بسياري از والدين از بي‌ميلي به غذا و کم اشتهايي کودکان خود رنج مي‌برند.
به گزارش ايسنا، بي‌اشتهايي يا بد غذايي کودک يکي از مشکلات جدي تغذيه‌اي است چرا که ممکن است منجر به سوء تغذيه جدي شود. بنابراين بايد دانست تنها گرسنگي نيست که کودک را به سوي غذا مي‌کشاند و يا فقط سير بودن موجب دوري از غذا نمي‌شود بلکه عوامل گوناگوني مانند عادت‌هاي خانواده و آموزش‌هايي که کودک در خانواده فرا گرفته است بر اشتهاي کودک تاثير مي‌گذارند.
استقلال طلبي و رشد ذهني يکي از شاخص‌هاي اصلي دوران کودکي است که با ايجاد تغييرات شخصيتي در اين دوران نسبت به سنين پايين‌تر همراه است. اين مسئله مي‌تواند با ايجاد روحيه استقلال طلبي در کودکان موجب بي‌نظمي در عادات غذايي آنها شود.
امروزه تغذيه کودک خيلي آسان نيست ممکن است کودکان نوپا يا پيش دبستاني يک غذا را سه روز پياپي بخورند و روز چهارم از خوردن آن خودداري کنند و حتي حاضر به چشيدن آن هم نشوند. اين مسئله نشان دهنده نداشتن يک الگوي غذايي مشخص در اين کودکان است و ناشي از حس استقلال طلبي و ميل به انتخاب غذا توسط خود آنهاست.
با توجه به نقش رفتار مادر در شکل‌گيري عادات غذايي کودک به منظور کاهش مشکل بدغذايي کوکان، توجه به برخي نکات تغذيه‌اي ضروري است.
نکاتي که والدين در غذا دادن به کودکان بد غذا و کم اشتها بايد رعايت کنند:
- کودک براي خوردن بايد احساس گرسنگي کند. فعاليت پيش از غذا، مصرف نکردن شيريني، شربت و مايعات شيرين در بين وعده‌هاي غذايي و خواب آلوده نبودن به اين امر کمک مي‌کند.
- از غذاهاي مورد علاقه آنها استفاده شود.
- در دادن غذا به کودک بايد صبور بود.
- بايد هنگام غذا دادن به کودک با او صحبت کرد و او را به خوردن غذا تشويق کرد.
- زمان خوردن غذا را مي‌توان با ابراز محبت براي کودک لذت بخش کرد.
- در زماني که کودک با علاقه غذا مي‌خورد مي‌توان از او تعريف و تمجيد کرد.
- غذاي کودک را بايد به روش‌هاي مختلف همچون دادن غذاي جديد، تغيير در ترکيب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئين غذاها به شکل حيوانات، گل و عروسک و استفاده از بشقاب‌هاي رنگين متنوع کرد.
- در صورت امتناع از غذا، مي‌توان آن را با غذاي مورد علاقه‌اش مخلوط کرد يا آن را در فرصتي ديگر امتحان کرد.
- سفره غذاي کودک در محيطي تميز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با ديگران باشد.
- ساعات برنامه غذايي کودک متغير نباشد، بايد فاصله زماني بين مصرف ميان وعده را با وعده اصلي رعايت کرد.
- در زمان غذاخوردن، کودک نبايد خيلي گرسنه يا خيلي خسته باشد.
- بايد اجازه داد کودک خود در مورد سيرشدنش تصميم بگيرد. اگر در يک وعده مقدار کمتري غذا بخورد مسلما در وعده ديگر جبران خواهد کرد.
- غذاها را نبايد خيلي زود و براساس تمايل کودک عوض کرد.
- براي خوردن غذا جايزه در نظرگرفته نشود.
- نبايد انتظار داشت کودک خيلي تميز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ريخت و پاش غذا را مي‌توان با ملايمت و به تدريج محدود کرد.
پيشنهاد غذاهاي جديد
بهترين راه پيشنهاد دادن غذاي جديد اين است که مادر غذا را درست کرده و مقدار کمي در کنار بشقاب کودک بگذارد و اجازه دهد کودک غذا را بچشد و اگر دوست نداشت آن را از دهانش درآورده و در کنار بشقابش بگذارد. اگر کودک دوست داشت به عنوان جايزه، يک نوع غذاي مورد علاقه او را درست کنيد. مدت زيادي طول مي‌کشد که کودک غذاي جديد را دوست داشت باشد. اگر کودک غذايي را دوست نداشت غذا را چند روز بعد دوباره به او بدهيد.
استفاده از غذاهاي متنوع
غذاهايي که مادر براي کودک تهيه مي‌کند بايد شامل هر چهار گروه غذايي باشد. اجازه دهيد کودک انواع مختلف غذا را امتحان کند حتي اگر مادر آن غذا را دوست ندارد. کودک احتياج به تصميم‌گيري در مورد انتخاب غذاي مورد علاقه خود دارد. همچنين مادر نبايد انتظار داشته باشد کودک غذاهاي متنوع را دوست داشته باشد.
