از قديم و نديم گفته اند :" دلبستگي خوب است ،ولي وابستگي خوب نيست " . وابستگي افراطي فرزندان و والدين ، مي تواند در شکل گيريشخصيت آنان در آينده تاثير سويي داشته باشد . پس بهتر است از همان ابتدا ، برخورديمعقول و سنجيده انجام داد ؛ تا تبديل به معضلي لاينحل در نوجواني و جواني نگردد .
در اين مقاله ، راهکارهاي عملي برخورد با اين مسئله را از خردسالي تا کودکانبالاي 3 سال مورد بررسي قرار مي دهيم :
وابستگي درخردسالان زير 3 سال
وابستگي بهمادر
در ابتدا وابستگي خردسالان به مادر ، و در ادامه وابستگي به پدرانرا مورد بررسي قرار مي دهيم . وابستگي کودک به مادر ، در اين سن طبيعي است و بهمرور زمان از بين خواهد رفت.اما اگر وابستگي فرزند ، با ترس و واهمه ي شديد همراهشد و بيش از 6 ماه ادامه يافت، يعني از حالت طبيعي خارج شده است و بايد چاره ايانديشيد.
چند توصيه به مادران محترم
*از او بيش از حد مراقبت نکنيد . مراقبت بيشاز حد، به او پيام مي دهد که دنيا ، جاي ناامني است و وابستگي اش را بيشتر ميکند.
*او را با جمله هايي چون « خجالت بکش» و... هنگامي که به شما مي چسبد، نيازاريد.
*به او اجازه دهيد هرگاهدوست دارد، شما را در آغوش کشد . اين اجازه ي وابستگي ، او را به دور شدن از شماتشويق مي کند.
*از بازي« قايم باشک» استفاده کنيد. توجه داشته باشيد که درابتدا، خيلي از او دورنشويد وپشت مبل يا درکمد پنهان شويد وبه تدريج فاصله را بيشتر کنيد و به اتاق هاي مجاوربرويد.
*او را به طور مقطعي و برايزماني کوتاه با پدر، بعد پدربزرگ يا مادربزرگ، سپس با يکي از نزديکان تنها بگذاريد. زمان تنهايي بايد با توجه به ميزان وابستگي اش به شما باشد ؛ بنابراين، هرقدروابستگي اش بيشتر است، زمان تنهايي بايد کمتر باشد. بهتر استزمان جدايي از شما ،کيف، روسري يا عکسي از خودتان را در اختيارش قرار دهيد.
*او را به پارک ببريد و وقتيمشغول بازي شد،به آرامي، 5 قدم از او دور شويد. اگر ترسيد، 3قدم باز گرديد واين کاررا با فاصله زماني مناسب تکرار کنيد.
*وقتي جدايي چند قدمي راپذيرفت، در پارک ، روي نيمکتي بنشينيد و مطالعه کنيد؛ ولي گاهي برايش دست تکان دهيدو با او صحبت کنيد. توجه داشته باشيدکه وقتي از او جدا مي شويد ، از جمله هاي آرامش دهنده مثل : نگران نباش، من اين جاهستم، اگر مشکلي پيش آمد، مرا صدا کن و... استفادهنکنيد.
صبح ها هنگام خروج از منزل ،به او بگوييد کجا مي رويد؛ چه مي کنيد، وچه زماني بر مي گرديد. در اين صورت، راحتتر از شما جدا مي شود
وابستگي خردسال بهپدر
برخي کودکان وقتي صبح ها پدرشان براي کاراز منزل خارج مي شو، بيقراري وگريه مي کنند و اجازه نمي دهند پدرشان از منزل خارج شوند. براي از بين بردناين وابستگي ، از راهکارهاي ذيل استفاده کنيد :
استفاده از قصه:شب ها درقالب قصه، به ويژه قصه ي حيوانات، ضرورت جدايي وخروج از منزل براي کار و اشتغال رابرايش روشن کنيد.
تبيين علت جدايي:صبح هاهنگام خروج از منزل ، به او بگوييد کجا مي رويد؛ چه مي کنيد، وچه زماني بر ميگرديد. در اين صورت، راحت تر از شما جدا مي شود.
