خوابیدن بخش فعال و بسیار مهمی از زندگی انسان است و ما برای حفظ وتقویت قدرتیادگیری و حافظهبه میزان کافی خواب در شبانه روز نیازمندیم . استراحت کافی و در نتیجه شاداب بودن دانش آموزان، فراگیریبیشتری را در پی دارد.محققان به این نتیجه رسیده اندکه خواب کافی شبانه با تسهیلارتباطات عصبی- شیمیایی سلول های مغز، به تقویب حافظه و قدرت یادگیری کمک می کند .نتیجه تحقیقات متعدد نشان داده است یک دوره خواب پس از به دستآوردن یک تجربه جدید می تواند تاثیرات یادگیری را تسهیل کند و این بهبود ناشی ازتغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.البته بهترین وقت خواب،چند‌ساعت قبل از نیمه‌شب است چراکه از ساعت 9شب تا نیمه‌شب، ترشح هورمونملاتونینکهنقشی اساسی در خواب داشته و باعث تنظیم ساعت داخلی بدن می شود،آغاز می گردد .مقدار کافی ملاتونین در بدن، تاثیرات مثبتی بر وضعیت روحی-روانی انسان می گذارد ودر اثر بیداری افراد تا نیمه‌شب، میزان این هورمون، کاهش می‌یابد. همچنین یکی ازدلایل اهمیت خواب شبانه، با توجه به اثر ملاتونین بر روی سیستم ایمنی بدن،بالابردن میزان ایمنی بدن در برابر بیماری‌هاست.
نتایج یک تحقیق دیگر نشان می‌دهد، برایآنکه کودکان کلمات جدید را یادبگیرند هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین خواب خوب شب شود.
حتی باهوش‌ترین کودکان وقتی که فرصت فکر کردن را داشته باشند می‌توانند کلمات رابهتر به خاطر بسپارند.
گسترش دامنه واژگانی که کودکان می‌دانند و از معنای آن مطلع هستند همواره برایارتباط برقرار کردن آنها حیاتی درنظر گرفته می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد کهخواب می‌تواند تقویت کننده حافظه کودکان باشد و حتی می‌تواند به آموزگاران کمک کندمشکلاتی چون اوتیسم و خوانش پریشی را تشخیص دهند.
این تفکر وجود دارد که کودکان در انتخاب و به خاطر سپردن صداهای جدید ازبزرگسالان باهوش‌تر هستند زیرا مهارت‌های زبانی در آنها درحال شکل گرفتن است.
این درحالی است که نتایج تحقیقات از کودکان دبستان 7 تا 12 ساله نشان داده استکه آنها نیز چون والدین خود حواس پرت هستند و کودکانی که تمام کلمات را در زمانصبحانه به خاطر دارند آنها را در زمان زنگ تفریح فراموش کرده‌اند.
تحقیقات نشانمی‌دهد که ضعف حافظه یک مشکل موقتی است و پس از یک وقفه 12 ساعته که خواب نیز جزءآن است آنها می‌توانند بیشتر کلمات جدید را به یاد بیاورند
دانش آموزانی که با کمبود خواب مواجه بودند، در انجام کارهای روزانه خود با مشکلمواجه شدند و فعالیت قسمت هیپوکامپ مغز آنها بسیار کاهش یافت و این قسمت درقسمت‌های دیگر مغز مانند سلول‌های مغز و قسمت‌های درونی مغز که با هوشیاری افراد درتماس بود تاثیر گذاشت.
محققان بر این باورند افراد قبل و بعد ازیادگیری برای تثبیت یادگیری نیاز به خواب دارند، زیرا فقدان خواب در سیستم عصبی وتوانایی افراد تاثیر می‌گذارد.
لذا با این اوصاف، اگر فرزند شما خواب مفید 10-12 ساعت در شبانه روز را رعایتنمی كند، باید او را مجبور به پیروی از آن كنید. تحقیقات نشان داده است كه حتی یكساعت كسر خواب برای كودكان زیر سه سال، زمانی كه دبستان را آغاز می كنند، ممكن استدر درازمدت سبب بوجود آمدن مشكلات رفتاری و شناختی گردد.
یادگیری مطالب تازه برای کودکان چون بزرگسالان نیازمند زمان است و زمانی کهموضوع به کلمات جدید می‌رسد خواب خوب شب هنگام می‌تواند تأثیرگذار باشد.
اكنون به تاثیرات خواب كم بر موفقیت كودكان درمدرسه می پردازیم:
مشكلات تمركزی
وقتی كودكی مشكلاتی در مورد شنیدن جزئیات مباحث آموزشی یا تمركز بر روی فعالیتهای برنامه ریزی شده دارد یا در پاسخگویی به سوالات كند باشد، علت اصلی آنها اغلبكمبود خواب می باشد. در مدیریت زمانی و اولویت دهی به وظایف نیز مشكلاتی به وجود میآ ید. به همین دلیل كودكان شانس یادگیری نكات درسی در مدرسه را از دست می دهند.
كند ذهنی
خواب شب اگر کافی باشد، مغز یك فرد كوچك را تازه نگاه می دارد و به او در حفظاطلاعات كمك می نماید. زمانی كه خواب با موج كوتاه هماهنگ گردد یا زمانی كه رویاهابه وجود می آیند، حركات سریع چشم در خواب یا REM نقش عمده ای در تقویت حافظه ایفامی نمایند. وقتی فرزند پیش دبستانی شما در مدرسه نام رنگها یا لغات جدیدی را باآهنگی جدید می آموزد، حركات سریع چشم (REM ) به یكپارچه كردن این اطلاعات جدید درمغز كمك می كند.
بیش فعالی
وقتی كوچولوی شما در طول روزاحساس خستگی می كند، مثل شما خمیازه نمی كشد و چرت نمی زند، بلكه او شروع به جستوخیز خواهد كرد.دلیل این كار چیست؟ كودكان با این عملخود پیام خستگی خود را می فرستند. در این شرایط آنها خارج از كنترل و آزاردهنده میشوند. و در صورتی كه نتوانند وضعیتی ثابت داشته باشند، یادگیری آنها با مشكل مواجهخواهد شد.
ناتوانی در كنترل احساسات
كج خلقی، گریه های مداوم، اوقات تلخی كردن، بی صبری، از نشانه های بیخوابی شبانهدر كودكان است. پیش دبستانی ای كه كسری خواب دارد، كمتر قادر به كنترل احساسات خودخواهد بود. در نتیجه، بدخلقی ممكن است، جایگاه اجتماعی او در گروه همسن و سال هایشدچار تزلزل گردد. در صورتی كه این كودكان با بچه های دیگر پرخاشگر و لجباز هستند،ارتباطات اجتماعی آنها نیز تحت فشار قرار می گیرد.