فضای اینترنتی یا به عبارت دیگر «فضای مجازی» و رایانه ای تکه هایتقریباً نامحدود فرهنگ و یادگیری را ارائه می دهد و پرورشگاهی برای رشد وگسترش ذهن جوانان و کودکان است. این فضا منبع دانش و محل تکامل ایده هایتازه است و مانند منبعی وافر از سرگرمی های شگفت انگیز در یک جهان مجازیاست؛ جهانی که شخص می تواند با سهولتی جادویی تقریباً هر چیزی را با فشاریک انگشت به دست آورد.
با وجود همه ی این ها، فضای مجازی، چالش های جدی را نیز خصوصاً برایکودکان و جوانان ایجاد کرده است. همان طور که کودکان در جهان گسترده ی «آنلاین» مشارکت می کنند، آن چه را که به این جهان مجازی ارسال شده مشاهدهمی-کنند، وارد اتاق های گپ و گفت اینترنتی می شوند و یا به عضویت شبکه هایاجتماعی در می آیند، در معرض عناصر اجتماعی ای که در جهان واقعی از آن هااجتناب می شود نیز قرار می گیرند. این عناصر اجتماعی در دنیای مجازی نیرمانند دنیای واقعی از دو وجه مثبت و منفی یا بد و خوب برخوردارند.
خطراتی که کودکان در اینترنت با آن روبه رو هستند
قرارگرفتن در معرض اطلاعات نامناسب
به دلیل دست یابی رایگان به اطلاعات روی اینترنت، که اصلی ترین خطری کهممکن است کودکان ممکن است در معرض آن قرارگیرند، اطلاعات نامناسب، مسایلجنسی، مسائل نفرت انگیز یا خشن و یا تشویق به انجام این گونه فعالیت هایخطرناک و غیر قانونی در سطح اینترنت است.
قمار و شرط بندی
علی رغم غیر قانونی بودن سایت های قمار آنلاین، آن ها اینترنت را موردهجوم قرار داده اند. برای کودکان ناشایست است که هرگونه فعالیت این سایتهای قمار را تماشا کنند یا در آن شرکت نمایند، این مساله [افزون بر حرامبودن] یک تهدید بالقوه نیز برای وضعیت مالی اعضای خانواده محسوب می شود.
مواد مخدر، الکل، تنباکو
برخی سایت های شبکه ای و گروه های خبری، افزایش کاربرد مواد مخدر، تنباکو، یا الکل را در دستور کار دارند.
آسیب بدنی
سوء استفاده کنندگان از کودکان که هدف شان جست وجوی کودکان است، از ایمیل واتاق های گفت وگو برای جلب اعتماد کودک استفاده می کنند و سپس یک ملاقاتحضوری ترتیب می دهند. زمانی که اعتماد جلب و دیدار انجام گردید، کودک درمعرض خطر صدمات بدنی، آزار جنسی و ترس دائمی قرار می گیرد.
پیام های آزاردهنده
یک کودک ممکن است با ایمیل یا پیام های روی صحنه ی چت روبه رو شود کهناراحت کننده، تحقیرآمیز یا خصمانه هستند؛ اطلاعاتی که برای فرزند شماارسال می شود، اثرات روانی بر او دارد.
مشکلات مالی و قانونی
خطر دیگری که وجود دارد این است که کودک کاری را انجام می دهد که عواقبمنفی قانونی یا مالی دارد مثل اعلام کردن شماره ی کارت اعتباری والدینش یاارتکاب جرم کامپیوتری.
گذشته از موارد قانونی، باید رفتار اینترنتی را به کودکان آموزش داد مثلپرهیز از گستاخی و شرارت یا توجه کردن به رفتارهای اجتماعی پسندیده و ...
تجاوز به حریم خصوصی
حریم خصوصی بسیار مهم و روی اینترنت بسیار حساس تر است. هیچ کس حق نداردبه اطلاعاتِ شخصیِ کودک بدون اجازه ی او و والدینش دست رسی داشته باشد.