خداحافظي گرم:با او بهگرمي خداحافظي کنيد و دست دهيد . هرگز بدون خداحافظي و پنهاني از او جدا نشويد. خداحافظي را طولاني کنيد. اگر برنامه ي خداحافظي، يکنواخت وشبيه روزهاي قبل باشد،بهتر است . هنگام خداحافظي ، به او اجازه دهيد کيف دستي تان را تا درِ منزل بياوردو شما را بدرقه کند.
چند توصيهبه پدران گرامي
* هنگام خداحافظي،هرگز احساس گناه نکنيد. وجود آثار نگراني در چهره يشما ، جدايي را براي فرزندتان سخت تر مي کند. با چهره اي خندان و شاداب از او جداشويد و به وي بگوييد که وقتي بر گشتيد ، نقاشي يا کاردستي يا مدلي را که با اسباببازي هايش ساخته است ، خواهيد ديد. به او اطمينان دهيد همان طور که او دلش براي شماتنگ مي شود، دل شما نيز براي او تنگ خواهد شد.
* هرگز در رفتن به محل کار،ترديد نکنيد يا با تاخير نرويد.
*بد نيست يک باراو را به محلکار خود ببريد ، تاآنجا راببيند وتصويري از آنجا در ذهن خود داشته باشد. اين مسالهآرامش خاطر بيشتري به او مي دهد.
* وقتي از محل کار خود باز ميگرديد، برخوردي گرم داشته باشيد و به فرزندتان توجه کنيد . خستگي وبي حوصلگي شماهنگام بازگشت ، اورا به اشتغال و خروج تان از منزل بدبين مي کند
* اگر هنگام بازگشت ، باپرخاشگري کودکتان مواجه شديد ، آن را بپذريد . فرزندتان به تخليه ي احساسات نيازمنداست.
وابستگي در کودکان بالاي سه سال
براي قطع وابستگي کودک در اين سن بايدکوشيد؛ زيرا در صورت تداوم اين حالت ، در مرحله ي پيش دبستاني و دبستان با مشکلاتيمواجه خواهد شد.
براي قطع وابستگي، از راهکارهاي ذيل استفاده کنيد:
*اجازه دهيد در کارهاي شخصياش( پوشيدن لباس و کفش ، خوردن غذا ، استحمام و ...) مستقل باشد. اتاق مستقل نيزموثر است.
کودک شما به طور طبيعي ، درروز دوم جدايي، قشقرق بسياري راه خواهد انداخت ؛ چون از روز قبل ، تجربه يناخوشايندي دارد. اگر تسليم شويد ، زحماتتان هدر خواهد رفت؛ پس تحت تاثير او قرارنگيريد
*ارتباط او را باهمسالان درمنزل ، يا بيرون از منزل بيشتر کنيد .
*بايد به مرور و به طورمقطعي از او جدا شويد( در اين سن نيزميزان جدايي بايد با توجه به حد وابستگي کودکباشد).
*براي جدا شدن از فرزند، پيشاز جدايي ، بيشتر به او محبت کنيد. در صورتي که به شما آويزان شد، با او برخورد بدوتند نکنيد( او به احساس امنيت بيشتري نياز دارد). هنگام جدايي ، حتما خداحافظيکنيد. جدايي پنهاني ، آثار سويي دارد . برخي کودکان به خداحافظي دو مرحله اي علاقهدارند؛ در مرحله اول ، بوسيدن و در آغوش گرفتن ، و در مرحله دوم ، دست تکان دادن ازپنجره ، تراس يا ...
*اگر مايليد جدايي را از مهدکودکآغاز کنيد، روز اول، خودتان نيز در مهد حضور داشته باشيد و حدود2ساعت در آنجا بافرزندتان بمانيد.
*مربي را از ويژگي هاي کودکآگاه کنيد . سعي کنيد براي رفتن به مهد کودک، برايش اسباب بازي جديدي بخريد . درصورت همراهي و پذيرش مهد، از دادن جايزه و تشويق غافل نشويد .
*کودک شما به طور طبيعي ، درروز دوم جدايي، قشقرق بسياري راه خواهد انداخت ؛ چون از روز قبل ، تجربه يناخوشايندي دارد. اگر تسليم شويد ، زحماتتان هدر خواهد رفت؛ پس تحت تاثير او قرارنگيريد.