طبيعي است که کودکان پيش دبستاني فعال، بي توجه، تکانشي و حواس پرت باشند اماکودکاني که مبتلا به بيش فعالي تشخيص داده مي شوند سطح فعاليت آنها از اين فعاليتطبيعي بسيار بالاتر است. برخي وضعيتها و نيز برخي غذاها مي توانند وضعيت اين کودکانرا تشديد کنند. يافتن ابزار يادگيري مناسب به اين کودکان کمک خواهد کرد در خانه ونيز در مدرسه کارها و تکاليف را به نحو بهتري انجام دهند.
بر اساس ويراست چهارم راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني، والدين يا معلمانبايد شش مورد از نه مورد رفتار مشکل ساز را در کودک تاييد کنند تا تشخيص بيش فعاليدر يک کودک داده شود. ضمنا اين نشانه ها بايد استمرار داشته باشد و قبل از 7 سالگيبروز کرده باشد ضمن اينکه دفعات و فراواني اين رفتارها بيش از دفعات و فراواني آندر کودکان همسن فرزند شما باشد.
اين نشانه ها عبارتند از:
*ور رفتن با دستها يا تکان دادن بيوقفه پاها و به خود پيچيدن روي صندلي
*بلند شدن از روي صندلي در کلاس و ياساير اماکن در حاليکه نبايد اين کار را کرد
*اين طرف و آن طرف دويدن و بالا وپايين پريدن بيش از اندازه در موقعيتهايي که نبايد اين کار را انجام داد
*پر سر و صدا بازي کردن
*يک جا نشستن و طوري عمل کردن که گوييموتور به کودک وصل کرده اند
*پر حرفي
*نسنجيده وسط سوال، جواب دادن
*صبر نکردن و رعايت نکردن نوبت
*توي حرف ديگران پريدن و مجال ندادنبه ديگران (مثلا در گفتگو يا در بازي)
اگر کودک شما از ميان اين نه علامت شش مورد را از خود بروز مي دهد و البته اينعلايم قبل از هفت سالگي در وي ظهور يافته و ضمنا اين نشانه ها در دو يا چند موقعيتبروز يافته و به دليل بروز اين علايم کارايي اجتماعي ، تحصيلي و .. وي مختل شدهلازم است که با يک متخصص مشورت نموده و ضمنا اين توصيه ها را هم مورد توجه قراردهيد:
واقع گرايانه نيست که انتظار داشته باشيم کودک پيش دبستاني برايمدت طولاني آرام بنشيند تا چه رسد به کودکان بيش فعال که چنين چيزي براي شان تقريباغير ممکن است
فعاليتهاي دستي و عملي
هنگامي که با کودکان پيش دبستاني بيش فعال کار مي کنيد مطمئن شويد که به او فرصتکافي حرکت و جنبيدن داده ايد. واقع گرايانه نيست که انتظار داشته باشيم کودک پيشدبستاني براي مدت طولاني آرام بنشيند تا چه رسد به کودکان بيش فعال که چنين چيزيبراي شان تقريبا غير ممکن است.
مي توانيد براي اين کودکان فعاليتهاي عملي بسياري را فراهم کنيد. مثلا فعاليتهايهنري که به او اجازه مي دهد از خلاقيت و فعاليتهايش استفاده کند، سبب تمرکز بيشتر وبهتر آنها خواهد شد.
کودکان بيش فعال، در زمانهايي کهبيرون از خانه هستند کاميابي و پيشرفت بيشتري خواهند داشت
فعاليتهاي تفريحي بيرون از خانه
اين گونه از کودکان در زمانهايي که بيرون از خانه هستند کاميابي وپيشرفت بيشتري خواهند داشت. بنابراين برنامه کاملي براي کوهنوردي، دويدن و پريدن وجست و خيز آنها در طبيعت و پارک تدارک ببيند. کمک کنيد که اين کودکان از طريق انجامبازي هاي گروهي در محيطي تحت کنترل و نظارت شما با ديگر کودکان تعامل داشته باشد.
در مواردي که کودک بيش فعال کاري را به طرز خطرناکي انجام مي دهد و يا واکنشنامناسبي نسبت به همسالان از خود بروز مي دهد با او درباره فعاليتش صحبت کنيد.
کمک کنيد که او مسئوليت انتخابهاي خطرناکش در طي بازي را بپذيرد و او را دريافتن راههاي امن تر براي بازي کردن ياري کنيد.
پرهيز از نااميدي
گاهي اوقات رفتارهاي کودکان بيش فعال به علت بروز نا اميدي و ياس واستيصال والدين شان بدتر و وخيم تر مي گردد. وقتي کودک رفتار ناشايستي بروز مي دهدو يا انتخاب خوبي ندارد با ملايمت و نرمي برايش توضيح دهيد که چه کار بدي انجامداده است. به او کمک کنيد روش واکنش نشان دادن بهتري را براي آينده پيدا کند. اگرکودک همچنان ناآرام است و به نکات شما توجهي ندارد او را از موقعيتي که سبب بروزناراحتي او شده است خارج کنيد. هنگامي که آمادگي شنيدن پيدا کرد و آرام گرفت مجددابه مرور رفتار ناشايست او و معرفي روشي جايگزين بپردازيد.
رژيم غذايي
بعضي غذاها مي توانند ميزان بيش فعالي را در برخي کودکان افزايشدهند. واکنش برخي کودکان به اقلامي از غذاها بسيار ضعيف است که اين براي محدود کردناين غذاها توسط والدين مي تواند بسيار موثر و مفيد واقع شود.
مقدار زياد شکر، غذاهاي فرآوري شده و يا غذاهايي با افزودني هاي زياد ميتوانندسبب بروز تغيير رفتار شوند. اگر تصور مي کنيد ميزان فعاليت فرزند شما به دليل برخيمواد غذايي موجود در برنامه غذايي اش است به تدريج عادات غذايي فرزندتان را به ديگرمواد سالم و طبيعي تر برگردانيد.
حبوبات و نان تهيه شده از آرد سفيد، مواد لبنياتي ميوه هاي تازه و .. مي تواندضمن تامين سلامتاو، تغذيه مناسبي نيز براي او به شمار آيد.
بعضي غذاها مي توانند ميزان بيش فعالي را در برخي کودکان افزايشدهند. واکنش برخي کودکان به اقلامي از غذاها بسيار ضعيف است که اين براي محدود کردناين غذاها توسط والدين مي تواند بسيار موثر و مفيد واقع شود
اقدامات پزشکي
قبل از انکه نقشه درمان کودکتان را مشخص کنيد لازم است توسط يک پزشکو در صورت امکان رفتاردرمانگر مورد ارزيابي دقيق قرار گيريد. معمولا کودکان پيشدبستاني بيش فعال به وسيله نسخه ها و دستورالعمل هاي دارويي تنها درمان نميشوندبلکه در کنار دارودرماني، رفتار درماني و تعديل و اصلاح رفتارهاي نادرست، برايکودکان مبتلا به بيش فعالي نيز مي تواند بسيار موثر باشد.
**و نکته اخر اينکه اين اختلال،اختلال ناهمگني است که عمدتا با بزرگتر شدن کودک بهبود مي يابد اما در بسياري ازموارد هم ديده شده که اين اختلال از اوايل کودکي شروع مي شود، بسياري از کارکردهايکودک را تحت تاثير قرار مي دهد و گاهي اوقات تا نوجواني و بزرگسالي ادامه مييابد.