متاسفم، فرزند شما نمی تواند بشنود!

شنیدن صحبت های متخصص گوش و حلق و بینی به قدری مادر ِجوان را مضطرب کرد که گویی قلبش می خواست از قفسه سینه اش بیرون بجهد. خیلی سریع سوار ماشینش شد، کودکش را روی صندلی نشاند، کمربند ایمنیش را بست و بی هدف به راه افتاد. نمی توانست گریه اش را متوقف کند، هر از گاهی از آینه به کودک معصومش می نگریست که آسوده خوابیده بود. دنبال سر پناهی می گشت تا آرام بگیرد. درحالی که سعی می کرد صدای هق هقش را با شال گردنش خفه کند، یاد روزی افتاد که برای اولین بار متوجه مشکل فرزندش شد:

«همیشه با برادرش بازی می کرد. وقتی برای خوردن غذا صدایشان می زدم ، بی معطلی دنبال برادرش راه می افتاد. یک روز که برادرش در خانه نبود، او را چندین بار صدا زدم که نهار بخورد ولی پاسخی نشنیدم. سراغش رفتم. باز هم فریاد زدم ولی واکنشی نشان نداد...»

شنیدن نعمتی است که از طریق صداهایی که ایجاد می شوند، ما را متوجه اتفاقات مختلف می کند. به علاوه ارتباط تنگاتنگی بین شنیدن و زبان گفتاری وجود دارد. زبان، فارغ از این که چه قالبی داشته باشد، کلیدی است برای ورود به تمام جوانب رشد انسان در زمینه های شناختی، عقلانی، ادبی، فرهنگی، اجتماعی و عاطفی. برای کودکی که در حال رشد است، شنیدن سبب می شود که بسیاری از مهارت ها را خود به خود بیاموزد. از طرفی، نقص در شنیدن نیز، رشد زبان گفتاری را به مخاطره می اندازد؛ و نقص گفتار، بسیاری از جوانب دیگر رشد را تحت تاثیر خود قرار می دهد. از این رو آگاهی از افت شنوایی کودک توسط والدین بسیار مهم است ندارد. در این مقاله پرسش و پاسخ هایی مطرح شده است که می تواند برای والدینی که کودکان ناشنوا یا کم شنوا دارند راهنما باشد.

به من گفته اند که فرزندم دچار افت شنوایی است، اما من به طور کامل متوجه صحبت های دکتر نشدم. برای این که اطلاعات بیشتری به دست بیاورم باید چه کار کنم؟

وقتی برای اولین بار به شما می گویند که کودکتان ناشنوا یا کم شنواست، غالباً فهمیدن تمام گفته های یک متخصص گوش و حلق و بینی یا متخصص شنوایی سنجی مشکل به نظر می رسد. اگر ویزیت مجددی را به شما پیشنهاد نداده اند، سعی کنید که حتماً دوباره با یک متخصص ملاقاتی ترتیب دهید. یادداشت سوالات قبل از مراجعه می تواند مفید باشد. یک پزشکی عمومی نیز می تواند اطلاعات بیشتری به شما داده و شما را راجع به دسترسی به خدمات محلی راهنمایی کند.

انواع ناشنوایی چیست؟

دو نوع عمده ناشنوایی عبارتند از:

1. ناشنوایی حسی- عصبی، که گاهی به آن ناشنوایی عصبی هم گفته می شود، ناشی از افت شنوایی در گوش داخلی است. که معمولاً به این معنی است که حلزون در گوش داخلی به خوبی عمل نمی کند.

2. ناشنوایی رسانشی، به این معنی که صدا نمی تواند از گوش خارجی و میانی عبور کرده و به گوش داخلی برسد. این غالباً به خاطر وجود موانعی نظیر جرم در گوش خارجی، یا مایع موجود در گوش میانی است این وضعیت که به آن چسبناک یا گریسی شدن گوش می گویند، وضعیت بسیار معمولی است بویژه در کودکان پیش دبستانی. ممکن است که کودکان همزمان به دو مورد بالا دچار شده. یا اینکه موقتا به ناشنوایی رسانشی مبتلا گردند. نکته قابل توجه این است که معمولا این طور نیست که کودکان ناشنوا اصلاً چیزی نشنوند. بلکه اکثر آنها می توانند در فرکانس یا بلندی های خاصی، متوجه اصواتی شوند که با استفاده از سمعک صداهای بیشتر و کاملتری را نیز دریافت می کنند.