زمان مناسب براي غذا دادن به کودک
وقتي به کودکان نوپا و پيش‌دبستاني، وعده اصلي و ميان وعده غذايي در زمان منظم داده شود، بهتر مي‌پذيرند؛ پس اجازه بدهيد کودک در زمان‌هاي معين غذا بخورد. لازم است وعده‌هاي اصلي با ميان وعده حدود دو تا سه ساعت فاصله داشته باشند. برنامه غذايي کودک را طوري تنظيم کنيد که با برنامه غذايي خانواده يکسان باشد.
براي خوردن غذا هيچ اصراري نکنيد. غذا را روي ميز يا سر سفره در يک جاي مناسب گذاشته و پيشنهاد کنيد غذا را بخورد. در موقع غذا خوردن تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع کنيد. اجازه بدهيد کودک از راهي که دوست دارد غذا را بخورد. در هنگام غذا خوردن در کنار کودک نشسته و در مورد غذا و اينکه چه غذايي را براي ناهار يا شام روز بعد دوست دارد صحبت کنيد.
اگر کودکتان شير نمي‌خورد؛ ماست را جانشين شير کنيد و دوغ و ماست را در وعده‌هاي غذايي او بگنجانيد.
- در بعضي از غذاها از شير استفاده کنيد. مثلا آرد و کره و شير را به سوپ اضافه کنيد يا به او شيربرنج يا فرني بدهيد.
- شيرخوردن به مقدار کم را تدريجا با او امتحان کنيد.
اگر کودکتان سبزي يا ميوه نمي‌خورد؛ ممکن است در اين سن يک نوع ميوه يا سبزي را نخورند. هرکدام را که بهتر مي‌خورند بيشتر بدهيد اما گه گاه آنهايي را که نمي‌خورند دوباره امتحان و پيشنهاد کنيد.
- سبزي‌هايي مانند کرفس و هويج را بپزيد (له نشود بلکه کمي ترد باشد) و بگذاريد کودک آن را با دست بردارد و بخورد.
- کمي ماست چکيده بر روي سبزي‌هاي پخته بريزيد يا سبزي را با نان و پنير به او بدهيد.
- اگر ميوه نمي‌خورد آن را رنده يا به تکه‌هاي کوچک تقسيم کنيد و با کمي خامه به او بدهيد.
اگر کودکتان شيريني زياد مي‌خورد؛ خريد شيريني و درست کردن غذاهاي شيرين را کاهش دهيد.
- در تهيه غذاهاي شيرين، شکر کمتري استفاده کنيد.
- موادي مانند بستني و شکلات را به عنوان جايزه يا هديه به کودک ندهيد.
- مراقب دندان‌هاي کودک باشيد و پس از مصرف مواد شيرين دندان‌هاي او را مسواک کنيد.
اگر کودکتان گوشت تکه‌اي نمي‌خورد؛ گوشت را به قطعات بسيار کوچک و ريز تقسيم کنيد که به خوبي پخته و به راحتي خورده شود (مانند حليم گندم).
- قطعات بسيار ريز گوشت مخلوط با حبوبات را کاملا بپزيد و نرم کنيد و همراه با يک قاشق غذاخوري روغن‌زيتون و يک قاشق مرباخوري آب ليموترش يا آب نارنج تازه به کودک بدهيد.
- گوشت چرخ کرده را به صورت کوفته قلقلي درآوريد يا به صورت مخلوط با گوجه‌فرنگي به جاي سس روي ماکاروني بريزيد.
- کتلت (گوشت، سيب‌زميني و تخم مرغ) را به اندازه‌هاي کوچک و زيبا تهيه کنيد يا به صورت مخلوط با آب گوجه‌فرنگي و لوبيا و برنج (لوبيا پلو) بپزيد.
- از گوشت مرغ يا ماهي استفاده کنيد.
- اگر کودک هيچ يک از انواع گوشت را نمي‌خورد از جانشين‌هاي آن مانند تخم مرغ، عدس، پنير با بادام يا گردو، لوبيا چيتي پخته، شير و ماست استفاده کنيد.
- برنج را با آب گوشت يا مرغي که مي‌پزيد به صورت کته نرم با انواع سبزي‌ها يا عدس سرو کنيد.
اگر کودکتان تخم مرغ سفت شده نمي‌خورد؛ تخم مرغ سفت شده را با کمي کره يا شير نرم کنيد.
- زرده و سفيده تخم مرغ را بزنيد و داخل سوپ بريزيد و بگذاريد چند جوش بزند.
- سيب‌زميني پخته شده و تخم مرغ سفت شده را رنده کنيد و به آن کمي کره يا روغن زيتون بزنيد، يا به آن ماست و روغن زيتون بزنيد يا کمي شير اضافه کنيد.
- تخم مرغ را بزنيد و با نصف استکان ماست در ته قابلمه‌اي که براي او کته درست مي‌کنيد، بريزيد.