این اطلاعات شامل: اسم، سن، تاریخ تولد، نام مدرسه، جزئیاتی درباره یخانواده ی کودک، جزئیاتی درباره ی دوستان کودک، مکان هایی که کودک زیاد بهآن جا می رود، علایق و سرگرمی های او می شود. آشکار کردن چنین اطلاعاتی رویاینترنت ممکن است کودک را در معرض تهدیدهای واقعی قرار دهد.
تحلیل توان کودک
احتمالا بزرگ ترین خطری که برای کودک - در صورت ساعت ها استفاده ی نامحدوداز اینترنت - وجود دارد آن است که او مقدار زیادی از زمان با ارزش و مفیدشرا که می تواند صرف فعالیت های خلاق نماید، به هدر می دهد.
در صورتی که کودک از اوقات فراغتش به نحو سازنده ای بهره نبرد، رشد او به میزان زیادی دچار لطمه می شود.
دلایل نگرانی
والدینِ کودکانی که خطرات اینترنت را به جان می خرند باید مراقب بسیاری ازنشانه ها باشند. شما فرزندتان را بهتر از هر کس دیگری می شناسید بنابرایناز تجربه و غریزه تان پیروی کنید!
تغییر صفحه
اگر کودک تان هنگام ورود به اتاقش، به سرعت صفحه را تغییر می دهد یامانیتور را خاموش می کند، احتمالا او مشغول تماشای چیزی است که نمی خواهدشما آن را ببینید. خون سرد باشید. از او بخواهید شما را نیز در تماشای آنچه می-بیند سهیم نماید. اگر موضوع نامناسبی بود، با کمال ادب و آرامش، بهاو بگویید که نباید آن موضوع را نگاه کند.
بدون صحبت اولیه با کودک، هرگز او را سرزنش نکنید.
تماس های تلفنی
اگر کودک تان به طور ناگهانی با افراد غریبه (و یا حتی کودکان دیگر) تماسهای تلفنی برقرار کند، ممکن است با مشکل جدی روبه رو شوید. یک سیستم تلفنیتشخیص مخاطب (caller ID ) روی تلفن نصب کنید تا بدانید از طرف چه کسانیبوده و از فرزندتان بخواهید آن ها را معرفی کند.
ساعت های خاصی از شب
اگر کودک تان در ساعاتی از شب مشغول تایپ باشد احتمالا در حال چت کردناست؛ این فعالیت باید در ساعات و مکان هایی انجام شود که تحت نظارت شماباشد.
استفاده ی افراطی کودکان یا نوجوانان از سرویس های اینترنتی، به خصوص در ساعات دیروقت شب می تواند دلیلی بر دل نگرانی والدین باشد.
اگر کودک تان خیلی ناگهانی، پول نقد یا هدایای توجیه ناپذیر و یا لباسناآشنایی به دست آورد، ممکن است عاملی برای نگرانی شما به وجود آورد. خلافکاران اغلب با صرف مقدار زیادی پول با کودک طرح دوستی و آشنایی می ریزند تااعتماد و اطمینان او را جلب کنند.
علایم گوشه گیری
اگر متوجه شدید که فرزندتان از دوستان و خانواده به خصوص بعد از استفادهاز اینترنت دوری می کند باید مراقب باشید و دلایل آن را جست وجو کنید.
سوء استفاده کنندگان از کودکان و دیگر مجرمان که به بچه های مورد هدف شاننظر دارند، تلاش می کنند تا فاصله ای بین کودکان و کسانی که از آن ها حمایتیا مراقبت می کنند ایجاد نمایند. هر چه خلاء بین کودک و خانواده اش بیشترباشد، متجاوز آسان تر می تواند ارتباط ایجاد کند.
دیدار دوستان
اگر حس می کنیدکه فرزندتان کارهای عجیب و غریب انجام می دهد و به این دلیلدوستانش او را به ندرت ملاقات می-کنند، سعی کنید با دوستان فرزندتان صحبتکنید و در صورتی که هر چیز غیر اخلاقی وجود دارد از آنان سوال نمایید.
