرگسالی آن را بكار گیرند و در زندگی مسئول بار آیند. اشخاصی كه درباره خود فكر می كنند، می تواند مشكلات را حل و انگیزه های آنی و خواسته های خود را ارزیابی كنند و مورد چند وچون قرار دهند. اما كسانی كه از این توان بی بهره اند اغلب در دام وسوسه های گاه و بی گاه خود می افتند و معمولا در مقابل حوادث گوناگون واكنش های آنی و نسنجیده نشان می دهند.

با هم بودن

اختصاص اوقاتی كه بتوانید در كنار نوجوانتان باشید،اما نفوذ در نوجوان بسیار سخت تر  از گذشته است چرا كه در این دوران تعیین وقت با نوجوان است. یكی از راه های نزدیك شدن به نوجوان این است كه در علایق او سهیم شوید. خود را به عالم نوجوانتان نزدیك كنید و به ذهنیاتش توجه كنید. كلید اصلی در اینجا آن است كه مطابق میل نوجوان رفتار كنید و در صحبت ها با او همراه شوید. سعی كنید با همراهی او دریابید در عالم او چه می گذرد. بعید به نظر میرسد كه با سوالات تحكم آمیز یا فشارهای مداخله جویانه بتوانید جو مورد نظر خود را ایجاد كنید.یادتان باشد سخنرانی و موعظه هدف با هم بودن را مخدوش می كند.

راه حل یابی و حل مسئله

برای آن كه به نوجوان كمك كنید تا مشكلات را از قبل پیش بینی كند، درباره فردا صحبت كنید و شرایط دشوار احتمالی را مجسم كنید و به تصویر بكشید. اما این كار نیازمند همكاری دو جانبه است. در ضمن اگر در شرایط عادی نیز مشكلی پیش آید، باز هم فرصتی عالی است كه با روش پیش بینی و تجسم شرایط، به كمك نوجوان راه حل یابی را تمرین كنید. مثلا هنگام بحث درباره دانشگاه، از فرزندتان بخواهید تا خود را در دانشگاهها و رتبه های مورد نظرش تصور كند و ببیند كه در هریك از این محیط ها چه احساسی دارد.

همدلی

درك و همدلی با نوجوان مشكل تر از كودكی است. نوجوان ممكن است بخواهد موهای خود را به گونه ای آرایش كند كه حتی تصورش برای شما مشكل است، چه برسد به آن كه بخواهید این كار او را درك كنید. شاید لازم است در چنین مواردی به تجربیات دوره نوجوانی خود برگردید و در ان دقیق شوید و ببینید چقدر خام و ناپخته عمل می كردید و برای آن كه از وضع ظاهر خود احساس رضایت كنید چه كارها نمی كردید. شاید نوجوان می خواهد با این مدل مو فردیت خود را نشان دهد یا جذاب تر و مهیج تر به نظر برسد. درست است كه نسل شما به این موضوع اهمیت نمی داد، اما نسل فرزندتان با آن فكر می كند. البته منظور ما این نیست كه اگر گمان می كنید سلامت فرزندتان به خطر می افتد یا ممكن است تا چند هفته دیگر نظرش عوض شود، باز هم با او موافقت كنید. اما اگر می خواهید فرزندتان با دلیل و منطق این مسئله را ارزیابی و درباره رفتارش تامل كند، باید سعی كنید دیدگاه او را درك كنید و در عین حال دیدگاه های دیگر را نیز مطرح نمائید. درك بسیار یاز مسائل مربوط به نوجوان مستلزم تلاشی در خور توجه از سوی والدین است.