سلامت: اين ادعا درست است که جوانهها ارزش غذايي بالايي دارند؟
بله. هر دانهاي يك قوه ناميه دارد يعني در يك زمان تعريفشده ميتواند مجددا حياتش را آغاز كند و طي اين روند، ميزان مواد مغذي موجود در آن افزايش پيدا ميكند.
سلامت: به نظر شما ارزش غذايي دانهها با جوانههايشان يکسان است؟
نه. وقتي دانه به جوانه تبديل ميشود ويژگيهايي پيدا ميكند كه قبلا نداشته است؛ مثلا سلنيوم موجود در دانه يا قابل دسترسي نيست يا در كمترين مقدار قابل دسترسي است ولي وقتي دانه، جوانه ميزند مقدار سلنيومي كه بدن ميتواند دريافت کند، به چند برابر افزايش مييابد. در مورد ويتامينها هم همينطور است. بهطور مثال، 100 گرم عدس خام، 15 ميليگرم ويتامين C دارد ولي 100 گرم جوانه عدس، داراي 5/16 ميليگرم ويتامين C است. البته جوانهزدن باعث ميشود ميزان دسترسي بدن به پروتئينهاي گياهي نيز افزايش پيدا كند. به همين دليل توصيه ميکنيم قبل از پخت غلات و حبوبات اجازه دهيد جوانه بزنند. در اين شرايط دسترسي به پروتئين به مراتب بيشتر ميشود، مقدار پورين و پريميدين جوانهها نيز بالا ميرود و اين تركيبها زماني اهميت پيدا ميكنند كه فرد دچار سوختگي يا سرطان است و بايد سلولها تكثير سريعي داشته باشند و زودتر ترميم شوند.
سلامت: آيا با پختن يا تفت دادن جوانهها از ارزش غذاييشان كاسته ميشود؟
نه، ميتوانيم جوانهها را روي سالادمان بريزيم. در ضمن، اگر آنها را بپزيم، حرارت باعث از بين رفتن موادمغذي آنها نميشود.
سلامت: آيا ارزش غذايي جوانههاي مختلف با هم متفاوت است؟
چارچوب كلي تركيبهاي غذايي و ميزان پروتئين، چربي، ويتامينها و موادمعدني آنها چندان تفاوتي با هم ندارد. البته برخي دانهها و جوانهها حاوي تركيبهايي هستند كه خاص خودشان است. مثلا برخي جوانهها تركيبهاي حلقوي دارند كه اشتها را بالا ميبرند، برخي ديگر اشتها را كاهش ميدهند، برخي حاوي ويتامين K و... هستند. برخي هم بر شدت درد قاعدگي تاثير ميگذارند.
سلامت: ميتوانيد بگوييد مصرف چه جوانهاي براي چه فردي مناسبتر است؟
در کل، نميتوان گفت كدام جوانه مناسب كدام فرد يا كدام بيماري است، اما تحقيقات نشان داده براي خانمهاي باردار بهترين جوانه، جوانه نخود و لوبياست چون حداقل نمايه گلايسمي را دارند و جوانههاي آنها حاوي مقادير فراواني از مادهاي به نام سلنوسيستئين است كه در فرايند افزايش قد جنين تاثير مثبتي ميگذارد. قد جنين مادراني كه در طول بارداري از اين جوانهها مصرف ميكنند در مقايسه با مادراني كه جوانه نخوردهاند، بلندتر است. در كل، جوانهها سلنيوم دارند و باعث افزايش قد كودكان ميشود و ما به مادران توصيه ميكنيم به فرزندانشان انواع جوانهها را بدهند تا قدشان بلندتر شود.
سلامت: جوانهها را با چه موادي مصرف کنيم تا جذب مواد مغذيشان بهتر شود؟
مواد موجود در جوانهها، جذب كاملي دارند و ميزان جذب آنها تابع شرايطي مثل حرارت و دما يا pH نيست. نيازي نيست كار خاصي انجام دهيم مثلا آن را با آبليمو يا ماست يا روغن بخوريم تا جذب مواد مغذيشان بيشتر شود.
سلامت: آيا تمام جوانهها قابل خوردن هستند يا محدوديت و ممنوعيتي وجود دارد؟
مصرف جوانه حبوبات و غلات، محدوديت و ممنوعيتي ندارد و ميتوان همه آنها را مصرف كرد. البته استثناهايي هم وجود دارد. مثلا براي فردي كه مصرف باقلا برايش ممنوع است و فاويسم دارد، مسلما مصرف جوانه آن نيز توصيه نميشود.
سلامت: جوانهها را در چه شرايطي و تا چه مدت ميتوان نگهداري و مصرف کرد؟
مادامي كه دانه خشك است، حداقل امكان فساد قارچي و كپكي را دارد اما وقتي جوانه زد چون ميزان آب آن فراوان است، عمري بين 2 تا 6 روز در يخچال دارد. توصيه ميشود براي پيشگيري از لزج و بدبوشدن جوانه، آنها را در يخچال نگهداري و فورا مصرف كنيد. وقتي جوانه تغيير رنگ ميدهد و لزج ميشود بو و طعم آن تغيير پيدا ميكند و اينها نشانههايي از فساد هستند.
سلامت: آيا لازم است جوانهها را قبل از مصرف بشوييم؟
اگر خودتان در منزل آنها را تهيه كردهايد و دانهها را قبل از جوانه زدن شستهايد و در شرايط مناسب نگهداري كردهايد، نياز به شستن نيست اما جوانههاي آماده بهتر است شسته و در سبدي آبشان گرفته شود و بعد مصرف شوند.