غیر منطقی مداخله نکنید
گاهی اوقات که دوست فرزند شما به دفعات زیادی فرزندتان را ملاقات می کند وهدفش مشاهده ی موضوعات نامناسب آنلاین است، باید مراقب باشید.
در اداره ی هر موقعیتی با تدبیر باشید
نشانه های زیادی وجود دارد که باید شما را به عنوان والدین کودک نگرانکند. البته هیجان زده شدن یا سرزنش کردن کمکی به موقعیت نمی کند.
وظیفه ی شماست که به عنوان یک فرد بزرگ سال خون سرد باشید و سعی کنید بفهمید مشکل کجاست و یک راه حل مناسب پیدا کنید!
هرزه نمایی (توزیع تصاویر مستهجن) کودک یا هر گونه فعالیت غیر قانونی کهدر مورد کودک اعمال می شود، باید به نزدیک ترین اداره ی پلیس گزارش شود.
ره نمودهایی برای والدین
برای انجام وظیفه تان به یک برنامه متکی نباشید!
فیلتر کردن و مسدود کردن برنامه می تواند بخشی از برنامه ی امنیتی اینترنتشما در خانه باشد اما این برنامه ها، جای یک پدر و مادر دل سوز و دل واپسرا نمی گیرد.
فعال باشید
وقت زیادی را صرف صحبت کردن با والدین دیگر و گوش کردن به صحبت ها وتجربیات آنان نمایید. به روش ها و ابزاری برای برقراری ارتباط با کودک تانبیندیشید و آنان را از خطرات گشت و گذار در اینترنت آگاه نمایید. هرگز برایصحبت با کودک تان فرصت را از دست ندهید.
هوشیار باشید
مراقب فایل های گرافیکی دانلود شده با پسوند tif,bmp,gif,jpg و فرمت های pcx و یا فایل های مستند با پسوند doc، docx و pdf باشید. این فایل ها ممکناست موضوعات نامناسبی از اینترنت در خود داشته باشند. در مورد مسدود کردن،فیلتر کردن و برنامه های درجه بندی / دسته بندی / ارزیابی، تحقیق کنید وروش های به کارگیری آن ها را در رایانه بیاموزید. شما باید همیشه یک قدم ازفرزندتان جلوتر باشید.
از برنامه های ارزیابی محتوای سایت ها و فیلتر استفاده کنید
در حال حاضر سرویس هایی وجود دارد که سایت های اینترنتی را از نظر محتوا،طبقه بندی و ارزیابی می کنند (مانند برنامه های فیلتر و مرورگرهای وب). این سرویس ها به والدین اختیار می دهد تا انواع سایت هایی را که نامناسبهستند مسدود نمایند.
این برنامه ها به روش های مختلفی عمل می کنند. بعضی سایت هایی را که شاملموضوعات نامناسب هستنند مسدود می-کنند؛ بعضی کاربران را از ورود انواع خاصیاز اطلاعات نظیر اسم و آدرس شان منع می کنند؛ دیگر برنامه ها، کودکان رااز اتاق های گفت وگو برحذر می دارند یا توانایی ها را در ارسال یا خواندنایمیل محدود می نمایند.
مشارکت با کودک
سرویس ها و برنامه هایی را که کودک تان از آن ها استفاده می کند بشناسید. از آنان بخواهید به شما نشان دهند اتاق گفت-وگوی مورد علاقه شان چگونه کارمی کند یا بازی های آنلاینی که در آن ها شرکت می کنند چگونه است.
قول دهید و سر قول تان بمانید!
به کودک تان قول بدهید که اگر او با مشکلی در رابطه با یک موقعیت آنلایننزدتان آمد، عصبانی نشوید. خون سرد باشید و یادتان باشد کودکان تان به شمااعتماد کرده اند که کمک شان کنید.
نگذارید آن ها سرخورده شوند! به آنان کمک کنید با مشکل کنار بیایند.
