آموزش توالت كردن يك نقطه عطف در تكامل كودك است. يادگيري زماني روي مي‌دهد كه توانايي جديد فيزيكي، كلامي و اعتماد به نفس به سرعت در حال پيشرفت باشد كودكان بايد انتظارات والدين و اجتماع را با نيازهاي دروني‌شان براي استقلال و خودباوري توام كنند. سرانجام تمام كودكان سالم توالت كردن را ياد مي‌گيرند، اما بيشتر والدين و پرستاران تا حدي در اين زمينه درگير هستند. براساس پژوهش‌ها و شواهد در ايالت متحده و انجمن كودكان آمريكا ميانگين سني شروع آموزش توالت طي چهار دهه اخير از زير 18 ماه به 21-36 ماهگي افزايش يافته است. مطالعات جديدتر آموزش فشرده قبل از 27 ماهگي را بي‌تأثير مي‌دانند؛ چرا كه مهارت‌هاي تكاملي براي آموزش توالت مورد نياز است. رويكرد آموزش توالت كودك محور (Bra Zelton) از بلوغ فيزيولوژيك كودك، توانايي درك، پاسخ و انگيزش دروني براي آمادگي كودك استفاده مي‌كند كه معمولاً از 18 ماهگي شروع و بعد از 24-30 ماهگي تمام مي‌شود. روند آموزش پس از نشانه آمادگي با استفاده از كلمات مثبت و تحسين بدون اعمال فشار با دستورات خاصي اجرا مي‌شود.
كودكان تا زماني‌كه از نظر رفتاري، احساسي و تكاملي آماده شوند، نبايد براي آموزش توالت كردن تحت فشار قرار گيرند. توصيه شده آموزش بعد از 18 ماهگي شروع شود.وقتي كودك استقلال خود را بروز دهد و از كلمه «نه» استفاده و رفتار والدين را تقليد كند و قادر به پيروي از دستورات ساده، نشستن و راه رفتن باشد و پوشك كثيف را خبر دهد و پوشك تميز بخواهد، مي‌توان شروع به آموزش كرد.شروع با صندلي لگن‌دار باشد و صندلي لگن‌دار به كودك معرفي شود. لگن‌ها انواع مختلف دارند: لگن يكپارچه ساده، ارزان قيمت، كوچك و سبك قابل حمل كه رنگ‌هاي متنوع و شادي دارد براي كودكان بزرگ‌تر مناسبند. لگن با نشيمن‌گاه متحرك بزرگ و درپوش‌دار لگن‌هاي فانتزي، شكل‌هاي مختلف و تنوع زيادي دارد وسائل سرگرم كننده دارد و كودك مي‌تواند زمان بيشتري روي آن بنشيند. بهتر است هنگام خريد كودك را با خود ببريد تا نظر بدهد؛ در اين صورت به لگن علاقه‌مند مي‌شود و از آن بيشتر استفاده مي‌كند.روزي 2 -3 بار هر بار 5-10 دقيقه از صندلي لگن‌دار استفاده و از كودك بخواهيد با لباس‌هايش روي آن بنشيند. صندلي لگن‌دار را ابتدا در اطاق نشيمن قرار دهيد تا كودك عادت كند. در زمان نشستن با او صحبت كنيد يا قصه بخوانيد و هر زماني توالت صندلي را ترك كند پس از يكي دو هفته لباس و پوشك را درآوريد و اگر كودك پوشك را كثيف كرد پوشك را داخل صندلي خالي كنيد و توضيح دهيد اينجا محلي براي مدفوع است. اين كار را چندين بار تكرار كنيد و وقتي مهارت دفع مدفوع را به دست آورد، از مشورت‌هاي تمريني استفاده كرده و به كودك بياموزيد آن را چطور بالا بكشد.مراحل مختلف آموزش توالت كردن با استفاده از عروسك مورد علاقه كودك انجام شود. وقتي عروسك خيس شد، محتواي صندلي لگن‌دار را در توالت خالي كرده و سيفون را بكشيد و صندلي را در جاي اصلي خود بگذاريد.