کودکان راچگونه در دنیای مجازی تربیت‌کنیم

رشد خیره‌کننده فناوری‌ها و ارتباطات الکترونیک و به قولی انفجار اطلاعات زمانه را دگرگون کرده و به یکباره، دسترسی به بسیاری از وسایل و ابزارهای پیشرفته الکترونیک همه‌گیر شده است.

از انواع بازی‌های کنسولی گرفته تا گوشی‌های تلفن همراه و انواع رایانه‌ها و فناوری‌های تلفن هوشمند و امکانات بی‌شمار اینترنتی، جهان بی‌انتهایی از دانسته‌ها و دستاوردهای علمی و فنی را به روی همگان گشوده است. امروزه آهنگ رشد نوآوری و تحولات دنیای ارتباطات الکترونیک چنان سریع است که حتی اگر بخواهیم هم نمی‌توانیم از شتاب روزافزون آن بکاهیم به‌ویژه که این پهنه دانش و اطلاعات متعلق به قشر خاصی نیست و همه بخش‌های جوامع انسانی به کاربران این شبکه‌ها پیوسته‌اند و بسیاری از اموری که تا همین چند سال پیش باید حضوری و با اتلاف زمان و نیروی بسیار، به سرانجام می‌رسید، اکنون با اتصال به دنیای مجازی و شبکه جهانی اینترنت، تنها با چند کلیک، انجام می‌شود.

از این‌رو نیاز سازمان‌ها، نهاد‌ها و جوامع گوناگون به فناوری‌های ارتباطات الکترونیک و به‌ویژه شبکه جهانی اینترنت چنان به هم تنیده و لازم و ملزوم هم شده‌اند که عملاً بازگشت به دنیای مکانیکی قبل، ناشدنی است. بهترین دانشگاه‌های جهان نیز که تا چندی پیش شرکت در کلاس‌هایشان برای دانشجویان مستعد و کوشا به مثابه‌ رؤیا بود، هم‌اکنون برای علاقه‌مندان به دروس خاص، امکان حضور مجازی در این دوره‌ها را فراهم کرده‌اند. امروز اساتید موفق و نمونه نیز با مراجعه به سایت‌های علمی معتبر، کتابخانه‌های عظیم مجازی و بحث و تبادل نظر با همکارانشان در چهار گوشه جهان، همواره در حال به‌روز نگاه‌داشتن دانش خود هستند. دیگر دنیای بزرگ ما، واقعا به دهکده‌ای جهانی تبدیل شده است. کودکان نیز در این مسیر پیشرفت حضور دارند و از آن سهم می‌برند. این روزها، هر کس که به‌نحوی با کودکان و نوجوانان در تعامل باشد، بر این واقعیت اذعان دارد که درایت و هوش نسل حاضر، در مقایسه با نسل‌های پیشین به‌مراتب بیشتر است. کودکان امروز، بسیار سریع‌الانتقال هستند. در مواجهه با پدیده‌های جدید، با تمام توان سعی در کشف رازها و چرایی آنها دارند مهارت کار کردن با ابزارهای نوین را به سرعت فرا می‌گیرند و نسل‌نو، این همه را مدیون دستاوردهای دانش و فناوری‌های عصر ارتباطات الکترونیک فرامرزی است.

این نکته را نیز باید درنظر داشت که همانگونه که در دنیای واقعی، پدر و مادر، از دور مراقبت فرزندشان هستند همراهی و نظارت والدین بر فعالیت‌های فرزندشان در اینترنت هم باید مستمر و هوشیارانه باشد. ذات جست‌وجوگر کودک را نباید دست‌کم گرفت اما سرکوب هم نباید کرد. مراقب باشیم که با اعمال محدودیت‌های بی‌شمار و یا ایجاد هراس در کودک، باعث دوری او از ما و کاهش نفوذ کلام و اعتبارمان در وی نشویم.

به‌کارگیری نکات زیر، می‌تواند والدین را نسبت به امن بودن فضای اینترنت در دسترس فرزندانشان آسوده خاطر کند:
1 - بر سر زمان و نحوه استفاده از اینترنت، به توافق رسیده و بر آن پایبند باشید.
2 - با مشاهده سایت‌های نامناسب، واکنشی سنجیده نشان دهید. تعجب و آشفتگی شما، فرزندتان را به‌مراتب به پیگیری و کنجکاوی در آن موضوع ترغیب و تشویق می‌کند.
3 - با کودکتان از خطرات احتمالی ورود به برخی سایت‌ها صحبت کنید. به او خاطرنشان کنید که انتشار و در دسترس عموم قراردادن مطالب شخصی و خصوصی‌اش، می‌تواند در آینده برایش ناخوشایند باشد.
4 - رایانه‌ای که کودکتان برای اتصال و استفاده از اینترنت، از آن بهره می‌گیرد، در معرض دیدتان باشد؛ بهتر است دستگاه در اتاق کودک نباشد و اگر چنین نبود، به حریم خصوصی کودکتان، در هر سنی که هست، احترام بگذارید. برای ورود به اتاقش، در بزنید و بعد وارد شوید تا هم از ورود ناگهانی شما مضطرب و هراسان نشود و هم مخفی‌کاری برایش عادت نشود، به‌علاوه او نیز از رفتار شما می‌آموزد که به حریم خصوصی دیگران احترام بگذارد.
5 - از نرم‌افزارهای مخصوص نظارت والدین استفاده کنید. با نصب این نرم‌افزارها به‌طور خودکار امکان دسترسی کودک به سایت‌های ناخواسته یا نامناسب، محدود می‌شود.