دست پیش بگیرید
با کودکان تان درباره ی مواردی که ممکن است به صورت آنلاین با آن ها مواجهشوند، صحبت کنید. کودکان را از آن ها نترسانید اما به آن ها یاد دهید کهارزش های آفلاین با ارزش های آنلاین برابری می کند.
دیگر علایق کودکان را تشویق نمایید
کودکان نباید وقت زیادی را به صورت آنلاین صرف کنند چون برای سلامتی مضراست. آنان را به انجام فعالیت های دیگر نظیر ورزش های بیرون از خانه ترغیبنمایید.
یک سرمشق باشید
اگر شما یک نرم افزار غیر مجاز یا دیگر موارد دارای حقوق انحصاری رادانلود می کنید یا از مطالب غیر مجاز استفاده می-کنید از فرزندتان چهانتظاری دارید!!!
زمان و مکان
کامپیوتر را در یک اتاق معمولی جایی که در معرض دیدتان است نگه دارید!
اجازه ندهید یک غریبه با کودک تان تنها باشد. نگذارید آن ها از طریقکامپیوتر با هم در ارتباط باشند. فقط وقتی شما در خانه بیدار هستید اجازهدهید فرزندتان به اینترنت دست رسی یابد. اگر آنان نمی توانند تا پاسی از شببیرون باشند، پس نباید به اینترنت نیز دست رسی داشته باشند.
از به کارگیری کامپیوتر نترسید
از کامپیوتر یا اینترنت نترسید. آن ها ابزار جالبی هستند که می توانندزندگی هر عضو خانواده را پربار کنند. به غرایز خود اعتماد کنید و درست طبقآن عمل نمایید. هر چه بیشتر بدانید بهتر می توانید از خانواده تان حمایتکنید.
با داشتن مسئولیت در قبال استفاده های آنلاین کودکان تان از کامپیوتر، شمامی توانید به میزان زیادی هرگونه خطر بالقوه ی این گونه استفاده را کاهشدهید. به موارد زیر به عنوان یک قاعده توجه کرده و به فرزندتان یادآوریکنید:
- هرگز اطلاعات شخصی را اعلام نکنید.
- آدرس منزل، اسم مدرسه یا شماره تلفن نباید به افراد غریبه داده شود.
- سرویس های اینترنتی ای که کودک تان از آن ها استفاده می کند، بشناسید.
- اگر نمی دانید چگونه به سیستم وارد شوید از فرزندتان بخواهیدبه شما نشان دهد. پی ببرید سرویس اینترنتی مورد استفاده ی او چه نوعاطلاعاتی ارائه می کند و آیا روش هایی برای والدین وجود دارد که جلویموضوعات را بگیرد.
- هرگز به کودک اجازه ندهید یک ملاقات ترتیب دهد.
- یک ملاقات حضوری با یک کاربر دیگر کامپیوتر بدون اجازه یوالدین یک عمل کاملا ناپسند است. اگر یک ملاقات ترتیب داده می شود، اولیننکته آن است که در یک مکان عمومی و مطمئناً با حضور شما باشد.
- هرگز به پیام ها پاسخ ندهید.
- پیام های روی اینترنت که وسوسه انگیز، ناپسند، تهاجمی وتهدیدآمیز هستند و یا احساس ناخوشایندی در شما ایجاد می کنند نباید با پاسخشما مواجه شوند. کودکان تان را تشویق نمایید که اگر با چنین پیام هاییروبه رو شوند به شما بگویند. اگر شما یا کودکان تان پیامی دریافت کردید کهباعث آزارتان شد - نظیر مسائل جنسی یا تهدیدآمیز - یک کپی از آن برای پلیسارسال نمایید و از آنان کمک بخواهید؛ بدرفتاری ها را گزارش نمایید.
- در صورت مشاهده ی آنلاین هرگونه نقاشی، نوشته و یا عکس محرک احساسات جنسی کودک، سریعا موارد را به پلیس گزارش دهید.
