محمدحسین سلطانزاده در گفتوگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، پیرامون گزیدگیهای شایع که اغلب افراد در سفرهای تابستانی با آن مواجهند، گفت: مارگزیدگی، عقربگزیدگی، نیش حشرات و گزیدگی بندپایان از جمله موارد شایع در گزیدگیها است که توجه به نوع گزیدگی و نحوه درمان آن میتواند از شدت واکنشهای احتمالی بکاهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: نیش زدن و گزیدگی مار، عقرب، عنکبوت، زنبور و سایر حیوانات زهرآگین اغلب باعث درد موضعی میشود و در موارد شدید گزیدگیها واکنشهای شدید ایجاد میشود.
علائم شدید میتواند مربوط به آنافیلاکسی باشد که وابسته به زهر مار و عقرب است که باید فورا توسط پزشک درمان شود.
سلطانزاده در ادامه به مارگزیدگی اشاره داشت و افزود: بیش از 3 هزار گونه مار شناخته شده که فقط 200 نوع آن سمی است و در ایران 56 گونه مار شناخته شده که 12 گونه آن سمی است که مارهای سمی موجود در ایران عبارتند از: مار جعفری، مار کبری، افعیها، مار زنگی، مار مرجانی که پادزهر این مارها در ایران توسط انستیتو رازی ساخته شده است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: گزش مار افعی چالدار معمولا در اندامها است که درد و تورم در محل گزش طی چند دقیقه ظاهر میشود و با حرکت سم پیشرفت میکند و در موارد شدید تاول و نکروز بافتی ایجاد میکند که علائم عمومی آن شامل تهوع و استفراغ است.
وی افزود: گزش مار مرجانی درد کمی دارد ولی نباید اشتباه کرد چرا که سم آن نوروتوکسیک است و در ظرف چند ساعت ضعف و خوابآلودگی، فلج اعصاب کرانیال و مرگ به علت اختلال تنفسی ایجاد میکند.
فوق تخصص عفونی اطفال تصریح کرد: پس از گزیده شدن توسط مار باید دقت کرد که مار سمی است یا غیرسمی که اغلب غیرسمی است و مراقبتهای موضعی احتیاج دارد ولی اگر سمی باشد مراقبت فوری نیاز دارد.
سلطانزاده افزود: ثابت نگه داشتن اندام، فشار در محل گزیدگی، مراجعه به پزشک و تزریق واکسن کزاز از اقدامات اولیه مارگزیدگی است. افراد دقت داشته باشند که از گذاشتن یخ در محل گزیدگی خودداری کنند.
متخصص کودکان و نوزادان اظهار داشت: بیش از هزار گونه عقرب در جهان دیده میشود که همگی آنها قادر به آزاد کردن سم از نیشی هستند که در انتهای دم 6 قطعهای آنها قرار دارد.
وی تصریح کرد: عقرب خوزستان از خطرناکترین عقربهای جهان است.
سلطانزاده افزود: علائم بالینی عقربگزیدگی عبارت است از علائم موضعی در محل نیش عقرب که به صورت درد، سوزش، تورم، خارش، افزایش بزاق، لرز، تاری دید و افزایش فشار.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: درد موضعی حاصل از عقرب گزیدگی با مسکن و معمولا بعد از 24 ساعت برطرف میشود.
فوق تخصص عفونی اطفال در ادامه به گزیدگی بندپایان اشاره داشت و افزود: بیش از 20 هزار گونه عنکبوت سمی شناخته شده که اغلب آنها به علت فقدان سم قوی یا نیشی که بتواند در پوست انسان نفوذ کند برای انسان خطرناک نیستند اما دو گونه از عنکبوت با سم قوی برای انسان شناخته شدهاند: عنکبوت بیوه سیاه و عنکبوت شبیه ویولن یا عنکبوت گوشهنشین قهوهای؛ عنکبوت بیوه سیاه اغلب زیر سنگ، چوب، هیزم یا در گوشه انبار یافت میشود.
سلطانزاده ادامه داد: علائم موضعهای در محل گزش بندپایان به صورت یک ناحیه رنگ پریده 2 تا 3 میلیمتری با یک حاشیه قرمز دیده میشود که کم کم به صورت اسپاسم شدید عضلانی مشاهده میشود و در کودکان تهوع و استفراغ، تعریق و افزایش فشار خون را شامل میشود که تظاهرات شکمی آن به صورت درد شکم و سفتی عضلات شکم است که ممکن است با آپاندیس اشتباه گرفته شود.