روزهای کودکی که به آخرش نزدیک می‌شود، وقتی قرار است فرد به دنیای بزرگسالی قدم بگذارد، به تدریج نوجوانی را تجربه می‌کند. دورانی که مهم‌ترین اتفاقش، بالغ شدن است. درست است که از قدیم گفته‌اند عجله کار شیطان است اما گاهی برخی چیزها در زندگی‌مان با‌عجله اتفاق می‌افتند و این دست ما نیست، یکی از این اتفاقات نابه‌هنگام بلوغ زودرس است.
بلوغ دوره‌ای است که فرد برای زندگی پخته می‌شود و به توانایی‌های فیزیکی، روانی، جنسی و اجتماعی دست پیدا می‌کند. اما مهم‌ترین توانایی که فرد به آن می‌رسد، بلوغ جنسی است و از این جهت مهم‌ترین است که در ظاهر فرد نیز نمود پیدا می‌کند و در نحوه‌ی رفتار و تعامل با دیگران موثر است و از طرفی بلوغ‌های دیگر را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
بلوغ جنسی در سنین ثابتی اتفاق می‌افتد. البته منظور از ثابت این نیست که همه‌ی دختران در 10 سالگی بالغ می‌شوند و پسران در 13 سالگی، بلکه با یک فاصله‌ی زمانی دو الی سه ساله، این اتفاق می‌افتد. مثلاً می‌گویند دختران بین 9 تا 12 سال و پسران بین 11تا 14 سال. این سنین در کشورهای مختلف با توجه به شرایط ژنتیکی افراد و همچنین تغذیه و روابط اجتماعی آن منطقه، متفاوت خواهد بود.
تشخیص بلوغ زودرس؛
اول از همه باید بدانید که هر تغییر بدنی به معنی بلوغ زودرس نیست. گاهی علائمی بروز می‌کند که مقدمه‌ی بلوغ طبیعی فرد است. در پسران بزرگ شدن بیضه‌ها و همچنین بلوغ سایر اجزای تناسلی و در دختران رشد سینه‌ها و شروع عادت ماهانه از جمله علائم قابل توجه است.
چرا فرزندم زود بالغ شده؟
برای بلوغ زودرس دلایل عمده‌ای وجود دارد که در اغلب موارد نگران‌کننده است و گاهی نیز باید به پزشک مراجعه شود. از جمله‌ی این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
* در اغلب موارد این اتفاق جنبه‌ی ژنتیکی داشته باشد و در دیگر اعضای همجنس خانواده نیز دیده شود.
* گاهی ممکن است به دلیل یک مشکل جدی در دستگاه عصبی مرکزی مثل تومور، بلوغ زودرس اتفاق بیفتد.
* تغذیه و اضافه وزن هم بی‌تاثیر نیست. البته طبق تحقیقات، اضافه وزن در دختران و کمبود وزن در پسران می‌تواند به این مشکل بی‌انجامد.
* یکی از عوامل مهم ایجاد بلوغ زودرس، محرک‌های مهار نشده‌ی محیطی است. کسی که فیلم‌های نامناسب دارای صحنه‌های غیراخلاقی می‌بیند، برای بلوغ زودرس مستعد می‌شود.
مشکلات بلوغ‌های عجول
وقتی فرزندتان زودتر از زمان بالغ شود، مشکلاتی در زندگی‌اش ایجاد خواهد شد که شما به عنوان والدین او باید از آنها با خبر باشید و به او کمک کنید.
*بعد از بلوغ رشد قد، خیلی کم بوده و فردی که زود بالغ می‌شود، کوتاه قد می‌ماند.
*فرد با دیدن علایم بلوغ دچار اضطراب شده و حتی گاهی فکر می‌کند، بیمار است. خیلی از پسرها تا مدت‌ها گمان می‌کنند دچار بیماری سختی هستند. فرزندی که در سن کم این تغییرات را مشاهده می‌کند، هنوز کودک است و ترسش از یک نوجوان بیشتر خواهد بود. بعلاوه چون شما انتظار بالغ شدنش را نداشته‌اید، هیچ آموزشی در این زمینه ندیده است.
*احساس ناهمگونی با همسالان باعث آزار روحی شده و حتی ممکن است به افت تحصیلی منجر شود.
اگر فرزندتان زودتر از حد معمول به بلوغ رسیده است، باید با پزشک مشورت کنید. او با انجام معاینات و آزمایش‌های مختلف می‌تواند علت آن را تشخیص دهد و با دارو‌درمانی و روش‌های تغذیه‌ای مناسب به رفع مشکل کوتاه قدی کمک کند
چه باید کرد؟
*از کودکی حواس‌تان به تغییرات جسمی و رفتاری فرزندتان باشد. با برخی توضیحات مناسب با سنش، او را کمی آماده کنید که اگر چنین اتفاقی برایش افتاد خیلی دچار ترس نشود.
*اگر فرزندتان زودتر از حد معمول به بلوغ رسیده است، باید با پزشک مشورت کنید. او با انجام معاینات و آزمایش‌های مختلف می‌تواند علت آن را تشخیص دهد و با دارو‌درمانی و روش‌های تغذیه‌ای مناسب به رفع مشکل کوتاه قدی کمک کند.
*با ایجاد یک محیط سالم در خانه و نظارت برمدرسه و گروه دوستان، فرزندتان را در معرض تحریک قرار ندهید.
*با او روابطی گرم و صمیمی داشته باشید و کمک کنید تا بتواند حرف‌هایش را به شما بزند.
*حواس‌تان به اعتماد به نفس فرزندتان باشد که بخاطر این موضوع آسیب نبیند. او نباید احساس گناه کند.
همچنین توضیحات شما و همدلی‌تان می‌تواند به حفظ احساس ارزشمندی در او بی‌انجامد.
و در انتها به گفته‌های دکتر زهرا بهبودی‌مقدم، عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره می‌شود که نقش معلمین را در آگاهی‌رسانی به فرزندان موثر می‌داند و می‌گوید: «به نظر من آنچه مهم است، آموزش به معلم‌هاست. معلم‌های ما ممکن است آگاهی چندانی نداشته باشند. لازم است کلاس‌های دوره‌ای برای معلم‌ها گذاشته شود که معلم بداند با دختری که در این سن است چطور باید برخورد کند و چه صحبتی باید با او داشته باشد. این‌قدر بتواند ارتباط خوب و دوستانه برقرار کند که بچه به او اعتماد کند. بچه‌ها در این سن به معلم‌های خودشان خیلی زیاد اعتماد و علاقه دارند. ارتباط معلم با او بسیار موثرتر از متخصص و یا کارشناسی است که یک‌بار در مدرسه حضور پیدا می کند و می‌رود.»