افراد غریبه ی آنلاین
افراد آنلاین ممکن است آن کسی نباشند که به نظر می رسند. به دلیل آن کهشما نمی توانید شخص را ببینید و یا حتی صدایش را بشنوید، برای او آسان استکه خودش را اشتباه معرفی کند. بنابراین، کسی که ادعا می کند یک دختر 12ساله است، در واقع می تواند یک مرد 40 ساله باشد.
محتوای آنلاین
هر چیزی که به صورت آنلاین می خوانید ممکن است صحیح نباشد. هر پیشنهادی کهبه نظر می رسد «خیلی صحیح است» احتمالاً صحیح است. در مورد هر پیشنهادیمبنی بر دعوت تان به یک ملاقات یا دیدار فردی از منزل تان، کاملاً مراقبباشید.
قوانین و دستورالعمل های منطقی وضع کنید
شما باید قوانین و دستورالعمل هایی برای استفاده ی فرزندان تان ازکامپیوتر وضع کنید. ابتدا در مورد این مقررات با کودک تان بحث نمایید و سپسآن ها را به عنوان یک یادآوری نزدیک کامپیوتر نصب کنید.
نظارت بر پای بندی
بر میزان پای بندی کودک تان به این قوانین نظارت کنید، به خصوص زمانی کهفرزندتان مقدار زیادی از وقتش را صرف کامپیوتر می کند. استفاده ی افراطیکودک یا نوجوان از خدمات آنلاین یا صفحات خبری، به خصوص تا پاسی از شب،ممکن است منجر به یک مشکل اساسی شود.
فعالیت خانوادگی
محل کامپیوتر را به جای اتاق خواب کودک، در یکی از اتاق های دیگر اعضایخانواده در نظر بگیرید. سعی کنید همان گونه که تمام دوستان فرزندان تان رامی شناسید؛ «دوستان آنلاین» آن ها را نیز شناسایی کنید.
نکاتی برای کودکان
هرگز اطلاعات شخصی را اعلام نکنید
اطلاعات شخصی شامل نام دوستان یا خانواده، آدرس، شماره تلفن، و نام مدرسهاست. این اطلاعات عکس های خصوصی و آدرس ایمیل فرد را نیز شامل می شود.
هر چه را می خوانید باور نکنید
وقتی یک مرد وانمود می کند که زن است یا یک فرد 50 ساله وانمود می کند کهیک نوجوان 12 ساله است، شما نمی-توانید تشخیص دهید. افراد آنلاین ممکن استعکس شان را نفرستند، به وسیله ی عکس هایی که دوستان به اصطلاح آنلاین برایتان می فرستند فریب نخورید.
کلمات رمز باید مخفی نگه داشته شوند
هرگز کلمه ی رمز را به کسی غیر از والدین یا سرپرست تان نگویید. کلمه یرمز برای حفاظت شخصی شماست و افشای آن به افراد غریبه می تواند واقعاًخطرناک باشد. اگر شخصی تماس گرفته و بگوید در خدمات آنلاین یا ISP (تأمینکننده-های سرویس های سرویس های اینترنتی) کار می کند و به کلمه ی رمزتاننیاز دارد، اسم و شماره تلفن و آدرس ایمیل او را بگیرید سپس با خدمات تماسگرفته و بپرسید که آیا چنین شخصی آن جا کار می کند و آیا اجازه دارد کهکلمه ی رمز را بخواهد یا خیر.
رفتار اینترنتی داشته باشید
همان گونه که در حالت آفلاین با نزاکت رفتار می کنید، با افراد آنلاین نیزمؤدب رفتار نمایید. اگر شخصی با شما بی ادبانه و گستاخانه رفتار می کندپاسخ ندهید؛ افراد قلدر آنلاین درست مثل افراد قلدر آفلاین هستند. آن ها میخواهند که شما واکنش نشان دهید (هرگز کارشان را تلافی نکنید).
هرگز ایمیل های نا آشنا را باز نکنید
ایمیل های ناآشنا را حذف نمایید. ایمیل های رسیده از افراد غریبه را بازنکنید. این ایمیل ها ممکن است حاوی دستور العمل های مغرضانه (ویروس ها، WORM ،Trojans و غیره) باشند که برای کامپیوترتان مضر است. اگر تردیددارید، از والدین تان، سرپرست تان یا یک بزرگ سال دیگر بپرسید.
