آسم که شایع ترین بیماری ریوی مزمن کودکان است. عارضه ی ناراحت کننده ای است که موجب خس خس سینه و تنگی نفس گاه به گاه می شود. این بیماری اخیرا شایع تر شده و از هر 10 کودک یکی به آن مبتلاست. غالبا اولین حمله ی آسم در 4 یا 5 سالگی رخ می دهد. آسم اگر درمان نشود میتواند رشد کودک را کند سازد و امکان مرگ و میر نیز دارد. علت چیست؟ علت آسم معلوم نیست . بسیاری از کودکان مبتلا به آن عوارض حساسیتی ، همچون رینیت حساسیتی یا اکزمای آتوپیک دارند. اغلب سابقه ی آسم و دیگر اختلالات حساسیتی نیز در خانواده ی فرد وجود دارد. حمله ی آسم ممکن است در اثر عفونت های ویروسی ، دود سیگار ، یا مواد حساسیت زا ، حیوانات خانوادگی ( خصوصا گربه ) ، مایتهای خانگی ، یا غذا تحریک شود. ورزش ، خصوصا در هوای سرد نیز ممکن است موجب حمله ی آسم شود. اضطراب ممکن است موجب حمله ی آسم شود یا آن را تشدید نماید. مایت خانگی در بسیاری از کودکانی که آسم دارند ، حمله ی آسم ممکن است با قرار گرفتن در معرض مایتهای خانگی تحریک شود. مایتها در اسباب نرم منزل ، بالش ها ، رختخواب ، فرشها و اسباب بازی های نرم زندگی میکنند. علائم آسم از تنگ شدن مجاری هوای ریه ها در اثر التهاب و تورم جداره ی آنها ، انقباض عضله ی داخل جداره ها ، و افزایش ترشح مخاط ناشی میشود. علائم بیماری در کودکان خردسال ، نخستین نشانه ی آسم اغلب سرفه هایی است که هراز گاه ، خصوصا در اثر سرما یا ورزش عود می کند. گاهی نخستین نشانه ی آسم سرفه های فقط شبانه است . علائم دیگر که مشابه علائم برونشیت است ، شامل موارد زیر است : • خس خس سینه • تنگی نفس • احساس تنگی سینه در حمله های شدید آسم ، علائم ممکن است شامل موارد ذیل باشد : • دشواری و صدادار بودن نفس • دشواری صحبت کردن • اختلال در خواب • آبی شدن لبها و زبان • امتناع از خوردن یا آشامیدن آیا باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر احتمال آسم می دهید ، ظرف 24 ساعت کودک را نزد پزشک ببرید. اگر علائم شدید است ، آمبولانس خبر کنید یا او را به بیمارستان ببرید. پزشک چه کاری ممکن است انجام دهد؟ پزشک سوال می کند که کودک احتمالا در معرض مواد حساسیت زا قرار گرفته یا خیر و آیا عواملی ، مثلا مشکل در مدرسه ، وجود داشته است که موجب نگرانی کودک شود. برای سنجش شدت بیماری ، از دستگاهی که قدرت عمل بازدم در تنفس را اندازه می گیرد (Peak – flow meter ) استفاده می شود. ممکن است رادیوگرافی از سینه برای بررسی عفونت احتمالی انجام شود. برای آسم خفیف ، پزشک داروهای باز کننده ی مجاری هوا تجویز می کند که برای تسهیل تنفس هنگام حمله های آسم استنشاق می شود. اگر آسم در کودک شدیدتر باشد ، پزشک ممکن است کروموگلیکات سدیم یا گاهی کورتیکواستروئید نیز تجویز کند. برای کمک به پیشگیری از حمله های آسم ، این داروها باید به طور منظم استنشاق شوند. برخی کودکان به کورتیکو – استروئید خوراکی یا مصرف منظم یک داروی استنشاقی باز کننده ی مجاری هوا یا تاثیر دراز مدت نیاز دارند. کودکان میتوانند بعضی از داروها را با اسپری استنشاق کنند . برای شیرخواران از افشانه استفاده می شود. این دستگاه پمپی دارد که دارو را به صورت ابر یکنواختی به درون ماسکی که روی صورت شیرخوار گذاشته میشود تزریق می کند.
آسم در کودکان
چه کمکی میتوانم بکنم؟ اگر کودک بیش از 6 سال دارد ، پزشک ممکن است توصیه کند که با دستگاه سنجش قدرت بازدم ، بر وضعیت آسم او نظارت کنید. این دستگاه به آگاهی از حمله های قریب الوقوع آسم کمک میکند. علائم بیماری و ارقام دستگاه را هر روز در تقویم ثبت کنید. این اطلاعات به پزشک کمک میکند که درمان کودک را با تغییرات و تحولات و افت و خیز بیماری منطبق سازد. کودک باید همیشه داروی بازکننده ی مجاری هوا برای استفاده در صورت حمله ی آسم همراه داشته باشد. اگر کودک دچار حمله ی شدید آسم شده است و داروی عادی موثر واقع نمی شود ، یک نوبت مصرف دارو را تکرار کنید. اگر این کار نیز موجب تخفیف حمله نشد ، فورا با پزشک تماس بگیرید یا کودک را به بیمارستان ببرید. چگونه میتوان از آسم پیشگیری کرد؟ نمیتوان از ابتلای کودک به آسم پیشگیری کرد ، اما با تشویق او به احتراز از مواد حساسیت زای شناخته شده یا کاهش میزان قرار گرفتن او در معرض این مواد ، ممکن است بتوان شدت عارضه را کاهش داد. کمک به کودک در اجتناب از شرایط فشار روحی و حمایت عاطفی از او در مواقعی که کودک احساس نگرانی می کند نیز ممکن است موثر باشد. در مورد بعضی از کودکان ، مصرف داروی بازکننده ی مجاری هوا نیم ساعت قبل از ورزش شدید از بروز حمله ی آسم پیشگیری می کند. چشم انداز حداقل نیمی از کودکانی که قبل از 5 سالگی به آسم مبتلا میشوند تا بزرگسالی از حمله های آسم نجات پیدا میکنند. اما اگر کودکی در 14 سالگی نیز هنوز آسم دارد ، به احتمال زیاد تا بزرگسالی او نیز ادامه خواهد یافت. استفاده از داروهای استنشاقی کودکان بالای 8 سال می تواند از اسپری استفاده کنند. برای کودکان خردسال تر ، محفظه ی واسط استنشاق دارو را آسانتر می کند. دارو معمولا به صورت اسپری تحویل میشود ، اما برای کودکان بالای 5 سال ، میتوان از پودر استفاده کرد.