در هنگام ادرار كردن از صداي شير آب جهت تحريك ادرار كردن استفاده كنيد و به كودك آموزش دهيد تا شورت خيس و خشك را تشخيص دهد و در مورد شورت خشك با دادن جايزه كودك را تشويق نمائيد. شورتش را بالا و پائين بكشد. پس از مدفوع كردن در صندلي لگن‌دار، يك وعده غذاي مورد علاقه‌اش را بدهيد و او را تشويق كنيد. براي شورت‌هاي خيس كودك را وادار كنيد خودش را تعويض كند.در نوع و زمان آموزش پسران و دختران تفاوت‌هايي وجود دارد؛ چرا كه آنها از نظر جسماني تفاوت زيادي با يكديگر دارند. در مورد آموزش پسران بايد به نكاتي توجه داشت؛ زيرا معمولاً كساني كه آموزش را به عهده مي‌گيرند، اغلب خانم‌ها هستند گاه سوالاتي براي مادران پيش مي‌آيد كه آيا پسرها هنگام رفتن به دستشويي بايد بايستند يا بنشينند. موارد بهداشتي ادرار كردن در لگن را بايد به آنها ياد داد. لگن‌هاي لبه‌دار مانع تراوش ادرار پسران بر روي زمين و كفپوش خانه مي‌شوند. البته گاهي اين قسمت باعث اذيت آلت تناسلي كودك مي‌شود كه بايد نحوه صحيح نشستن بر روي لگن را به كودك آموزش داد. بهتر است براي آموزش پسران از پدران كمك گرفت. داشتن يك الگوي همجنس در تسريع آموزش نقش بسزايي دارد. اولين مهارت نگهداري كه ايجاد مي‌شود نگهداري حركات روده‌اي در طول شب است كه در دخترها حدود 22 ماهگي و در پسرها 25 ماهگي اتفاق مي‌افتد. توانايي بالا كشيدن لباس زير يا شورت در دخترها30 ماهگي و در پسرها 33 ماهگي به وجود مي‌آيد. توصيه مي‌شود لباس‌هاي كودكان بلند و ساده و راحت باشد و كمتر از بند و دكمه استفاده شود. در دخترها اكثر مهارت‌ها زودتر از پسران ظاهر مي‌شود. كودكاني كه والدين‌شان زمان آمادگي را زودتر تخمين بزنند ممكن است با آموزش طولاني‌تر يا مشكلات توالت كردن مواجه نشوند. ابتدا وظيفه تميز كردن كودك به‌عهده والدين است، ولي به تدريج بايد به تنهايي نشستن و اصول بهداشتي را به كودك آموزش داد. آموزش نظافت و شستن دست‌ها بعد از دستشويي كار راحتي نيست. شير آب براي كودك حكم يك تفريج را دارد و ممكن است به خيس شدن دستشويي و حمام منجر شود كه با صبر و حوصله بهتر مي‌شود. بايد به كودك ياد دهيد چگونه از كاغذ توالت براي نظافت خود استفاده كند. براي دختران به علت عفونت ادراري شيوه صحيح اين است كه از جلو به عقب تميز شوند؛ چه با دستمال و چه با آب. با اين روش هيچ نوع باكتري از عقب به سمت جلو، يعني مجاري ادرار وارد نمي‌شود.به كودك حداقل يك كلمه اشاره يا علامت هنگام ادرار يا مدفوع براي خبر دادن ياد دهيد. اين كلمه راحت، قشنگ و مطبوع باشد؛ مانند پي‌پي يا جيش.كودك معمولاً در اين مواقع دست به طرف دستگاه تناسلي برده و حركات نمايشي نيز دارد.زماني‌كه كودك خيس يا كثيفي خودش را اعلام كرد او را به توالت برده لباس كهنه يا پوشك او را تعويض كنيد و از اينكه به شما خبر داده او را مورد تشويق قرار دهيد. در ابتدا كثيف بودن او را ناديده بگيريد.