بهتر است دوباره آن چه می بینید صحبت کنید
در هنگام جست وجوی وب سایت، اگر چیزی پیدا کردید که دوستش ندارید، احساسناخوشایندی به شما دست می دهد یا شما را می ترساند، کامپیوتر را خاموش کردهو درباره ی آن با یک فرد بزرگ سال صحبت نمایید.
به خودتان استراحت دهید
به مدت طولانی آنلاین نباشید. وقت تان را با خانواده و دوستان خود به صورت آفلاین سپری کنید.
قراردادهای وب سایت را بخوانید
قراردادها و خط مشی های کاربر در مورد وب سایت ها، در جهت وضع دستورالعملهایی برای استفاده ی شما از وب سایت مفید هستند. این قراردادها را باوالدین تان بخوانید و از آنان بخواهید که مفاهیم شان را برای تان توضیحدهند. این امر به شما و والدین تان کمک می کند تا مسائل امنیتی مربوط بهاینترنت را درک کنید.
کپی کردن کار درستی نیست
محتوای موجودی یک وب سایت را به منظور استفاده ی دیگر کپی نکنید مگر این که مجوز مناسب را داشته باشید.
از خودتان محافظت کنید
هرگز با افرادی که به صورت آن لاین آشنا شده اید، ملاقات ترتیب ندهید مگرآن که والدین تان همراه تان باشند. اگر قرار است چنین دیداری انجام شود،حتماً در یک مکان عمومی و با حضور والدین یا سرپرست باشد.
به والدین تان آموزش دهید
زمانی را صرف آموزش فعالیت های آنلاین به پدر و مادرتان کنید. سایت هایمورد علاقه تان را به آنان نشان دهید و بگذارید هنگام استفاده از اینترنتشما را تماشا کنند.
والدین را در فعالیت های آنلاین دخیل نمایید؛ آن ها از این که بدانند شماهنگام استفاده از اینترنت در امنیت به سر می برید احساس خشنودی می کنند.
مراقب باشید
بعضی سایت های رایگان «برنامه های گسترش ویروس» دارند که در حقیقت با واردکردن یک ویروس به کامپیوترتان به آن آسیب می رسانند. هرگز از این سایت هابازدید نکنید و همچنین دوستان تان را نیز از انجام این کار منع کنید. اکثرمرورگرها می توانند این نوع سایت ها را شناسایی و به شما اعلام کنند.
قوانین برای ایجاد امنیت آنلاین
1- من اطلاعات شخصی نظیر آدرس و شماره تلفن منزل آدرس و شماره تلفنمحل کار والدینم، عکس خود، اسم و محل مدرسه ام را بدون اجازه ی پدر و مادرماعلام نمی کنم.
2- اگر به اطلاعاتی برخورد کنم که در من ناراحتی ایجاد کند فورا بهوالدینم می گویم. اگر چنین پیامی دریافت کنم تقصیر من نیست.
3- هرگز بدون هماهنگی والدینم ملاقات حضوری با شخصی را که به صورت آنلاین او را دیده ام، نمی پذیرم.
اگر پدر و مادرم با این ملاقات موافقت کنند، مطمئناً در یک مکان عمومی و همراه با یکی از آن ها خواهد بود.
4- به ایمیل هایی که بی اهمیت هستند یا به طریقی باعث ناراحتی میشوند پاسخ نخواهم داد. اگر چنین ایمیلی دریافت کنم بی درنگ به پدر و مادرممی گویم. بنابراین آن ها با خدمات آنلاین تماس می گیرند.
5- من با والدینم صحبت می کنم بنابراین می توانیم قوانینی برای برقراری ارتباط آنلاین وضع کنیم.
6- ما می توانیم تصمیم بگیریم که چه زمانی از روز و چه مدت می توانمآنلاین باشم و سایت های مناسب برای بازدید من کدام ها هستند.