کودکان به صورت خودکار برقرار کردن ارتباط را می آموزند. اگر فرزند شما سن کمی دارد، هم شما و هم او فرصت زیادی برای یادگیری شیوه برقرار کردن ارتباط با یکدیگر خواهید داشت

چرا تست های متفاوتی برای شنوایی سنجی وجود دارد؟

بسته به سن فرزند شما و نوع ناشنوایی او روش های متفاوتی برای سنجش شنوایی وجود دارد. تست ها میزان شنوایی فرزند شما را اندازه گیری کرده، و به شناخت نوع ناشنوایی کمک می کنند. در صورتی که فرزند شما بسیار کم سن و سال باشد، ممکن است متخصص لازم ببیند که برای حصول نتیجه دقیق تر، تست های متعددی انجام دهد. ناشنوایی درجات متفاوتی دارد شامل خفیف، متوسط، شدید یا عمیق. سطوح شنوایی را معمولاً بر حسب دِسیبِل بیان می کنند. پیشنهاد می شود این بار که به همراه فرزند خود برای انجام تست شنوایی به بیمارستان مراجعه کردید، از متخصص شنوایی سنجی بخواهید که نتایج را برای شما شرح دهد و یک کپی از این نتایج برای خود نگه دارید. دانستن سطح شنوایی فرزند شما مهم است، چرا که ممکن است لازم شود معلمان و کسانی را که به نحوی با کودک شما کار می کنند، مطلع سازید.

بعد از تشخیص ناشنوایی فرزندم، شوکه شدم. آیا این عادی است؟

در این وضعیت والدین واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند؛ ممکن است احساسات گوناگونی را تجربه کنند. برخی والدین احساس گناه، ناراحتی، انزوا یا عصبانیت دارند. آنها از این که نتوانند با این قضیه کنار بیایند می ترسند. درحالی که والدینی که خودشان هم ناشنوا هستند، احتمالا احساس خوبی خواهند داشت چرا که می توانند با فرزند خود با زبان و شیوه ای مشترک ارتباط برقرار کنند. و بعضی از پدر و مادرها هم به قدری بر آرامش خود مسلط هستند که به موقع و به راحتی برای دستیابی به خدمات پزشکی اقدام می کنند.هر احساسی که دارید، مهم است که آنها را تصدیق کرده و با دیگران در میان بگذارید. وقتی که آمادگی داشته باشید، ممکن است بخواهید شبکه ای حمایتگر از خانواده و دوستان بسازید و خدمات تحصیلی، سلامتی و اجتماعی محلی خودتان را راه بیندازید. نزدیک ترین گروه محلی به شما جای خوبی است تا با والدین دیگری که فرزندان ناشنوا دارند وارد ارتباط شوید.

من نگران هستم که نتوانم با فرزند ناشنوای خود ارتباط برقرار کرده، و او هم نتواند با من ارتباط برقرار کند.

کودکان به صورت خودکار برقرار کردن ارتباط را می آموزند. اگر فرزند شما سن کمی دارد، هم شما و هم او فرصت زیادی برای یادگیری شیوه برقرار کردن ارتباط با یکدیگر خواهید داشت. در صورتی که فرزند شما بزرگتر است، احتمالا تا کنون راه هایی برای فهمیدن منظور شما کشف کرده است. به طور مثال، مهارت لبخوانی از جمله مهارت هایی است که کودکان بدون هیچ آموزشی یاد می گیرند. رعایت موارد زیر به ارتقای سطح مهارت های ارتباطی و زبانی کودکان ناشنوا کمک می کند:

- تشخیص زودهنگام و دقیق افت شنوایی

- استفاده از مناسب ترین سمعک ها در اندازه ی صحیح در مواقع لزوم

- پذیرش مثبت، حمایت و تعهد والدین

- دسترسی والدین به اطلاعات، توصیه ها و حمایت ها و خدمات لازم

- آگاهی صحیح همه اعضای خانواده از مسائل مربوط به ناشنوایی