براي آگاهي كودك نسبت به اعمال خود به شلوار خيس و كثيفش دست زده و يا آن را ببينيد و در حين مدفوع كردن براي او توضيح دهيد كه مشغول چه كاري است و نام اين كار چيست. به تن داشتن لباس خيس يا كثيف براي كودك ناراحت كننده است، اجازه دهيد كودك اين ناراحتي را تجربه كند، زيرا انگيزه خوبي براي كنترل ادرار و مدفوع مي‌شود و در نهايت كودك بايد مسئوليت كارهاي منجر به رفتار نامناسب در كودك مي‌شود و گاهي اوقات براي جلب توجه والدين صورت مي‌گيرد.كودك بايد مسؤوليت كارهاي خود را به عهده بگيرد. به عنوان مثال براي شستن دست‌ها يا لباس و شلوار از او كمك بگيريد و در پوشيدن لباس و شلوار به او كمك و آموزش دهيد.اگر كودك در طول روز نياز به توالت رفتن داشت، به او بگوييد چند ثانيه صبر كرده و سپس به توالت برود اين امر موجب كنترل ادرار در كودك مي‌شود. در صورتي‌كه كودك از محل توالت و سيفون مي‌ترسد، ترس‌هاي او را برطرف كنيد. با او همراه شويد تا محل توالت را چندين بار ببيند و خودش سيفون را بكشد. همچنين او را تشويق كنيد تا درباره ترس‌هايش صحبت كند و نسبت به حل اين مسأله موفق‌تر عمل نمايد.توالت تميز بايد به راحتي در دسترس كودك و براي او جالب باشد مسأله برخي والدين از مكان توالت براي تنبيه كودك استفاده مي‌كنند. اين‌كار موجب ناامن شدن محل توالت براي كودك شده و در آنجا احساس ترس مي‌كند.گاهي اوقات كودكان هنگام دفع به علت يبوست احساس درد مي‌كنند. غذاهاي فيبردار مانند انواع سبزيجات، ميوه‌جات ملين، مانند هلو، گلابي، زردآلو، آلوزرد و . . . موجب شلي و راحتي مدفوع مي‌شود. خوردن مايعات فراوان يا مصرف غذاهايي مانند سوپ جو موجب شلي و راحتي دفع شده و در نتيجه عمل دفع در ذهن كودك دردناك محسوب نمي‌شود.برخي از كودكان كه توالت كردن را ياد گرفته‌اند، در زمان دفع مدفوع مخفي مي‌شوند شيوع اين رفتار بيشتر در سن 32 ماهگي است. كودكاني‌كه مخفي مي‌شوند، بيشتر احتمال دارد كه امتناع از مدفوع كردن بعلت يبوست، نگه داشتن مدفوع و مشكلات بعدي آموزش داده شود.اين كودكان ممكن است به دليل خجالت يا ترس مخفي شوند يا به دليل اينكه فكر مي‌كنند مدفوع كردن يك رفتار خصوصي است.آموزش ديرهنگام خانواده براي توالت كردن چندين علت دارد؛ مثلاً راحت بودن پوشك‌هاي يكبار مصرف و شورت‌هاي راحت ممكن است باعث شود برخي از والدين آموزش توالت را به تأخير بيندازند. برخي ديگر ممكن است كودكان را زودتر آموزش دهند تا در هزينه‌ها صرفه‌جويي شود عوارض آموزش‌هاي ديرهنگام شامل استرس خانواده و اثرات جانبي پوشك‌هاي غير قابل جذب زيست محيطي و آلودگي و افزايش خطر اسهال و عفونت ادراري ناشي از تعويض بيشتر پوشك‌ها در مهد كودك مي‌باشد. از آنجا كه هر خانواده و كودك منحصر به فرد هستند، توصيه‌ها در مورد زمان ايده‌آل يا روش مطلوب براي همه يكسان نيست. پزشكان خانواده بايد راهنمايي‌هايي در مورد روش‌هاي آموزشي توالت ارائه و كودكاني را كه در رسيدن به اين نقطه عطف تكاملي مشكل دارند، شناسايي كنند و راهكارهاي مناسب را ارائه دهند.